حمید متواضع؛ مدیر چاپخانه ابیانه که در حوزه انتشار کتاب‌های نفیس فعال است در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به دغدغه‌ ناشران و چاپخانه‌‌های آثار نفیس، گفت: متاسفانه مواد اولیه مرغوب مورد نیاز کتاب‌های نفیس در ماه‌های اخیر با افزایش قیمت بسیار بالایی همراه بوده و این موضوع تاثیر شگرفی بر حجم سفارش‌ها و کار در این حوزه داشته است.
 
وی افزود: تامین مقوا و کاغذ گلاسه با قیمت‌های بالای کنونی برای یک ناشر و چاپخانه‌دار که سود اندکی کسب می‌کنند، اصلا اقتصادی نیست. از سوی دیگر تهیه این مواد با محدودیت روبه‌رو است.
 
متواضع با بیان اینکه وضعیت به‌گونه‌ای است که برخی وقت‌ها مواد اولیه به راحتی تامین نمی‌شوند، عنوان کرد: به‌دنبال گرانی‌های بی‌حد و حسابی که اکنون در بخش مواد اولیه با آن‌ها روبه‌رو هستیم، ما سال گذشته تلاش کردیم به سمت انتشار کتاب با کیفیت و نفیس اما با کاغذ بالکی و چاپ سیلک برویم تا مردم توانایی خرید کتاب داشته باشند.
 
وی یادآور شد: اما مساله اینجا است که به دلیل مشکل‌ها اقتصادی مردم، قدرت خرید کتاب حتی با قیمت تمام شده پایین را ندارند و این موضوع اقتصاد ناشر و چاپخانه‌دار را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
 
رکود بازار و افت سفارش‌
متواضع همچنین درباره افت سفارش‌های چاپ کتاب نفیس طی یکسال اخیر گفت: از سال گذشته حجم سفارش کتاب‌های نفیس کاهش داشته و وقتی با ناشران صحبت می‌کنم، متوجه می‌شوم به دلیل کشش پایین بازار برای خرید کتاب نفیس، هیچ‌یک تمایلی به انتشار کتاب نداشتند.
 
وی ادامه داد: مساله اینجا است که ناشران دیگر کار نفیس چاپ نمی‌کنند، زیرا کسی به سراغ آن نمی‌رود. در این میان کارهای تجدید چاپی آثار نفیس نیز با افت روبه‌رو شده است، زیرا نمی‌توان به زینک‌های قدیمی اعتماد کرد و به‌دنبال گرانی زینک در بازار و امکان خرابی زینک‌های قدیمی ناشر در سرمایه‌گذاری ریسک نمی‌کند.
 
مدیر چاپخانه ابیانه با انتقاد از کاهش تیراژ کتاب‌، گفت: من متاسف می‌شوم وقتی ناشری از یک کتاب 500 جلد چاپ می‌کند و تیراژ‌ها تا این حد تنزل پیدا کرده است؛ این درحالی است که ما سالانه کتاب‌هایی در چندین هزار نسخه چاپ می‌کردیم.
 
متواضع با بیان اینکه در سال‌‌های گذشته نیمی از کار سالانه چاپخانه نفیس و نیم دیگر غیرنفیس بود، توضیح داد: از ابتدای سال 1398 هیچ کتاب نفیسی چاپ نکرده‌ایم و سفارشی از سوی ناشران در این زمینه تداشته‌ایم. تنها کتاب‌های غیرنفیس چاپ می‌کنیم و البته ادامه کار با توجه به تغییرات تکنولوژیک دنیا به صرفه نیست.
 
وی یادآور شد: فناوری و تکنولوژی در دنیا رشد زیادی داشته اما شاهد هستیم که هنوز هم بسیاری از چاپخانه‌داران دستگاه کار کرده و دست دوم به بازار ایران می‌آورند، در حالی که این دستگاه‌ها توان ارائه کار با کیفیت و خوب را ندارند و عمر مفید آن‌ها قبلا سپری شده است.
 
متواضع با اشاره به اهمیت زمان در دستگاه‌‌های جدید، گفت: اکنون تکنولوژی روی عامل زمان کار می‌کند و ماشین‌های جدید امروزی به فرض ورود به ایران بین 18 تا 24 هزار تیراژ در ساعت است، درحالی که این تیراژ اصلا در ایران وجود ندارد و نه تنها رشد نداشته بلکه کاهش هم داشته است.
 
وی با بیان اینکه ما از تکنولوژی روز دنیا عقب افتاده‌ایم، عنوان کرد: یکی از گران‌ترین مواد اولیه برای هر کارگاه و تولیدکننده‌ای زمان است؛ به‌طوری که حتی از مرکب و پرسنل هم گران‌تر است، شما با یک دستگاه فناوری جدید می‌توانید یک سفارش کار را به جای اینکه دو روز وقت بگذارید در مدت یک ساعت انجام دهید و این نکته مهمی است که از آن غفلت می‌شود.
 
به گفته وی، علاوه بر همه این موارد، تامین مواد اولیه نیز با مشکل جدی روبه‌رو است، همین موضوع تیراژ چاپ کتاب را کاهش داده و به دنبال آن مطالعه و کتاب‌خوانی نیز کاهش پیدا کرده است.
 
داستان پر غصه اجرت‌ها
مدیر چاپخانه ابیانه با اشاره به آسیب دیگری که این‌روزها چاپخانه‌داران را درگیر خود کرده است، گفت: اتفاق دیگری که موجب آسیب به فعالیت چاپخانه‌داران شده این است که با وجود گرانی مواد اولیه کتاب نفیس مثل کاغذ گلاسه، سلفون و دیگر اقلام اجرت و دستمزد چاپ بالا نرفته است.
 
متواضع افزود: این موضوع در حالی بیان می‌شود که تورم روز‌به‌روز بالا‌تر رفته اما اجرت و دستمزد کارگر و چاپخانه‌دار رشدی نداشته است.
 
وی درباره تبعات این موضوع بر فعالیت چاپخانه‌ها، عنوان کرد: ما سال گذشته خوب کار کردیم اما ضرر دادیم، زیرا به دلیل رکود کاری در میان چاپخانه‌داران نمی‌توان اجرت چاپ را بالا برد و مجبور بودیم دستمزد پایین و قدیمی از مشتری بگیریم درحالی که این موضوع اصلا برای ما به‌صرفه نبود.
 
متواضع با بیان اینکه ما مجبور هستیم برای روحیه دادن به کارکنان خود این کار را انجام دهیم، ادامه داد: برای اینکه صدای ماشین در چاپخانه جاری باشد و به کارکنانمان آرامش بدهد کار را ارزان محاسبه می‌کنیم تا حداقل در چاپخانه بسته نشود.
 
به گفته وی، اکنون در گردش ماشین چاپ نمی‌توانیم حسابداری صنعتی انجام دهیم در حالی که به صورت اصولی باید این کار انجام شود، اما مرکب گران است، هزینه آب و برق و مالیات بالا است،‌ از نظر منطق استاندارد، به غیر از چاپخانه‌های صنعتی که مشغول کار هستند، ادامه کار برای چاپخانه‌های فعال در حوزه کتاب نفیس از نظر اقتصادی منطقی نیست.
 
متواضع در پایان با اشاره به تلاش برای سرپا نگه داشتن چاپخانه‌ها، گفت: ما تلاش کردیم در طول این مدت تعدیل نیرو نداشته باشیم و کارها را دنبال کنیم اما تا چه میزان می‌توانیم از جیب هزینه کنیم و این هم مدتی دارد و در کل همه این مسائل آسیب زیادی به کار ما زده است.