خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- کتاب «مصائب بدن؛ پدیدارشناسی مریضی، بیماری و ناخوشی» نوشته جیمز آلفرد و کوین آهو که انتشارات فرهامه آن را با ترجمه محمدرضا اخلاقی‌منش منتشر کرده است، یکی از آثاری است که ذیل حوزه پژوهشی «انسانی‌شناسی پزشکی» طبقه‌بندی می‌شود. این کتاب به سراغ پدیدارشناسی بیماری رفته است.
پدیدارشناسی در ناب‌ترین شکل فقط درصدد است تا شرح دهد که چیزها خود را چگونه عیناً بر دیگران آشکار و افشا می‌کنند. پدیدارشناسی بهندرت توضیح می‌دهد که چرا پدیدارها آنگونه هستند که هستند. باوجود این، برای توضیح بهتر شرح‌های پدیدارشناختی اغلب مفید خواهد بود تا بر شرایط تاریخی/ فرهنگی تأمل شود که یک تجربه خاص از دل آن ظهور پیدا می‌کند؛ یعنی محیطی که می‌توانیم بگوییم به آن تجربه خاص امکان می‌دهد تا به آن شکلی که هست بروز یابد؛ اگر دقیقاً باعث آن نشده باشد. این رویکردی است که کتاب «مصائب بدن» در برابر بیماری اختیار کرده است.
هیچ دریافت، اندیشه، یا هیجانی ـ ازجمله خشم، حسادت، عطوفت، و عشق ـ از پژوهش توسط پدیدارشناسی در امان نیست. در این کتاب از پدیدارشناسی برای بررسی مسائل مرتبط با سلامت بهره گرفته شده است. نویسندگان کتاب علاقهمند هستند که بدانند بدن، ابتلاها، و سلامت آن نوعاً چگونه دیده، اندیشیده، احساس، و بهخاطر سپرده می‌شوند و به آنها واکنش نشان داده می‌شود.
جیمز و کوین آهو در این اثر هدف خود را پرداختن به مصائب بدن انسان به عنوان یک پدیدار و بررسی آن از سه منظر انتخاب کرده‌اند. یکی از منظر اجتماعی که این مصائب را به عنوان مجموعه‌ای از مریضی‌ها می‌بیند. یکی از منظر پزشکی که آنها را صرفا بیماری قلمداد می‌کند و سوم از دید خود بیمار که مصائب بدنش را ناخوشی تلقی می‌کند. تاکید بر هر سه این اصطلاحات در زیرعنوان کتاب هم از همین برخورد سه‌منظره با مصائب بدن ناشی می‌شود. فرآیند مورد توجه در کتاب از این قرار است: جامعه بهطور عام که مشکلات بدنی را به شکل مریضی درک می‌کند، توسط پزشکان که آنها را بهعنوان مرض درنظر می‌گیرند، و توسط بیماران که آنها را بهعنوان بیماری تجربه می‌کنند. هیچیک از این دیدگاه‌ها ضرورتاً نسبت به دیگر دیدگاه‌ها «درست‌تر» نیست. درواقع، هر کدام وجوهی خاص از تن رنجور را آشکار می‌کند، درعینحال همزمان چشممان را به دیگر دیدگاه‌ها می‌بندد.
به گفته نویسندگان، پروژه‌ای که به نوشته شدن این کتاب منتهی شده، محصول گفتگوهای پراکنده‌ای هستند که طی گذر سال‌ها بین نویسندگان، که پدر و پسر هستند، زیر آسمان پرستاره کوهستان‌های آیداهو یا قدم زدن در برف‌های تازه آن، انجام شده است. آنچه در بدو امر الهام‌بخش گفتگوهای این دو شده این اعتقاد بوده است که فناوری ابزارگرای مدرنیته تهدید و هراسی عمیق را در خود می‌پروراند و این گفتگوها احتمالاً به خاطر تضاد هراس‌انگیز این فناوری با طبیعت وحشی کوه‌های راکی اهمیت بیشتری پیدا می‌کردند.
به گفته نویسندگان، در ابتدا شاید نتوان گفت که این خطر دقیقاً از چه نوعی است. اما نمودهای آن همه جا مشهود است، و از همه آشکارتر و مهم‌تر می‌توان از ساختمان‌ها و جاده‌هایی یاد کرد که با نوعی گریزناپذیری تراژیک در کوهستان‌ها پیش‌روی می‌کنند و فرصت‌های خلوت‌گزینی و ماجراجویی را به مخاطره می‌اندازند. کمی آن سوتر، این تهدید در سلاح‌های کشتار جمعی و اردوگاه‌های صنعتی مرگ، ادغام جهانی، و علوم مراقبتی و کیفری عمومی مشهود است. از همه بدتر، این اتفاق در چیزی عیان است که به عنوان «صنعت» بهداشت و درمان شناخته شده است.
جیمز و کوین آهون می‌گویند: «برای ما خیلی طول نکشید تا دریابیم که دغدغه ما با دغدغه یک جنبش عظیم شهروندی مشترک بود و هست که در دانشگاه و خارج از آن با نام‌های بسیاری شناخته می‌شد و یک بازوی آن خود را با عنوان «پدیدارشناسی» معرفی می‌کند. برای مشارکت هوشمندانه‌تر در این جنبش و بیان رسای مشکل مشترک‌مان، کوین به یک پدیدارشناس آموزش دیده با گرایش نظریه اجتماعی بدل شد؛ و جیمز که از قبل یک نظریه‌پرداز اجتماعی مجرب بود به پدیدارشناسی گرایش پیدا کرد. این کتاب محصول کوشش‌های پیگیرانه هر دوی ما است.»
«مصائب بدن» یک پروژه بین‌رشته‌ای است و در همین راستا، کتاب موضوعات متنوعی را از ابعاد فلسفی، انسان‌شناختی و تاریخی مورد بررسی قرار داده است. بر این پایه است که پیمان متین دبیر بخش انسان‌شناسی پزشکی نشر فرهامه در دیباچه کتاب بیان می‌کند نباید از کتاب مصائب بدن انتظار داشت به هر یک از این وجوه سه‌گانه (فلسفه، انسان‌شناسی و تاریخ) به شکل کامل بپردازد. اما نگاه موشکافانه‌ای که از دید پدیدارشناختی در عرصه‌ها و فرهنگ‌های مختلف در این کتاب ارائه شده است، آن را به یک اثر تاثیرگذار و پیشرو در حوزه «پزشکی انسان‌مدار» تبدیل می‌کند.
اساس بحث جیمز و کوین آهو، قائل شدن به تمایز میان بدن مادی و قابل سنجش (کورپر) و بدن زیسته (لایپ) در انسان است. کورپر و لایپ دو اصطلاح هستند که از دل پدیدارشناسی آلمانی بیرون آمده‌اند و بر این پایه می‌توان بعد فلسفی کار آهوها را ارزیابی کرد. البته بهره‌گیری از اندیشه‌های پدیدارشناختی این اثر را به خودی خود تبدیل به یک اثر فلسفی نمی‌سازد. در واقع مطالب این کتاب تجمیع و دستهبندی اندیشه‌های فیلسوفانی نظیر هوسرل، تومبز و پدیدارشناسان تکوینی است. در عین حال نحوه برخورد کتاب با مباحث تاریخی و انسان‌شناختی نیز ماهیتی گردآورانه دارد. آنچه در این کتاب به خوبی رخ داده است، ترکیب و نیز ارائه صورت‌بندی تازه از مباحث مختلف است.
نشر فرهامه کتاب «مصائب بدن» نوشته جیمز آلفرد آهو و کوین آهو را با ترجمه محمدرضا اخلاقی‌منش در سال 1398 در 224 صفحه و با قیمت 50 هزار تومان به بازار فرستاده است.
نظر شما