ایوب دهقانکار، سرپرست موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران به مناسبت روز پاسداشت زبان فارسی یادداشتی را منتشر کرد.
چرا باید زبان را پاس داشت؟
گرچه بیشترین تغییر و تحولات و یافتههای علم زبان شناسی مربوط به یک سده اخیر و مشخصا پس از انقلاب علوم شناختی (Cognitive Revolution) در دهههای پنجم و ششم قرن بیستم است که در طی آن این علم با سایر علوم همچون روانشناسی، عصبشناسی، جامعهشناسی و ... پیوند خورد، اما علم زبان و زبان شناسی قدمتی به بلندای تاریخ بشر دارد.
صرف نظر از مسائل معنوی و معنایی، ویژگی زبانی وجه تمایز بارز انسان و سایر موجودات است که در میان نوع بشر بطور یکسان به ودیعت گذاشته شده است. بهرغم هوشمندی فوقالعادهای که دانشمندان علوم زیستی از طبیعت سراغ دارند، میتوان گفت که زبان هوشمندترین این پدیدهها است، بهگونهای که این ویژگی را در هیچ جای دیگر طبیعت به این نحو سراغ نداریم. از این روی است که حتی در میان اثبات گرایان منطقی (Logical Positivists) این دوگانه انگاری دکارتی (Cartesian Dualism) گزارهای صدقپذیر است که توانایی زبانی وجه تمایز انسان نه تنها با سایر موجودات زنده؛ بلکه حتی با ابزارهای هوشمندی همچون رایانهها است.
این هوشمندی خارقالعاده و تکاملیافته تا جایی است که به عقیده نوام چامسکی نظریه پرداز زبانشناسی فطریگرایی (Nativism)، اگر این ویژگی که همان زبان انسانی باشد در نهاد انسانها به ودیعت نگذاشته شده بود، این پدیده تحت هیچ شرایطی قابلیت آموزش و فراگیری توسط انسان را نداشت.
به اعتقاد برخی دیگر از دانشمندان از زمان گالیله تا کنون، بزرگترین موهبت بشر توانایی گشودن طلسم الفبا است بهنحوی که صرفا از طریق چند حرف و صدا میتوان درونیترین حالات و احساسات خودمان را به دیگری منتقل کنیم.
باری، زبان آیینه تجلی افکار آدمی است و اگر این ویژگی ممتاز نبود نوع بشر از انتقال و به اشتراکگذاری احساسات، عقاید، تفکرات و تصورات خود با سایر همنوعان محروم بود.
زبان موجب میشود ادراک بشری از درک-محور بودن صرف (Percept-based) به مفهوم-محور بودن (Concept-based) ارتقاء یابد. و در نتیجه همین تعالی انسان از پرماس به انتزاع و محض است که شعری سروده میشود، قصهای گفته میشود، استدلالی بیان میشود، تاریخی مرور میشود، و احساسی و عقیدهای رمزگشایی میشود.
از این روی، پاسداشت زبان، پاسداشت تفکر، پاسداشت عقیده، پاسداشت عواطف و احساسات و پاسداشت انسان است.
و الحمد لله الذی خلق الانسان و علّمه البیان ...
نظر شما