اما از جنبه زیستی نیز تأمین اکسیژن، جذب کربن موجود از محیط و جذب آب باران در خاک، پایداری خاک و جلوگیری از فرسایش خاک، تأمین غذا و پوشاک، تنها بخشی از مزایای ارزشمند گیاهان در زندگی ما بهشمار میرود. کاشت و برداشت گیاهان، همیشه یکی از راههای اصلی تأمین معیشت انسان بوده و کشاورزی امروزه بهعنوان یکی از شاخصهای اصلی توسعه محسوب میشود و بخش عظیمی از اقتصاد بسیاری از کشورهای دنیا بر محور تولید و صادرات محصولات زراعی و حتی گل میچرخد. بهعنوان مثال، کشور کوچک هلند که مساحت خشکی آن از مجموع مساحت استانهای گیلان و مازندران کمتر است، بزرگترین صادرکننده گل لاله در جهان بوده و در سال 2016 بیش از 21 میلیارد دلار گل لاله صادر کرده که معادل 60 درصد صاردات نفت کشورمان است.
امروزه در زندگی شهری و بهویژه آپارتماننشینی، زمینی برای کاشتن گل و گیاه و سبزیجات وجود ندارد، اما با کاشتن گیاهان در گلدان و جعبه، میتوان باغی کوچک و دلنشین در فضای محدود آپارتمان ساخت که شاید گوشهای از دلتنگیهای ساکنان شهرها برای لذت کاشت و نگهداری گل و گیاه را مرتفع کند. در شرایط کنونی جوامع، باغبانی گلدانی شاید راهحلی قابل اجرا برای کم کردن این محدودیتها باشد.
برای ارج نهادن به گلها و گیاهان که همیشه از جهات مختلف در زندگی انسان منشأ خیر و برکت بودهاند، بیست و پنجمین روز از خردادماه، روز «گل و گیاه» نامگذاری شده است. به این مناسبت در گزارش پیشرو، 10 عنوان از جدیدترین کتابهایی که در این حوزه راهی بازار نشر شدهاند، برای آشنایی و استفاده علاقهمندان معرفی میشود.
کتاب «باغبانی گلدانی» نوشته شهرام مقصودی، به شما میآموزد که چطور میتوانید بسیار ساده و با کمترین امکانات و حتی استفاده از وسایل دوریختنی و اضافی، در محل زندگی خود باغبانی کنید.
اصول نگهداری و نیازهای اولیه، اصول صحیح نگهداری از گلها و گیاهان، نکاتی مهم در نگهداری از گیاهان آپارتمانی، هرآنچه لازم است درباره خاک باغبانی بدانید، روش صحیح تعویض گلدان، کنترل حشرات موجود در گیاه گلدانی، جلوگیری از آفت زدن سبزیجات، رمز و راز پرورش سبزی در گلدان، رمز و راز تشویق گیاهان به گلدهی و ماندگاری گلها و صفر تا سد ساخت دیش گاردن ازجمله مطالب مفید و کاربردی این کتاب است.
نخستین چاپ کتاب «باغبانی گلدانی» در 366 صفحه با شمارگان 100 نسخه به بهای 65 هزار تومان از سوی انتشارات آقای کتاب به بازار نشر عرضه شده است.
تولید و پرورش هدفمند گل، از باغ و باغچههای خانگی به مرور به مزارع و گلخانههای بزرگ توسعه پیدا کرد و امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا بهعنوان تجارتی پرسود مطرح است. یکی از بخشهای این تجارت، مربوط به گلهای شاخه بریده بوده که یکی از پرمصرفترین گلهای شاخهبریده نیز«رُز» است.
کتاب «گلهای شاخه بریده» نوشته مشترک معصومه استکی، ندا منجزی، مجتبی حقشناس و نجمه حافظی، در دو فصل کلی، ابتدا به ذکر مقدمه و جایگاه گلکاری و گلهای شاخه بریده در ایران میپردازد و در ادامه انواع گلهای شاخه بریده، خصوصیات و شرایط نگهداری آنها را معرفی میکند.
در بخشی از این کتاب درباره افزایش مدت ماندگاری نگهداری گلهای شاخه بریده، میخوانیم: «گلهای شاخه بریده چون از ریشه که منبع تغذیه آنها است، جدا شدهاند، زود پژمرده میشوند. کارشناسان برای افزایش زمان ماندگاری این گلها، چند توصیه دارند: - شکر میتواند مدت بیشتری گلها را تازه نگه دارد. - گلهایی برای گلدان انتخاب شوند که ماندگاری بیشتری دارند؛ مثلا گل آفتابگردان نسبت به گل لاله از ماندگاری بیشتری برخوردار است. - برخی متخصصان نیز بر این باورند که انداختن یک قرص آسپرین در گلدان میتواند عمر گلها را بیشتر کند. - انداختن یک سکه مسی در گلدان نیز موثر است؛ سکههای مسی با اسیدی کردن محیط از رشد قارچها و باکتریها جلوگیری میکند. البته سرکه و آبلیمو هم همین خاصیت را دارند و میتوان از چند قطره از آنها استفاده کرد. - مراقب باشید برگها زیر آب نمانند. - هرچه ساقه گل بلندتر باشد، زودتر پژمرده میشود...»
نخستین چاپ کتاب «گلهای شاخه بریده (کاشت، پرورش و نگهداری)» در 274 صفحه با شمارگان 500 نسخه به بهای 40 هزار تومان از سوی انتشارات تحقیقات آموزش کشاورزی منتشر شده است.
«باغبانی و پیوندزنی»
درختان از لحظه کاشت نهال تا به ثمر رسیدن، همانند کودکان نیازمند مراقبت صحیح و مداوم هستند. یکی از کهنترین، رایجترین و سادهترین روشهای نگهداری، هرس کردن شاخه درخت است. هرس به معنای بریدن و برداشتن قسمتهایی از یک درخت برای باروری بهتر و سلامت آن است. در عمل پیوندزنی نیز، قسمتی از یک گیاه را روی گیاه دیگر طوری قرار میدهند که آن دو پس از مدتی با یکدیگر جوش خورده و گیاه واحدی را تشکیل میدهند، بهگونهای که گیاه حاصل از اتحاد آنها میتواند بهصورت یک گیاه مستقل به رشد و نمو خود ادامه دهد.
کتاب «باغبانی (هرس کردن) و پیوندزنی» تألیف داود فرزامی، ابتدا مقدماتی از تاریخچه گیاهان دارویی در ایران، انواع کودها، مواد موثره گیاهان دارویی و متابولیسم آنها ارائه کرده و سپس مطالبی کاربردی درباره هرس درختان مختلف همچون گلابی، انگور، گردو، پسته و هلو و نکاتی مهم درباره پیوندزنی و نگهداری پیوندها بیان میکند.
نخستین چاپ کتاب «باغبانی (هرس کردن) و پیوندزنی» در 244 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه به بهای 37 هزار تومان از سوی انتشارات زعیم راهی بازار نشر شده است.
«الفبای باغبانی»
با توجه به شرایط امروز جوامع، پرورش گل و گیاه در خانه برای بسیاری وسوسهانگیز است. باغبانی قدمتی به پهنای تاریخ دارد و از آنجا که طبیعت با جان و روان انسان آمیخته شده، جدا از مباحث اقتصادی و فواید گیاهان، بهصورتی ملموس حال ما را خوب میکند. باغچه، گلخانه، بالکن، پشتبام، حیاط، راهپلهها، پارکینگ و حتی گوشه اتاق میتواند محلی برای پرورش گیاهان باشد.
اگر اهل باغبانی در منزل هستید و نگهداری و پرورش گل و گیاه میتواند برای شما فرحبخش و لذتی دلخواه باشد، کتاب «الفبای باغبانی» نوشته شهرام مقصودی، دانستنیهای کاربردی درباره باغبانی به زبانی ساده و در عینحال جامع به شما ارائه میدهد.
«آسانترین راه باغبان شدن»، «مهمترین دلایل نگهداری گیاهان خانگی»، «سادهترین روشهای تکثیر گیاهان»، «بهترین گیاهان برای داشتن یک باغچه معطر»، «راهنمای خرید گیاهان آپارتمانی»، «شناخت عوامل کلی نگهداری گیاهان آپارتمانی»، «بیماریهای گیاهان خانگی و درمان آنها»، «هیجانانگیزترین گیاهان خانگی برای بهار»، «بدترین گیاهان سمی خانگی» و «راهنمای کاربردی راهاندازی یک آکواریوم گیاهی»، برخی از مطالب جذاب و کاربردی این کتاب هستند.
نخستین چاپ کتاب «الفبای باغبانی» در 220 صفحه با شمارگان 100 نسخه به بهای 45 هزار تومان از سوی انتشارات آقای کتاب به بازار نشر عرضه شده است.
«کاشت، داشت و برداشت کلزا»
کلزا، یکی از گیاهان دانهروغنی مهم در مناطق معتدل بوده و دارای طیف نسبتاً وسیعی از سازگاری اقلیمی است. گل کلزا دارای 25 تا 55 درصد روغن، 18 تا 24 درصد پروتئین و 12 تا 20 درصد پوست است. رقم اصلاح شده کلزا که امروزه «کانولا» خوانده میشود، از مقدار کمتری اروسیک اسید و گلوکوزینولات برخوردار است و به علت محتوای کمتر مواد ضد تغذیهای، برای مصرف انسان و تکمعدهایها نسبت به رقم غیراصلاح شده یا همان کلزا، مناسبتر است.
به علت میزان روغن موجود در دانههای گیاه کلزا، این گیاه برای سدههای پی در پی کشت میشد. محل رویش این گیاه در ابتدا در کرانه شرقی دریای مدیترانه بوده، اگرچه استفاده از آن سابقهای بسیار طولانی دارد. شواهدی موجود است که این گیاه و روغن آن، 2 هزار سال پیش از میلاد مسیح در هند استفاده میشده است. در اروپای میانه، این گیاه از قرن چهاردهم کشت میشود. از قرن هفدهم میلادی تاکنون، این گیاه در مقیاسهای بزرگ در قاره اروپا کشت میشود.
کتاب «کاشت، داشت و برداشت کلزا» تألیف مشترک سید علیرضا طباطبایی، وحید محمدخانی، نسرین شعبانی، سرور لطفی، محمدحسین ملکی و امیرحسین پاپایی، در قالب 9 فصل «تاریخچه و مبدأ کلزا»، «شرایط آبوهوایی مناسب کلزا»، «گیاهشناسی کلزا»، «کاشت»، «داشت»، «برداشت»، «خشک کردن و نگهداری و فرآوردههای کلزا»، «آبیاری کلزا» و «طبقهبندی و اصلاح کلزا» را مورد بررسی قرار میدهد.
نخستین چاپ کتاب «کاشت، داشت و برداشت کلزا» در 210 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه به بهای 25 هزار تومان از سوی انتشارات تحقیقات آموزش کشاورزی به بازار نشر عرضه شده است.
«فوت و فن باغبانی»
در دنیای پراسترس امروز، یکی از چیزهایی که میتواند حال دلتان را بهتر و روحتان را آرام کند، داشتن یک باغچه کوچک و کاشتن و پرورش یک گیاه است. برای رسیدن به این حس خوب، نیاز به داشتن یک باغچه بزرگ نیست، یک جعبه میوه و یا حتی یک تایر کهنه هم میتواند باغچه شما شود.
کتاب «فوت و فن باغبانی» تألیف شهرام مقصودی، ترفندها، فوت و فنها، ایدههای ناب باغبانی و بسیاری از ریزهکاریهای باغبانی را به زبانی ساده آموزش میشود.
یکی از موارد مهم در رشد و سلامت گیاه، داشتن خاک مناسب است. در این کتاب درباره تقویت خاک میخوانیم: «خاک همیشه به تقویت شدن نیاز دارد، راهحل هم آسان است: استفاده از مواد طبیعی. لایهای به ضخامت 5 تا 8 سانتیمتر شامل کمپوست، برگهای تجزیه شده و چمن چیده و خشکشده را به خاک اضافه کنید. اگر خاک را حفر کنید و این لایه را در خاک دفن کنید، عناصر ارگانیک را به خاک خود اضافه کردهاید.»
نخستین چاپ کتاب «فوت و فن باغبانی» در 132 صفحه با شمارگان 100 نسخه به بهای 30 هزار تومان از سوی نشر آقای کتاب راهی بازار نشر شده است.
مواد تنظیمکننده رشد در بسیاری از فرایندهای شد و نمو یاه نظیر گلدهی، ریشهزایی و غیره دخالت دارند. این مواد دربرگیرنده مواد طبیعی موردنیاز رشد گیاه و مواد و ترکیبات مصنوعی میباشد. تنظیمکنندههای رشد ازجمله ترکیبات مصنوعی بوده که بدون تغییر در شکل ظاهری گیاه، باعث افزایش یا کاهش رشد گیاه میشوند. مهمترین هدف در تولید گیاهان زینتی گلدانی، جلب رضایت مشتری و بازار است. رضایت مشتریان نیز بیشتر به سمت گیاهان زینتی گلدانی با ارتفاع کم و پرشاخه با تعداد گلهای زیاد است. پس کنترل رشد و گلدهی و بهبود این ویژگیها از اهداف مهم در تولید این گیاهان است.
کتاب «مدیریت تنظیمکنندههای رشد گیاهی در گیاهان زینتی» اثر مشترک علی صالحی ساردویی، اکرم سلمانی و مژگان شهدادنژاد، اطلاعات جامع و جدیدی براساس یافتههای دانشمندان و پژوهشگران را در این زمینه مطرح میکند.
براساس محتوای این کتاب، تاکنون پنج گروه عمومی از تنظیمکنندههای رشد گیاهی شناخته شدهاند که شامل: جیبرلینها، سیتوکنینها، اتیلنها و آبسیزیک اسید میباشند. انواع زیادی از تنظیمکنندههای رشد گیاهی با کارکردهای ویژه در گیاهان وجود دارند که جنبههای رشد و نمو گیاه را از قبیل جوانهزنی پیش از موقع، القای ریشهدهی، جلو انداختن ریزش، تأخیر یا جلو انداختن رسیدگی و ... را تنظیم میکنند.
نخستین چاپ کتاب «مدیریت تنظیمکنندههای رشد گیاهی در گیاهان زینتی» در 295 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه به بهای 45 هزار تومان از سوی انتشارات نوروزی به بازار نشر عرضه شده است.
«فیزیولوژی گیاهان زراعی»
وظیفه دانش فیزیولوژی، بررسی عملکرد موجودات زنده است. فیزیولوژی گیاهی هم شامل مطالعه اعمال حیاتی گیاه، فرایندهای رشد و نمو، متابولیسم و تولید مثل گیاهان است. کشف قوانینی که بر تغذیه گیاه و رشد و نمو آن حکومت میکند، شناخت توانایی واقعی سلولها در انجام فعالیتهای بیولوژیک و همچنین ارائه روشهایی که ظهور یکی از تواناییهای سلولی را امکانپذیر میکند، هدف اساسی فیزیولوژی گیاهی محسوب میشود.
کتاب «فیزیولوژی گیاهان زراعی» تألیف غلامرضا صادقی و غلامحسین اسلامنیا در 12 فصل با عنوانهای «فیزیولوژی گیاهی»، «ساختمان برگ»، «پلاستها در گیاهان»، «فتوسنتز»، «تنفس نوری»، «چرخه کربکس و گلیکولیز»، «تنفس»، «تغذیه گیاه»، «نیتروژن در گیاه»، «فسفر در گیاه»، «پتاسیم در گیاه» و «آهن و گوگرد در گیاه» براساس جدیدترین یافتههای پژوهشی داخل و خارج از کشور تدوین شده است.
نیتروژن یکی از اجزای تشکیلدهنده اولیه برای ترکیبات آلی مانند اسیدهای آمینه و اسیدهای نوکلئیک است. در کتاب حاضر درباره نقش این عنصر مهم در گیاهان آمده است: «کمبود نیتروژن در غلات باعث کوتاه و نازک شدن برگها و ساقهها میشود. برگها به دلیل تجزیه کلروفیل به رنگ سبز روشن مایل به زرد و پائین بوته زرد مایل به ارغوانی درمیآید. خوشهها کوچک و محصول خیلی کم است. گیاه پنجهزنی نمیکند و یا خیلی کم پنجه میزند... در ذرت، کمبود نیتروژن باعث عقیم شدن گلها و کاهش عملکرد دانه میشود.»
نخستین چاپ کتاب «فیزیولوژی گیاهان زراعی» در 160 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه از سوی انتشارات تحقیقات کشاورزی منتشر شده است.
«مشکلات فیزیولوژیک گیاهان زینتی»
گیاهان زینتی، گیاهانی هستند که قابلیت رشد در مکانهای سرپوشیده مانند منازل، ادارات و غیره را داشته باشد و معمولا برای اهداف تزئینی، اثران مثبت روانی و یا دلایل بهداشتی ازجمله تصفیه هوای داخل ساختمان، پرورش داده میشوند. گیاهان زینتی، بیشتر بومی مناطق استوایی و نیمه استوایی هستند. عوامل اصلی که در هنگام مراقبت از گیاهان آپارتمانی باید درنظر گرفته شوند عبارتند از: آبیاری، نور، مخلوط خاک، دما، رطوبت، کود و مبارزه با آفات.
کتاب «مشکلات فیزیولوژیک گیاهان زینتی» تألیف مشترک علی صالحی ساردویی، هاجر معتمدی شارک و افشار فلاح ایمانی، در هشت فصل به فیزیولوژی گلدهی و شرایط داشت میپردازد، در فصلهای نهم و دهم مشکلات فیزیولوژیک گلهای زینتی مهم و نکاتی کاربردی درباره آنها ارائه و در فصل پایانی اطلاعاتی مختصر و مفید درباره چند گیاه زینتی مطرح میکند.
گل صدتومانی، یکی از زیباترین گلهای زینتی از تیره پیوناسه است. در کتاب حاضر این گل زیبا اینگونه معرفی شده است: «گل صدتومانی به سرما مقاوم است و در آب و هوای خنک بهخوبی رشد میکند و برای طویل شدن ساقه و تولید گل زیاد لازم است مدتی در دمای کمتر از 7 درجه رشد کند. برای تولید گلهای درشت، باید جوانههای گل جانبی حذف شوند.»
نخستین چاپ کتاب «مشکلات فیزیولوژیک گیاهان زینتی» در 197 صفحه با شمارگان 100 نسخه به بهای 45 هزار تومان از سوی انتشارات نوروزی در گرگان به بازار نشر عرضه شده است.
«کشاورزی ارگانیک در خانه»
تصور کنید گیاهانی در خانه دارید که خودتان پرورش دادهاید و میتوانید آنها را بخورید. گیاهانی که طبیعی و ارگانیک بوده و برخی از آنها خواص دارویی هم دارند. کشاورزی ارگانیک در منزل و پرورش سبزیجات و گیاهان دارویی در خانه، مانند پیوند زدن سلامت به زندگیتان است. برای اینکار نیاز نیست که باغبان حرفهای باشید یا تجهیزات و امکانات خاصی داشته باشید. میتوانید با استفاده از وسایل دمدستی و صرف هزینه اندک، از فراوردههای ارگانیک خودتان برای درست کردن غذاهای سالم استفاده کنید و از مشاهده نتیجه زحمتتان لذت ببرید.
کتاب «کشاورزی ارگانیک در خانه» نوشته شهرام مقصودی، ضمن ارائه اصول و ملزومات باغبانی ارگانیک در خانه، موضوعاتی همچون پرورش سبزیجات ارگانیک، پرورش درختان بارده ارگانیک، پرورش گیاهان دارویی ارگانیک و مبارزه ارگانیک با آفات باغ و باغچه را مورد بررسی قرار میدهد.
یکی از توصیههای کاربردی نویسنده، هرس کردن گیاهان برای سالم ماندن باغچه یا گلدان است. در این زمینه در کتاب میخوانیم: «بگذارید صادق باشیم! هرس گیاهان کار سختی است! البته نه از لحاظ فیزیکی، از این منظر که ما مجبوریم قسمتهایی از گیاهان عزیزمان را ببریم و دور بیاندازیم، حتی اگر اینکار به نفع آنها باشد. هرس و چیدن سرشاخهها به شادابی، تُردی و سالم ماندن گیاهمان کمک میکند و مقدار زیادی برگهای تازه و خوشمزه برای آشپزی و درست کردن چاشنیها برایمان فراهم میکند. علاوه بر اینکه باغچهمان را هم مرتب نگه میدارد. هرس همچنین باعث جلوگیری از ابتلای گیاهان به بیماریها و آفات میشود. یک گیاه آشفته و نامنظم، بهترین مکان برای رشد شپشکها و قارچها است. با هرس و آراستن بهموقع و مرتب گیاه، جریان هوا در بین شاخ و برگ آن رفتوآمد میکند و سلامت گیاهتان تضمین میشود.
یک نکته مهم: در هر بار هرس، مقدار زیادی از گیاه را نچینید، چراکه گیاه دچار شوک میشود و بازسازی دوباره سخت یا غیرممکن خواهد بود.»
نخستین چاپ کتاب «کشاورزی ارگانیک در خانه» در 224 صفحه با شمارگام 100 نسخه به بهای 45 هزار تومان از سوی انتشارات آقای کتاب راهی بازار نشر شده است.
نظر شما