به گزارش خبرگزای کتاب ایران(ایبنا) مطالعات نسل‌ها و به ویژه جوانان یکی از حوزه‌های مهم در علوم اجتماعی است. مفهوم نسل در کنار مفاهیمی مانند جنسیت و طبقه، از جمله مقولاتی است که نقش مهمی در تحولات اجتماعی ایفا می‌کند. «دوره‌های سنی و نسل‌ها» اثر ژرار موژه کتابی است موجز با همین مضمون که توسط نشر شیرازه کتاب ما و در مجموعه مفاهیم علوم اجتماعی این انتشارات منتشر شده است. همانطور که در کتاب اشاره می‌شود ارتقا مقام مطالعات جامعه‌شناسی در مورد نسل‌ها و دوره‌های سنی از دهه 1960 مدیون شورش‌ها و اعتراضاتی است که به دلیل حضور گسترده جوانان در آن‌ها نه فقط توجه گسترده‌ای را به این گروه سنی معطوف کرد بلکه پایه‌های مکاتب سیاسی‌ای را که بر سایر دسته‌بندی‌ها استوار بودند، نیز به لرزه انداخت. هرچند همه این اعتراضات به وسوسه‌ای دامن زد برای تبیین نظریه‌هایی سیاسی مبتنی بر نسل‎، اما مهم‌ترین دستاورد این توجه به نسل جوان که در این کتاب به دقت شرح داده شده است، چگونگی دخیل و درگیر بودن و میزان تاثیر تمامی آن دسته‌بندی‌ها است بر سرمایه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی‌ای که می‌توانند در دوران جوانی انباشت شوند تا در دوره‌های بعدی زمینه‌های موفقیت فرد را فراهم کنند.

کاربردهای اجتماعی مفاهیم سن و نسل
اما وقتی که از مطالعات نسل‌ها در علوم اجتماعی حرف می‌زنیم، دقیقا به چیز اشاره می‌کنیم؟ این موضوعی است که در فصل اول کتاب با عنوان «کاربردهای اجتماعی مفاهیم سن و نسل» مورد بررسی قرار گرفته است. مفاهیم دوره سنی و نسل که با شاخصه‌‌های جهان شمول وجود مادی(همچون میرایی و تولید مثل) پیوند خورده، برای هر جامعه یادآور ضرورت «بازتولید صرف» بنیان‌هایش است. در سیر از علوم زیستی به سوی علوم اجتماعی، این مفاهیم معناهای ضمنی پرشماری یافته‌اند و کاربردهای آن‌ها اگر نگوییم دچار اختلاط، دست کم دچار ابهام شده‌اند. پرداختن به مسئله شکل‌گیری طبقه‌بندی سنی یا نسلی در اجتماع نیازمند درایت ویژه‌ای است که بتواند توجه خود را به اشاعه این طبقه‌بندی‌ها در فضای اجتماع معطوف کند و در نظر داشته باشد که هرگونه اقدام به دوره‌بندی مراحل حیات، علاوه بر آنکه تفاوت‌ها را از جامعه‌ای به جامعه دیگر و از زمانه‌ای به زمانه دیگر مورد توجه قرار می‌دهد، باید تفاوت‌های موجود میان طبقه‌ها و گونه‌های اجتماعی را نیز در جامعه‌ای واحد و در زمانه‌ای مشخص در نظر گیرد.

فصل دوم کتاب با عنوان «نسل‌های خانوادگی» به یکی از مفاهیم مهم در حوزه جامعه‌شناسی نسل می‌پردازد. تمایز میان نسل‌های خانوادگی و نسل‌های اجتماعی یکی از مباحث قابل توجه در این حوزه است. مفهوم نسل خانوادگی قائل شدن به موقعیتی نسبی را برای اعضای یک خاندان نسبت به نسل قبلی و نسل بعدی را امکان پذیر می‌سازد. مطالعه روابط میان نسل‌های خانوادگی به مطالعه اشکال گوناگون وراثت(در حوزه مالی یا فرهنگی) ارجاع دارد.

نویسنده در فصل سوم «نسل‌های اجتماعی» را مورد بررسی قرار داده است. نسل اجتماعی در تداوم با نسل خانوادگی یکی از مفاهیم مهم در این حوزه است. نسل اجتماعی گروهی از انسان‌ها هستند که به خانواده‌های مختلف تعلق دارند اما وحدت‌شان حاصل ذهنیتی خاص بوده و بقای آن به بازه زمانی محدود منحصر می‌شود. در این فصل نسل‌ها در جریان تاریخ و گسترش تاریخی و اجتماعی یک نسل مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در این بخش نشان می‌دهد که ظهور نسل‌های جتماعی در جریان تاریخ یک جامعه به تغییرات محتمل در شیوه باز تولید رایج بستگی دارد. او در نهایت نشان می‌دهد که یک رخداد بنیادین می‌تواند سر منشا ظهور نسل‌های اجنماعی در سطح یک جامعه باشد.

دوره‌های زندگی
کتاب در فصل چهارم تمرکز خود را بر دوره‌های زندگی و به ویژه جوانی می‌گذارد. در حقیقت جایگزین کردن مفهوم دوره‌های زندگی که از بعد جامعه‌شناختی شکل می‌گیرند به جای مفهوم ریاضی سن(تعداد سال‌های سپری شده از بدو تولد) از عمده‌ترین مفاهیم این بخش است چرا که مسئله شکل‌گیری خصلت‌های اجتماعی و تعیین مراحل روندهای جامعه پذیری که توسط قواعد سنی تعیین و توسط رسوم گذار تدقیق می‌شوند با مطرح شدن دوره‌های زندگی معنی می‌یابند.

«تلاش سیاسی برای اتحاد طبقه‌های سنی» عنوان فصل پنجم و پایانی کتاب را خود اختصاص داده است. همانطور که مشاهده کردیم با نگاه اجتماعی به مفهوم نسل مسئله اتحاد طبقه‌های سنی یکی از چالش‌های اجتماعی به حساب می‌آید که نه فقط برای محققان علوم اجتماعی که بیش از آن‌ها برای فعالین حوزه سیاسیت دارای اهمیت است.

 کتاب «دوره‌های سنی و نسل‌ها» را در مجموع نمی‌توان اثر آسان فهمی به حساب آورد. زبان کتاب تا اندازه‌ای دشوار است و در متن ارجاعاتی به اندیشه متفکرانی داده می‌شود که شناخت پیشینی از آن‌ها در فهم بهتر مطلب بسیار مفید خواهد بود اما برای علاقه‌مندان به نگاه تاریخی و بنیادی به مفاهیم علوم اجتماعی  روایت و روند کتاب می‌تواند قابل توجه باشد.

کتاب «دوره‌های سنی و نسل‌ها» نوشته «ژراز موژه» با ترجمه حمیدرضا قلی پور در 169 صفحه، تیراژ 770 نسخه و قیمت 28 هزار تومان توسط انتشارات شیرازه کتاب ما در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.