به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، امسال چهارمین دوره نشان شیرازه ( دوسالانه هنر طراحی کتاب ایران) برگزار خواهد شد. نشان شیرازه جایزه ای است که هر دو سال به شکل یا فیزیک کتاب های منتشرشده و پدیدآورندگان هنری آن (تیم طراحی) بر مبنای ارزش های توأم «زیبایی» و «عملکرد» اهدا می‌شود و طی سال‌های اخیر توانسته به جایزه‌ای معتبر در میان طراحان گرافیک و همچنین اهالی نشر شناخته شود.
ماهیت اصلی چهارمین دوره همانند دوره‌های قبلی است و در بخش مسابقه «پیکره کتاب» موضوعاتی چون برترین طراحی کتاب تصویری، برترین طراحی کتاب مصوّر، برترین طراحی کتاب غیر تصویری، برترین طراحی کتاب علمی ـ آموزشی، برترین طراحی کتاب گویا، برترین طراحی کتاب الکترونیک، برترین مدیر هنری نشر و برترین ناشر حامی طراحی کتاب به رقابت گذاشته می‌شوند.
همچنین در بخش مسابقه «اجزای کتاب» برترین طراحی گرافیک جلد کتاب با تصویر، برترین طراحی گرافیک جلد کتاب با نوشتار (خوشنویسی و تایپوگرافی)، برترین طراحی گرافیک متن در صفحه آرایی کتاب های گروه سنی کودک و نوجوان، برترین طراحی گرافیک متن در صفحه آرایی کتاب بزرگسال و برترین طراحی قلم (فونت) متن قرار دارد.
این موضوع بهانه‌ای شد تا دقایقی با کوروش پارسانژاد دبیر چهارمین دوره نشان شیرازه به گفت‌وگو بنشینیم و نکات و ویژگی‌های این دوره را از زبان وی بشنویم. پارسانژاد معتقد است که طراحی جلد کتاب در ایران یکی از زنده‌ترین بخش‌های حرفه‌ای طراحی گرافیک است و طی دهه‌های اخیر موفق عمل کرده.
هدف اصلی و رویکرد نشان شیرازه در گام چهارم چیست؟
هدف اصلی ما در نشان شیرازه انتخاب کتاب‌هایی که از نظر طراحی مسیری درست، خلاق و تازه ای را پیش گرفتند. ما در این دوره تلاش می‌کنیم به بحث طراحی کتاب در بخش‌ها و حوزه‌های مختلف توجه و همه را به تفکیک بررسی کنیم.
یکی از ابداعات نشان شیرازه در چهارمین دوره افزوده شدن دو بخش جدید است، کمی در این زمینه برایمان بگویید.
بله. امسال دو بخش کتابهای الکترونیک و کتابهای گویا را به بخش های دیگر اضافه کردیم.
درباره ضرورت افزوده شدن این دو بخش به نشان شیرازه کمی توضیح بفرمایید.
در همه جای دنیا بخصوص در ایران به دلیل گرانی مواد اولیه چاپ کتاب مثل کاغذ استقبال از کتابهای الکترونیک رشد زیادی پیدا کرده است، از آنجایی که تولید کاغذ به محیط زیست هم صدمه می‌زند حضور کتابهای گویا و الکترونیک در کنار کتابهای کاغذی روز به روز پررنگ‌تر می‌شود. هرچند کتابهای کاغذی همچنان جایگاه و محبوبیت خود را در میان مردم دارند و از نظر حسی ارتباط بهتری با مخاطبان برقرار می کنند اما باید گفت که کتابهای الکترونیک نیز سال‌های زیادی است که منتشر می‌شوند و به مرور مخاطبان گسترده‌تری پیدا کرده اند.
کتابهای الکترونیک معمولا فرمت مشخص و ساد‌ه‌ای دارند، بنظر شما آیا قابلیت رقابت در این مسابقات را دارند؟
در این بخش فقط به آثاری توجه خواهد شد که حضور طراح کتاب در آن پررنگ است. در بخش کتاب صوتی نیز به طراحی جلد و لیبل لوح فشرده کتاب توجه خواهد شد.
به طور کلی وضعیت صنعت نشر کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امیدوارم شرایط خاصی که همه دنیا به دلیل ویروس کرونا با آن درگیر هستند به پایان برسد زیرا این موضوع در صنعت نشر ما تاثیر گذاشته است . گرانی مواد اولیه مورد نیاز طی سال‌های اخیر از یک طرف و کووید 19 هم از طرف دیگرفشارهای زیادی بر ناشران وارد کرده است و امیدوارم این مشکلات از سر راه صنعت نشر کشور برداشته شود تا تیراژ کتاب‌ها به یک حداقل معقولی برسد. معتقدم وقتی ناشری کتابی چاپ می‌کند حداقل باید سه هزار نسخه تیراژ داشته باشد اما ناشران الان برخی از کتابهای خود را در ۲۰۰ یا نهایتا ۵۰۰ نسخه به چاپ می رسانند که این آمار برای صنعت نشر فاجعه است و امیدوارم شرایط به شکل عادی برگردد زیرا ما بالغ بر ۸۰ میلیون نفر جمعیت داریم و کتاب‌هایمان باید با تیراژ بسیار بالاتری منتشر شوند.
یکی از دلایلی که ناشران به بحث طراحی گرافیک کتاب کمتر اهمیت می‌دهد همین کاهش تیراژ است، از نظر شما این موضوع چقدر موثر است؟
وقتی یک ناشر عناوین جدید خود را در تیراز ۲۰۰ نسخه چاپ می‌کند به طور طبیعی از چاپ افست دیگر استفاده نمی‌کند به سراغ چاپ‌های دیجیتال یا ریسوگراف می رود. این موضوع موجب می‌شود به‌مرور یکسری از مشاغل هم از بین بروند و این سوال مطرح می‌شود که برای یک کتاب ۲۰۰ نسخه‌ای آیا جایی باقی می‌ماند که یک طراح گرافیک، طراحی جلد مناسبی ارایه کند یا طراحی داخلی کتاب را انجام دهد؟ آیا ناشر می‌تواند هزینه‌های طراحی کتاب را پرداخت کند؟ همه این سوالات نگرانی‌هایی است که امیدوارم به زودی برطرف شود.
طراحی جلد کتاب در ایران چه میزان شناخته شده است؟
طراحی جلد کتاب در ایران یکی از زنده‌ترین و حرفه ای ترین بخش‌های طراحی گرافیک است و طی دهه‌های اخیر بسیار موفق عمل کرده است و طراحان حرفه‌ای درجه یکی در این عرصه کارهای ماندگاری انجام داده‌اند. اما در این میان وقتی ناشر نتواند کتاب منتشر کند یا با تیراژهای پایین اثر خود را به چاپ برساند چه اتفاقی برای این تخصص‌ها می‌افتد؟ بسیاری از آنها به سمت فراموشی و نابودی می‌روند و کار به دست اپراتورها و غیرحرفه‌‌ای ها سپرده می‌شود.
در این میان نشان شیرازه می‌تواند نوعی یادآوری برای نشان دادن جایگاه و اهمیت این افراد در صنعت نشر است.
بله. نشان شیرازه تلاش کرده است که این هدف را با معرفی افراد برگزیده دنبال کند. از سوی دیگر خوشبختانه ناشران در سال های اخیر بیشتر به اهمیت طراحی داخل کتاب در کنار روی جلد آن پی برده‌اند.
امسال برای تجلیل یا تقدیر از پیشکسوتان این حوزه آیا برنامه‌ای پیش‌بینی شده است؟
در این زمینه صحبت‌هایی با شورای سیاستگذاری شده اما هنوز قطعی نیست و ممکن است در جلسات آتی بحث تقدیر از پیشکسوتانی که سال‌ها در حوزه طراحی کتاب فعال بوده‌اند مطرح و درباره‌آن تصمیم‌گیری شود.
و در پایان بگویید پیش‌بینی شما از زمان برگزاری مراسم اختتامیه نشان شیرازه چه زمانی است؟
همان‌طور که در فراخوان اعلام شد ۱۵ بهمن ماه آخرین فرصت ارایه اثر به دبیرخانه است و پیش‌بینی می‌شود اسفند ماه امسال مراسم اختتامیه چهارمین نشان شیرازه برگزار شود.
شنبه ۲۷ دی ۱۳۹۹ - ۱۰:۲۸
نظر شما