«ژیبر ژون» زمانی قبل از شروع هر سال تحصیلی شاهد صف‌های طویل دانش‌آموزانی بود که در جست‌وجوی کتاب‌های دست‌دوم ارزان‌قیمت بودند. اکثر دانش‌آموزان و دانشجویانی که در پاریس تحصیل کرده‌اند در مقاطعی برای یافتن کتاب‌های درسی خود از این فروشگاه شش طبقه بازدید کرده‌اند.
این شرکت خانوادگی که در سال ۱۸۸۶ تاسیس شد، کار خود را به عنوان دکه کتابفروشی در کرانه‌های رود سن آغاز کرد و خیلی زود به چندین فروشگاه در منطقه پنج پاریس گسترش یافت که مخلوطی از کتاب‌های نو و دست‌دوم را می‌فروخت. سایبان‌های زرد روشنش در امتداد بلوار سن میشل به منظره‌ای آشنا در محله لاتن تبدیل شد که به لحاظ تاریخی محل ادبی و روشنفکری پاریس و جایی است که دانشگاه سوربُن در آن واقع شده است.
حالا با پایین آمدن ۶۰ درصدی فروش کتاب به خاطر همه‌گیری، نمادین‌ترین فروشگاه این کتابفروشی زنجیره‌ای پس از تصمیم مالک ساختمان برای فروش، به خاطر بازسازی بسته خواهد شد. این موضوع در پی جابه‌جایی «بولینیر»، یکی دیگر از کتابفروشی‌های بسیار محبوب رخ داد که به دلیل افزایش اجاره‌بها مجبور به ترک مکان تاریخی خود شد و حالا در فروشگاه دیگری در همان خیابان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. در همین حال بوکونیست‌ها (کتابفروشان کتاب‌های قدیمی و عتیقه در کنار رود سن) با قدمت چندصدساله خود در آن سوی جاده در اسکله‌های رود سن برای بقا تلاش می‌کنند. همه‌گیری ماه‌هاست که این مناطق را خالی از مردم کرده. رودولف بازین دکایکس، مدیر بازاریابی «ژیبر ژون» گفت: «کووید آمد و ناگهان دیگر نه توریستی بود و نه دانش‌آموزی. ما درباره یک کتابفروشی صحبت می‌کنیم که ۸۰ درصد دی‌ان‌اِی آن کتاب درسی است که بسیاری از آنها دست‌دوم هستند. این فروشگاه بسیار بیشتر از بقیه تحت تاثیر قرار گرفت.»
.jpg)
وقتی فرانسه در ماه اکتبر برای بار دوم قرنطینه شد اعتراضات فراوانی از سوی کتابفروشان صورت گرفت که درخواستشان این بود که به عنوان خدمات ضروری قلمداد شوند و باز بمانند. «شکسپیر و شرکا» یکی از معروف‌ترین کتابفروشی‌ها و از همسایگان «ژیبر ژون» به خاطر شرایط سختی که با آن روبه‌رو بود از مشتریان کمک خواست و درنتیجه مشتریان و افراد خیرخواه در سرتاسر جهان با خریدها و کمک‌های مالی خود برای نجات این فروشگاه کمک فراوانی کردند.
اما این فقط ویروس کرونا نیست که «ژیبر ژون» را ضعیف کرده. پیش از همه‌گیری ناآرامی‌های ناشی از تظاهرات و اعتراضات جلیقه زردها و اعتصابات شرکت حمل و نقل باعث کاهش رفت و آمد در سن میشل شد. «ژیبر ژون» و شرکت هم‌خانواده‌اش «ژیبر ژوزف» نیز در واکنش به تهدید آمازون کُند عمل کردند. در حالی که بازار کتاب‌های دست‌دوم فرانسوی در حال رونق است (قیمت کتاب‌ها بسیار بالاتر از انگلستان است و این باعث می‌شود کتاب دست‌دوم به‌طور میانگین ۶۳ درصد ارزان‌تر از کتاب‌های جدید باشد) این تجارت عمدتا توسط پلتفرم‌های آنلاین تسخیر شده است.
دکایکس گفت: «ژیبر ژون نمرده. اما مجبور است دوباره خودش را احیا کند. اولین شعبه ژیبر ژون روبه‌روی کلیسای نوتردام هنوز سر جایش است. این شرکت در حال بازسازی فروشگاه‌هایش در منطقه ۱۰ است. حتا برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تا ماه آوریل حداقل چهار ژیبر ژون کوچک‌تر در سرتاسر شهر راه‌اندازی کنیم. در هر صورت آینده نه در مراکز توریستی بلکه در محله‌های مسکونی جریان دارد.» او گفت: «چیزی که از قرنطینه یاد گرفتیم این است که مردم دیگر مناطق محل سکونت خود را ترک نمی‌کنند. متوجه شدیم فروشگاهی که پیش‌تر مقصد بازدیدکنندگان بود دیگر کارکرد خود را از دست داده. حالا نوبت ماست که به جایی که مشتری هست برویم.»
اما تعطیلی قریب‌الوقوع فروشگاه میدان سن میشل که ۵۰ سال پیش در ۱۹۷۱ افتتاح شد موجب ناراحتی کتاب‌دوستان شده و تصور اینکه بعد از بسته شدن این کتابفروشی، میدان و همسایگی‌اش چه شکلی خواهد داشت برایشان دشوار است.
محله لاتن با کتابفروشی‌های مستقل و چندین موسسه نشر که در آن قرار دارد شناخته می‌شود. اما در سال‌های اخیر این منطقه کم‌کم مورد تهاجم خرده‌فروشان مواد غذایی و برندهای مُد قرار گرفت که برخی از ساکنان آن را نشانه افول هویت فرهنگی تلقی می‌کنند. در هر کدام از مناطق ۵ و ۶ حدود ۱۰۰ کتابفروشی قرار دارد اما بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، پایتخت فرانسه در ۱۸ سال گذشته ۲۷ درصد از کتابفروشی‌های خود را از دست داده است.
فردریک، یکی از ساکنان این منطقه از دهه ۱۹۸۰ که برای جست‌وجوی کتاب جلوی دکه بیرون «ژیبر ژون» ایستاده گفت: «این فاجعه‌بار است. مثل این است که شانزه‌لیزه بوتیک‌های لوکس نداشته باشد. آنها حتا ممکن است سوربُن را ببندند.» او به شعبه لوازم آرایشی «سفورا» در آن‌سوی خیابان اشاره می‌کند و می‌گوید: «آنجا یک کافه بود که کل پیاده‌رو را گرفته بود و مشتریان آنجا می‌نشستند.» او نگران است که این اتفاق برای ساختمان روبه‌رویش بیفتد. «خدا می‌داند قرار است آن را با چه چیزی جایگزین کنند. من منتظر بدترین‌ها هستم. هر جایی که یک کتابفروشی بوده حالا به شعبات فست‌فود یا لوازم آرایش تبدیل شده است.»
نظر شما