خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) سلمان صادقی زاده برای مطالعه نوروزی مخاطبان کتاب «دموکراسی چیست» را پیشنهاد می‌دهد و می‌نویسد: «دموکراسی چیست» کتابی است به قلم آلن تورن که در آذر ماه سال 98 توسط نشر ثالث منتشر شده است. اگر بخواهم به صورت مختصر بگویم این کتاب یکی از آثار کلیدی برای فهم معنای دموکراسی در ایران امروز است که دموکراسی را بر اساس سه معیار و سه عنصر تعریف می‌کند. در ادامه به صورت اجمالی به توضیح آنها می‌پردازم:
تورن معتقد است که «شهروندی» عنصر اولیه دموکراسی است؛ انسان برای نخستین بار در قرن هجدهم است که شهروند متولد می‌شود و به عبارتی این امر رکن اولیه دموکراسی را تشکیل می‌دهد چرا که این مفهوم با اصل جمهوریت در تناظر است یعنی منظومه سیاسی جدیدی ایجاد شده است که جمهور شهروندان اداره کننده امور سیاسی به طور عمومی هستند و در حقیقت قدرت اصلی هم در دست آنان است.
عنصر دوم که بر آن تکیه می‌شود، عنصر حقوق بنیادین یا حقوق اولیه است. این حقوق بنیادین تقریبا همان امری است که ما آن را با عنوان حقوق بشر می‌شناسیم. این حقوق اجزای جدایی ناپذیر و انکار ناپذیر دموکراسی هستند؛ همانطور که اشاره کردم این حقوق دومین رکن دموکراسی هستند و کار ویژه آنها هم محدود کردن قدرت سیاسی است چرا که قدرت سیاسی فی نفسه و به خودی خود محدودیتی ندارد و اگر به آن لگام زده نشود، به استبداد، دیکتاتوری و اشکال مختلفی از توتالیتارلیسم و حتی فاشیسم می‌شود و تنها راهی که می‌شود قدرت سیاسی را از تبدیل شدن به یک قدرت مطلقه باز داشت، به رسمیت شناختن حقوق بنیادین است.
عنصر سوم عنصر نمایندگی است. این عنصر به وجود یک پارلمان و نهاد و سازمان و ساز و کار اشاره دارد که از طریق آن مردم بتوانند نمایندگانی را انتخاب کنند که آن نمایندگان بر مردم حکومت کنند. نکته مهم این اصل این است که نمایندگان سیاسی و به عبارت دقیق‌تر کارگزاران سیاسی باید به نمایندگی از کنشگران اجتماعی عمل کنند. یعنی کنشگران اجتماعی نمایندگانی را به عنوان کارگزاران سیاسی انتخاب می‌کنند. یعنی استقلال آنها استقلالی مطلقی نیست و در گرو انتخاب آنها توسط کنشگران اجتماعی است. این سه اصل در کنار هم معرف دموکراسی است و دموکراسی فقط معنای رای دادن و انتخابات برگزار کردن نیست که اگر این طور باشد حتی رژیمی مانند هیتلر هم دموکراتیک بود چرا که مردم در جمهوری وایمار رای داده و هیتلر را به صورت دموکراتیک انتخاب کردند . پس دموکراسی برای معنا داشتن باید این سه اصل را داشته باشد.
نکته آخر این که کتابی که به صورت اجمالی به معرفی آن پرداختم، می‌تواند درس‌ها و آموزه‌های بسیار آموزنده‌ای برای ما داشته باشد که شاید یکی از گره‌های اصلی‌امان کم‌رنگ بودن سبقه دموکراتیک در کشور است، داشته باشد. در این کتاب همچنین راهکار و راه حل‌هایی برای کشورهای جهان سوم و کشورهای غیر دموکراتیک مطرح می‌شود که می‌تواند به کنشگران اجتماعی یاری رساند.
دوشنبه ۲ فروردین ۱۴۰۰ - ۰۸:۴۷
نظر شما