آدم زاگایووسکی، یکی از برجستهترین شاعران لهستان، که یکی از اشعارش به نماد احساس بهتزدگی و فقدان در جهان پس از حملات یازده سپتامبر تبدیل شد، در کراکوف درگذشت.
مرگ زاگایووسکی در روز یکشنبه که روز جهانی شعر یونسکو بود توسط کریستینا کرینیکای ناشر تایید شد. هنوز هیچ علتی برای مرگ او اعلام نشده است.
شعر «تلاش برای ستایش دنیای پارهپاره» زاگایووسکی پیش از حملات یازده سپتامبر نوشته شده بود اما پس از آن معنایی نو و تاریخی پیدا کرد. این شعر که توسط کلیر کاوانو به انگلیسی ترجمه و تنها چند روز پس از فاجعه سال ۲۰۰۱ در نیویورکر منتشر شد، نگاهی ظریف به لحظات شادتر و تاییدی بر بیرحمیهای جاری جهان بود.
زاگایووسکی میگفت آنچه بیش از همه برایش جالب است در هم آمیختن جهان تاریخی با جهان کیهانی است که ساکن است یا به بیان بهتر با ریتم کاملا متفاوتی حرکت میکند. او در مصاحبهای گفت: «این دنیاها با یکدیگر میجنگند اما در عین حال یکدیگر را کامل میکنند. و این حقیقتا شایسته تاملی عمیق است.»
او در دانشگاه یاگیلونیا کراکوف کارگاههای آموزشی شعر داشت و در دانشگاه هوستون نویسندگی خلاق تدریس میکرد. زاگایووسکی همچنین عضو هیئت علمی دانشگاه شیکاگو بود.
رسانههای سوئد میگویند بارها از او در میان نامزدهای دریافت جایزه نوبل ادبیات نام برده شده است.
نویسندگان سرتاسر جهان پس از مرگ زاگایووسکی به تحسین او پرداختند. جوری گراهام، شاعر برنده جایزه پولیتزر در حساب توییتر خود نوشت: «کاشف سرزمینهای ناشناخته و صدای عزیز تمامی اعصار. ما از گوش دادن به تو دست برنمیداریم. تو همیشه اینجایی.»
در لهستان اولگا توکارچوک، برنده جایزه نوبل گفت: «دانشآموزان او را میپرستیدند؛ زیرا او استعداد عجیبی در شعر داشت و میدانست چطور دربارهاش صحبت کند. او شعر را با لحن رسمی خاصی که مختص شعر است میخواند.»
زاگایووسکی از پیشگامان موج نوی لهستان یا نسل ۶۸ بود، جنبش ادبی اواخر دهه ۱۹۶۰ که خواستار زبانی ساده برای ارتباط مستقیم با واقعیت بود. این جنبش واکنشی به اشعار پرطمطراقی بود که زندگی زیر سایه نظام کمونیست را ستایش میکرد.
زاگایووسکی و جولیان کورنهاوزر، شاعر همکارش، کتابی نوشتند که تبدیل به مانیفست این جنبش شد. دختر کورنهاوزر، آگاتا کورنهاوزر-دودا حالا بانوی اول لهستان است.
آثار زاگایووسکی در سال ۱۹۷۵ پس از امضا پای اعتراض ۵۹ روشنفکر علیه تغییرات ایدئولوژیک در قانون اساسی لهستان که اتحاد شکستناپذیر با اتحاد جماهیر شوروی و نقش اصلی حزب کمونیست را متعهد میشد، توسط مقامات کمونیست لهستان در آن زمان ممنوع اعلام شد. او در سال ۱۹۸۲ به پاریس مهاجرت کرد؛ اما در سال ۲۰۰۲ به کراکوف بازگشت و آنجا زندگی کرد.
زاگایووسکی در ژوئن ۱۹۴۵ در لووف که حالا لویو نام دارد در اوکراین متولد شد. همان سال خانوادهاش مجبور به ترک آنجا شده و به لهستان مرکزی رفتند، زیرا در پی جنگ جهانی دوم مرزها جابهجا شده و شهرشان به بخشی از اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شد. بازتاب از دست دادن سرزمین مادری در آثار او به چشم میخورد. او سپس به تحصیل در رشته روانشناسی و فلسفه در دانشگاه یاگیلونیا پرداخت.
مجموعه اشعار او شامل «دست غیب»، «عرفان برای مبتدیان» و «بیقرینگی» است. او جوایز ادبی فراوانی کسب کرد، ازجمله جایزه ادبی بینالمللی نئوستات، جایزه شعر گریفین و جایزه شاهزاده استوریاس که برترین جایزه علوم انسانی دنیای اسپانیاییزبان است. او همچنین جوایزی در لهستان به دست آورد و نشان لژیون دونور فرانسه را در سال ۲۰۱۶ از آن خود کرد.
نظر شما