خداوند هدف از خلقت انسان را عبادت و بندگی میداند و میفرماید: ما خلقت الجن والانس الا لیعبدون و بدیهی است که عبادت فقط در اعمال عبادی مانند نماز و روزه و... نیست؛ بلکه دامنه وسیعی دارد و همه کارها و اعمال شبانه روزی انسان را (که برای رفع نیازهای مادی و معنوی مشروع میگردد) در بر میگیرد و جایگاهی که برای انسان در نظر گرفته است و باید با سعی و تلاش و داشتن همت بلند به آن نائل گردد، خلیفه اللهی است؛ « وإذ قال رب الملائكة إنی جاعل فی الأرض خلیفه» که رسیدن به این مقام منوط به وجود شرایط و علمیاست که از مهم ترین آنها همت بلند، کار و تلاش فراوان است.
در بخش دیگری از مقدمه میخوانیم: بنا داریم با توجه به قرآن کریم، سیره معصومین علی، سیره علما و اندیشمندان و انسان های بزرگ درباره موانع و راهکارهای ارتقاء فرهنگ همت و کار در جامعه اسلامیتحقیق کنیم. البته مراد ما از «همت» همتی است که دارای حد و مرز دنیایی نباشد و موجب تلاش مضاعف در انجام امورات و کارها میگردد.
در هر جامعه ای برای تداوم حیات و بنا به کار و فعالیت مردم و مسوولان احتیاج دارد و نیاز به کار از بدو خلقت وجود داشته است و هر چه میگذرد اهمیت آن آشکارتر میشود و سمت اعظمیاز زندگی انسان را در بر میگیرد.
به عقیده بسیاری از متفکران اجتماعی و اندیشمندان اسلامیانسان موجودی اجتماعی است و بیشترین نیازها و احتیاجات خود را از طریق کار گروهی و اجتماعی تامین میکند.
همچنین کار از مفاهیم مهم علم جامعه شناسی است و سرمایه و ذخیره ما به شمار میرود که به رشد تمدن میتواند کمک کند. تامین آزادی و استقلال و حیات مادی امتها، بدون کار و تلاش امکان ندارد. کار و تلاش پیوند نزدیکی با مسائل زیربنایی جامعه حتی با مسائل اخلاقی» دارد.
به این صورت که نهفقط آنها که با دید یک بعدی شان، اقتصاد را همه چیز و همه چیز را اقتصاد میبینند، در اشتباهند؛ بلکه آنهایی که نقش حساس مسائل اقتصادی را در سرنوشت ملتها، در حیات و مرگشان و در پیروزی و شکستشان نادیده میگیرند نیز سخت در اشتباهند؛ زیرا وجود «کار و تلاش» در پیکر اجتماع همچون جریان خون سالم در کالبد انسان است. این ساده ترین و در عین حال گویاترین تفسیری است که میتوان برای بیان نقش کار و کوشش در جوامع انسانی ذکر کرد.
هنگامیکه مجرای یکی از شاهرگها به خاطر اختلال سیستم ضد انعقاد، با لخته های خون بسته میشود بلافاصله عکس العمل شدید آن ظاهر میگردد، عضوی که مجرای خونش بسته شده فورا فلج میشود و اگر این عضو از اعضای فعالی همانند «قلب» یا «دستگاه تنفس» باشد، مرگ ناگهانی را حتما با خود به همراه خواهد داشت.
در بیماری کم خونی چشم درست نمیبیند، گوش قدرت شنوایی را از دست میدهد، زبان به لکنت میافتد، دست و پاها میلرزد و مغز هم قدرت اندیشیدن را ندارد. یک اجتماع که با بیکاری و فقر اقتصادی ، دست به گریبان است هرگونه توانایی و مهارت را از دست میدهد و گرفتار نارسایی های مرگباری در همه زمینه ها میشود.
مولف در ادامه تاکید میکند که در بعد اخلاقی به این صورت که اگر افراد جامعه ای به طور نسبی بتوانند کار و شغل مناسب به دست آورند و شغل آنان متناسب با استعدادها، توانایی ها و علائق آنها باشد، زمینه برای نوآوری، ابتکار، رشد و پیشرفت در ابعاد اقتصادی، احیاء و فرهنگی، اخلاقی جامعه به وجود میآید.
برعکس اگر زمینه اشتغال و کار در جامعه محدود و تقاضا برای کار بسیار باشد، به تدریج بیکاری افزایش مییابد و گسترش بیکاری منجر به آسیب ها و پیامدهای ناگوار در جامعه میگردد.
با توجه به این نکته تجربی و حسی که «نگهداری مبانی اخلاقی همچون شهامت، صراحت، مناعت طبع، راستگویی، امانت، و استقلال شخصیت، برای یک انسان گرسنه کار بسیار دشواری است» جای هیچ گونه شگفتی باقی نمیماند...
پدیده کم کاری یکی از مشکلات جدی جوامع امروزی است، از مقایسه بهره وری نیروی کار طی دوره بیست ساله (۱۳۷۵-۱۳۵۵) کاهشی در حدود 5/27 درصد را میتوان به دست آورد؛ یعنی بهره وری نیروی کار در سال ۱۳۷۵ تنها 5/27 درصد بهره وری نیروی کار در سال ۱۳۵۵ است، به بیانی با فرض ثبات بهره وری نیروی کار در طی این دوره باید ارزش افزوده كل بخش ها در سال (۱۳۷۵) با ۱۰۵۶۶ نفر شاغل به دست میآمد.
در حالی که به علت کاهش بهره وری نیروی کار این ارزش افزوده توسط ۱۴۵۷۲ نفر شاغل به دست آمده است. به دیگر سخن حدود ۴۰۰۶ نفر از شاغلین در سال ۱۳۷۵ نسبت به سال ۱۳۵۵ دچار بیکاری پنهان بوده اند و با الهام گرفتن از بیانات مقام معظم رهبری «دام ظله» در پیام تبریک سال ۱۳۸۹ که فرمودند: «... . آنچه مسوولان و مردم انجام داده اند در مقابل آنچه که ظرفیت عظیم این کشور برای پیشرفت و رسیدن به عدالت است، کار بزرگی نیست. باید تلاش ها را بیش از آنچه که در گذشته انجام داده ایم همه انجام بدهند و خود را موظف بدانند.
در این دعایی که در آغاز هر سال در هنگام تحویل همه میخوانیم این فقره جالب توجه است که میفرماید: «حول حالنا الی احسن الحال» نمیفرماید ما با روز نیکی، حال نیکی برسان؛ به پروردگار عرض میکند ما را به بهترین حالها، به بهترین روزها، به بهترین وضعیت ها برسان؛ همت والای انسان مسلمان همین است که در همه عرصه ها به بهترین ها دست پیدا کند... »
و چنانکه در سند چشم انداز پنجم توسعه نیز آمده است: «با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامهریزی شده و مدبرانه جمعی و در مسیر تحقق آرمان ها و اصول قانون اساسی، در چشم انداز بیست ساله ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمیو فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامیو انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بینالملل ».
از این رو با توجه به بیانات مقام معظم رهبری و سند چشم انداز بیست ساله و اهمیت موضوع ارتقای همت و کار و رفع موانع آن، و با عنایت به این که کشور ما و مردم و مسوولان و کارکنان توان انجام کارهای بیشتر، متراکم ترو با کیفیت بهتر را دارا هستند، برای ارائه راهکارها و رفع موانع ارتقای کار و همت، تحقیق و بررسی در این زمینه لازم به نظر میرسد، که در کتاب «همت و کار» به آن میپردازیم.
کتاب «موانع و راهکارهای ارتقاء فرهنگ؛ همت و کار» از سوی انتشارت چتر دانش در شمارگان 1000 نسخه و با قیمت 17500 تومان روانه بازار کتاب شده است.
نظر شما