این نامهها زبان حال و آیینه تمام نمای روحیات و افکار عارف اند و اطلاعات ارزشمند و منحصر بهفردی که از این نامهها بهدست میآید، در شناخت عارف، تحقیق در احوال و آثار و همچنین تدوین کامل ترین زندگی نامه وی، اهمیت و ارزش فراوانی دارد.
از میان نامههای این مجموعه، 3 نامه عارف به علی بیرنگ برای اولین بار منتشر شده است. این نامهها، حاوی 2 غزل و 2 دوبیتی (بهمعنی عام) و 2 بیت منتشر نشدهاند که در دیوان عارف نیامده است.
در یکی از این نامهها، عارف درباره تأثیرات ناگواری که «عارفنامه» ایرج میرزا بر روح و روان وی بر جا گذارده سخن به میان آورده است که نکتهای نو در بررسی روابط او با ایرج میرزا محسوب میشود:
«... پس اینها ریشه بود که به آبیاری عارفنامه به قدری قوی شد که بنیانِ آسایش خیال مرا ریشه کن و مانند عَشَقه بهشاخ و بالِ شرافتِ من چنان پیچیده است که بیم آن دارم برگ و پی و پایه بلکه ریشه آن را هم ممکن است خشک کند. والا انسان برای چهار شعرِ مزخرفِ بی معنی، آن هم از یک آدمِ معلوم الحالی اینطور نباید دلتنگ شود...»
ویژگیهای چاپ دوم کتاب اخیر به این قرار است:
تعداد نامهها از 54 نامه به 84 نامه افزایش یافته است.
دو پیوست: «نامهها به عارف» (شامل 13 نامه) و «نامهها درباره عارف» (شامل 10 نامه) به کتاب افزوده شده است.
توضیحات سودمند پژوهشی تحت عنوان «پینوشت» در انتهای برخی نامهها آورده شده است که در رمزگشایی از نکات مبهم زندگی عارف و درک و تفسیر نامهها از اهمیت فراوانی برخوردار است.
برای اولین بار پس از مرگ عارف، با دستیابی به نامه بحث برانگیز عارف در روزنامه «آینده ایران» که دربردارنده نظر وی در مورد رضا شاه است و مقایسه آن با نامه مندرج در «عارفنامه هزار» مشخص شد این نامه با حذفها، اضافات، افتادگیها و دستبردنهای متعدد در «عارفنامه هزار» انتشار یافته است و حذف عبارت «همین همدانی که من امروز از روی ناچاری و اجبار در آن توقف دارم.» که در روزنامه «آینده ایران» آمده و توسط محمدرضا هزار در «عارفنامه هزار» حذف شده را میتوان بهعنوان سند و قرینهای مبنی بر اقامت اجباری عارف در همدان محسوب کرد که نکتهای تازه یاب در پژوهش های مرتبط با عارف محسوب میشود.
با پژوهش در دیوان شعرا و تذکرهها، تا حد امکان مأخذ ابیات و مصرعهای موجود در نامهها بهدست داده شده است.
برخی اشتباهات راه یافته در چاپ اول، اعم از اغلاط حروفچینی، افتادگیها و لغزشهای بدخوانی تصحیح شده است.
نظر شما