به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، گرامیداشت صدمین زادروز سیمین دانشور و آیین اختتامیه اولین دوره جایزه پژوهش‌های ادبی سیمین شامگاه سه‌شنبه 21 اردیبههشت‌ماه طی مراسمی با حضور مصطفی ندیم، ابوالقاسم فقیری، سولماز دهقانی و سعید نظری عضو شورای شهر و نیز صابر سهرابی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در تالار حافظ در شیراز برگزار شد.
 
رییس سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز با ابراز خرسندی از برگزاری یکصدمین زادروز سیمین دانشور در هفته نکوداشت شیراز و زادگاه او، در این مراسم ضمن خیرمقدم به شرکت‌کنندگان در نخستین جایزه ادبی سیمین، گفت: ادبیات از دیرباز جایگاه رفیعی در میان مردم داشته و یکی از جذاب‌ترین و گسترده‌ترین مباحثی بوده که هم‌اره در لایه‌های مختلف اجتماع تاثیر و نفوذ غیرقابل انکاری داشته است.

مرتضی جعفری افزود: ادبیات در سال‌های پیش از اسلام به شکل داستان‌های حماسی ظهور پیدا کرد و در نخستین سال‌های بعد از اسلام به شکل حماسه‌های ادبی و سپس در قالب اشعار غنایی و عرفانی جایگاه رفیعی در میان حاکمان و عموم مردم داشت.
 
معاون فرهنگی شهردار شیراز گفت: با سپری شدن دوران طلایی شعر فارسی و آغاز تدریجی افول شعر در سده‌های ۱۰ و ۱۱ هجری و همچنین آغاز دوره مشروطیت، ادبیات بیشتر رنگ سیاسی و اجتماعی به خود گرفت. در دوران معاصر با تمام فراز و نشیب‌ها به تدریج از نفوذ و تأثیر ادبیات به‌ویژه در حوزه شعر کاسته شد اما در طول این سال‌ها همواره داستان و ادبیات داستانی جذابیت و اهمیت خود را برای عموم مردم حفظ کرده است.

وی ادامه داد: تا به امروز با همه پیشرفتی که در زمینه‌های مختلف زندگی به دست آمده و نویسندگان بسیاری با خلق آثار متنوع پا به عرصه ادبیات داستانی نهاده‌اند، همواره انسان نیازمند خواندن و شنیدن داستان و انواع گوناگون آن بوده است. بر این اساس در هیچ عصری انسان بی‌نیاز از داستان نخواهد بود زیرا که داستان‌ها به نوعی تجربه بهتر زیستن را به ما می‌آموزد و در جهان معاصر نیز ما همچنان داستان و داستان‌خوانی نیازمندیم.

دبیر اولین دوره جایزه پژوهش‌های ادبی سیمین، اظهار کرد: ادبیات داستانی با توجه به اهمیت آن در زندگی امروز جامعه هم‌چنین به دلیل اینکه زیرساختی برای دیگر ساحت‌های هنر همچون هنر نمایش و سینما به شمار می‌آید ضرورت دارد تا به شکل علمی و دقیق در مورد ارزیابی و توجه قرار گیرد.
 

جعفری عنوان کرد: «جایزه ادبی سیمین» نیز به مناسبت صدمین زادروز زنده‌یاد دکتر سیمین دانشور با توجه به این رویکرد و اهمیت موضوع داستان و پژوهش‌های عالمانه و هنرمندانه آن در دو بخش اصلی و ویژه برگزار شد تا در ضمن آن بار دیگر داشته‌های خود را کنکاش کنیم، به بازبینی یافته‌ها بنشینیم و رسالت خود را در این عرصه یادآور شویم و شاید در قیاسی تدبیری با آثار خلق شده در گوشه گوشه این جهان به پاسخی از این پرسش‌ها دست پیدا کنیم که ادبیات داستانی ما در دوران معاصر سکاندار چه اهدافی است؟ در صد سالی که به طور تقریبی بر ادبیات داستانی ما گذشته است چه دستاوردهای نوینی را به جامعه جهانی عرضه داشته‌ایم؟ تحولات پدیدار شده در این عرصه و در این دوران چه بوده است؟ روند طی شده سیر صعودی داشته یا نزولی؟ افق‌های رو به آینده ما در عرصه ادبیات داستانی چیست؟ وضعیت ادبیات داستانی ما در دنیای معاصر در قیاس با ادبیات داستانی جهان چگونه است؟ آیا در این چند دهه توانسته‌ایم با کارنامه ادبیات داستانی خود برگی بر کارنامه جهانی آن بیفزاییم؟ آیا حاصل خلق آثار داستانی به بهبود زندگی‌ها یا تحقق رویاهای‌مان انجامیده است؟ و بسیاری پرسش‎های دیگر که می‌تواند در ذهن هر یک از ما نقش بگیرد. پرسش‎هایی که از سر تأمل و حاصل بینش و تحقیق است و نیازمند پاسخ‌هایی از نظر جامعه‌شناسی ادبیات؛ چراکه در جامعه‌شناسی ادبیات با فکر، فرهنگ و شخصیت فرهنگی نویسندگان این آثار و روابط آنها با اجتماع روبه‌روییم به بیانی دیگر جامعه‌شناسی ادبیات بر آن است تا شرایط اجتماعی مقتضیات فرهنگی، اندیشه هنرمند و علل پرورش اندیشه و فکر او را با توجه به موازین جهان‌بینی فرهنگی بررسی کند.
 
این استاد دانشگاه شیراز، ادامه داد: از این منظر نقد و بررسی آثار نویسندگان معاصر می‌تواند روشنگر بسیاری از ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی دوران آنها باشد. با شناخت و تحلیل محتوای این آثار از یک سو می‌توان به جهان‌بینی و دیدگاه‌های خالق آن پی برد و از سوی دیگر با شرایط اجتماعی و معضلات و ارزش‌ها و آرمان‌های مردم این روزگار آشنا شد. نگاه نویسندگان معاصر ما به مسائل پیرامون خود نشان‌دهنده عمق توجه آنها به لایه‌های گوناگون شخصیت انسان و روابط اجتماعی است از این‌رو بررسی این آثار می‌تواند در یک تقسیم‌بندی علمی نشان‌دهنده قدرت آفرینش نویسندگان و بازتاب روابط اجتماعی دوران معاصر در ایران باشد و برای نیل به این مقصود ناگزیر از پرداختن و کنکاش در این آثاریم و بر این امید اینکه نشست‌هایی از این دست بتواند در ذهن دوراندیش آن و دوستداران این مرز و بوم جرقه‌ای باشد بر طرح چشم‌اندازی روشن در حال و آینده ادبیات داستانی ما.
 
دانشور یک شیرازدوست واقعی بود
در ادامه ابوالقاسم فقیری، نویسنده شیرازی به سخنرانی پرداخت و ضمن بیان خاطراتی از سیمین دانشور از او به عنوان یک شیرازدوست واقعی نام برد.

 
وی با اشاره به رمان «سووشون»، اظهار کرد: نویسندگان نسل اول داستان‌نویسی شیراز به طور کلی، همه علاقه خاصی به مردم این دیار داشتند؛ مانند صادق چوبک، رسول پرویزی، ابراهیم گلستان و... اینها علاوه بر داستان، مطالبی از شیراز و خُلق و خوی مردم در کارهایشان بود. رویدادهای مهم اجتماعی در کار نویسندگانی چون صادق چوبک و رسول پرویزی بود. از جمله شخصیت زشتی مانند «سیف‌القلم» که نزدیک خانه ما در محله «لب آب» شیراز منزل داشت در شعرهای عامیانه هم این مسئله وجود دارد. سیف‌القلم در داستان رسول پرویزی و صادق چوبک کاملا منعکس شده است.
 
این نویسنده شیرازی با این حال، تصریح کرد: باور دارم «داش‌آکل» زاییده ذهن صادق هدایت است و شخصی به‌نام داش آکل در شیراز نداشتیم اما در محله لب آب شیراز، شخصیتی بنام «آگولی» داشتیم که آواز خوب می‌خواند و تحریرهای زیبایی داشت.
 
این نویسنده قصه‌های عامیانه با گریزی دوباره به آثار نویسندگان نسل اول شیراز، بیان کرد: «سووشون» داستانی است به قاعده و دوست داشتنی و هر نوبت به سراغش بروید، ویژگی تازه‌ای در آن پیدا می‌شود. در این داستان ماندگار مردم‌دوستی و انسان‌دوستی و مردم‌داری و... دیده می‌شود.

فقیری که سه جلد کتاب درباره قصه‌های عامیانه دارد با این حال، ادامه داد: هیچ چیز جایگزین قصه‌های عامیانه نمی‌شود.
 
سپس سولماز دهقانی، رییس کمیسیون گردشگری شورای شهر شیراز به بیان مطالبی پرداخت و با تسلیت فقدان منصور اوجی، درخصوص جایزه ادبی سیمین، گفت: دغدغه همکاران ما در شورا از سال اول فعالیت دوره پنجم راه‌اندازی چنین رویدادی بود.
 
وی با بیان اینکه پژوهش‌های ادبی در حوزه آکادمیک صورت می‌پذیرد از این اقدام سازمان فرهنگی شهرداری شیراز ستایش کرد.
 
دهقانی گریزی هم به کتاب «نامه‌هایی به دو سیمین» منصور اوجی زد و گفت: آنچه در این میان رد و بدل می‌شود، اهمیت ویژه‌ای دارد. حسین پاینده نیز در مقاله‌ای به بررسی مولفه‌های پست‌مدرن در آثار دانشور داشته است یا آنچه گلشیری به زوایایی از آثار این نویسنده بانوی رمان‌نویس پرداخت، اهمیت ویژه‌ای دارد.

اهمیت سیمین دانشور به محمدعلی جمال‌زاده می‌رسد
«خواکین رودریگز»، مترجم اسپانیایی که رمان «سووشون» را به زبان اسپانیولی برگردانده است، در پیامی ویدیویی برای این مراسم، گفت: اهمیت سیمین دانشور به محمدعلی جمال‌زاده می‌رسد. سیمین دانشور اولین رمان‌نویس زن بوده و کتاب «سووشون» اولین رمان زنانه‌ای است که جهان‌بینی زنانه دارد و نسبت به وقایع شیراز در دوران اشغال ایران توسط روس‌ها تعریف می‌کند.
 
وی افزود: در رمان «سووشون»، شخصیت زری خود سیمین است و این رمان را از زاویه خود تعریف می‌کند و یوسف هم به اعتقاد منتقدان هم جلال آل‌احمد است.
 
به گفته رودریگز، تکان‌دهنده‌ترین بخش «سووشون» داستانی است که فاطمه تعریف می‌کند. نقش مردان در داستان «سووشون» جانبی است. در مقابل دنیای زنانه «سووشون» دنیای مردانه هم به پا می‌خیزد. این دنیای مردانه از یوسف تا آخرین مرد، مردانی هستند که دل به دریا می‌زنند و به آغوش مرگ می‌روند.
 
وی اضافه کرد: «سووشون» رمانی است که فارسی‌زبانان حداقل باید یک‌بار آن‌را بخوانند زیرا دارای غنای فرهنگی و رمانی‌تر و تازه و زنده و دارای زبان امروزی است، زیرا برای درک بهتری از عملکرد فاجعه‎بار استعمار نه فقط در ایران بلکه در کل دنیا مهم است.
 
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس هم در این مراسم ضمن گرامیداشت روز شیراز، بیان کرد: برگزاری چنین رویدادی در شیراز برای همه ایران جای بسی خوشحالی است.
 
صابر سهرابی، سیمین دانشور را نویسنده‌ای در طراز جهانی برشمرد و افزود: شیراز به خودی خود ادبیات را نفس می‌کشد و مردمانش با شعر و شاعری زیست می‌کنند.
 
وی با بیان اینکه سیمین دانشور اولین زن روشنفکر ایرانی است، ابراز امیدواری کرد چنین برنامه‌هایی برای رشد فضای فرهنگی شیراز به عنوان پایتخت کتاب ایران در سال 1400 ادامه یابد.
 
در ادامه علی دهباشی، مدیرمسئول و سردبیر فصلنامه «بخارا» در پیام ویدیویی برای این مراسم، گفت: شیوه‌های نقد ادبی جدید توجه یک نویسنده به رنگ‌ها، به فصل‎ها و علایق شخصی به منتقدان این امکان را می‌دهد که به روحیات نویسنده پی ببرند و از راه روان‌شناسی به درونیات او راه یابند.
 
به گفته او، تاکنون بجز در یکی دو مورد کسی به آثار دانشور نپرداخته و این بخش و تحلیل آثارش مغفول مانده است.
 
دهباشی تاکید کرد: شیراز یکی از عناصر اصلی زندگی و آثار سیمین است زیرا در هر حال زندگی دوران کودکی و بالیدنش در شیراز در آثارش مورد توجه بوده است. خوشحالم که این تحلیل‌ها کمک می‌کند که ما بتوانیم رمان‌ها و آثارش را دوباره بازخوانی کنیم و تولد دوباره معنوی یک نویسنده را شاهد باشیم.
 
با خواندن «سووشون» به عمق یک تراژدی دست پیدا می‌کنیم
وی ادامه داد: پرداختن به یک اسطوره معنوی و تلفیق مدرن و جدیدی از این اسطوره کاری است که دانشور با توانانی تمام توانسته به شکل افسانه‌های عامیانه مردم شیراز و تلقفیق آن با شخصیت خسرو و سوگ سیاوش درهم آمیزد. با خواندن «سووشون» به عمق و وسعه یک تراژدی دست پیدا می‌کنیم.