به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) موسسه فرهنگی اکو در روز بیست‌وهفتم اردیبهشت ماه، نشستی را با موضوع «آیین رونمایی و معرفی آثار تاز ‌منتشرشده در حوزه زبان و ادبیات پاکستان» برگزار کرد. در این نشست استادان و نویسندگان ببرجسته ایران و پاکستان در خصوص اهمیت مسئله ارتباطات فرهنگی میان کشورهای منطقه اکو، ترجمه و تالیف به زبان‌های رایج در این منطقه و سابقه شعر و داستان در کشور پاکستان پرداختند.
 
در آغاز برنامه سرور بختی، رئیس موسسه فرهنگی اکو به توضیح و تشریح فعالیت‌ها و اهداف موسسه اکو و چرایی آن پرداخت و گفت: «در طول شکل‌گیری جوامع انسانی سرمایه‌های فرهنگی هر کشور از مهم‌ترین سرمایه‌های آن ملت هستند. سرمایه‌های فرهنگی، ملی و معنوی از مهم‌ترین عوامل حفظ هویت، زبان هر ملت شناخته شده می‌شود که مرتب خود را بازتولید می‌کند. بدون تردید کتاب یکی از ابزارهای بسیار موثر در پیشرفت فرهنگ است. آداب و رسوم، علوم، اعتقادات و... از طریق مکتوب کردن و در قالب کتاب درآوردن حفظ شده و به دست آیندگان رسیده است. استفاده از ظرفیت‌های کتاب به عنوان یک عنصر سازنده، سهم بسیار مهمی در پویایی جوامع دارد. سرزمین‌های اکو در طول تاریخ پربار خود مهد علم و دانش بوده است. کشورهای حوزه اکو اشتراکات فرهنگی، معنوی، زبانی، تاریخی و... دارند. همین پیوندهای عمیق است زمینه‌ساز رستاخیز فرهنگی، همگرایی و صلح و همکاری میان کشورهای این منطقه شده است. جوامع اکو در همه اعصار توجه ویژه‌ای به کتاب داشته‌اند. گواه این مدعا وجود کتابخانه‌های پررونق منطقه است که نقش مهمی در انتقال دانش و پایداری جوامع داشته‌اند. این بنیادهای عظیم فرهنگ و اندیشه سرشار از منابع غنی اطلاعاتی است و همواره نقش کلیدی در روابط فرهنگی و همکاری‌های منطقه‌ای کشورهای منطقه اکو ایفا کرده است. منطقه اکو بستر شایسته‌ای برای تعامل میان حوزه‌های فرهنگی به شمار می‌آید. در چنین بستری دانشمندان به نادره‌های عرصه‌های علمی بدل شده‌اند. شاعران و نویسندگان به عنوان سفیران فرهنگی با تالیفات خود نقش بسیار مهمی در بالندگی میراث فرهنگی ایفا کرده‌اند. بی‌گمان با انتشار آثار این فرزانگان راه‌های شناخت یکدیگر آسان‌تر خواهد شد. بر این اساس موسسه فرهنگی اکو همواره کوشیده است در راستای فراهم آوردن زمینه برای هماهنگی میان سیاست‌های حفاظت از میراث فرهنگی و ثبت و گسترش آن گام بردارد. از این رو به پرداختن به زبان و ادبیات فارسی کشورهای عضو اکو، که پاکستان یکی از اعضای موسس آن است، تمرکز کرده است. آثار فرهنگی این زبان در کشور پاکستان نمود و جلوه‌ای ویژه دارد. اکو تلاش می‌کند میراث فرهنگی کشورهای عضوش را به جهانیان بشناساند. به همین جهت به انتشار آثار نویسندگان، پژوهشگران و دانشمندان این حوزه می‌پردازد. »
 
«درخت کلمات، مجموعه داستان‌های مینیمال» کتابی است که توسط مبشرعلی زیدی نوشته شده است. علی شهریار نیز ترجمه آن از زبان اردو به فارسی را بر عهده داشته است. بخش دوم این برنامه به معرفی این کتاب و خوانش بخش‌هایی از آن اختصاص داشت. نویسنده این کتاب درباره این توضیح داد: «در سال‌های دور ارتباط تنگاتنگی میان زبان اردو و زبان فارسی وجود داشته است و مبادلات زیادی بین این دو زبان صورت گرفته است. یکی از شواهد این ادعا سرود ملی پاکستان است که به جز یک کلمه، باقی کلمات آن فارسی است. علاوه بر این شاعران بسیاری در پاکستان وجود دارند که به زبان فارسی شعر سروده‌اند و ایرانیان از شعر آنان استقبال کرده‌اند. از جمله اقبال لاهوری که شاعر ملی کشور پاکستان هم هست. تا چند سال قبل فارسی در مدارس پاکستان تدریس می‌شد. اما متاسفانه این ارتباط در سال‌های اخیر ضعیف‌تر شده است. اگر ناشران ایرانی و پاکستانی به چاپ آثار یکدیگر بپردازند، قطعا این ارتباط قوی‌تر خواهد شد.»

علی بیات، دانشیار گروه زبان و ادبیات اردوی دانشگاه تهران سخنران سوم برنامه بود. او درباره کتاب «پیرهن گم کرده‌ام» سید احمد شهریار و شعر فارسی در شبه‌قاره پاک و هند صحبت کرد و توضیح داد: «شعر فارسی در شبه‌قاره پاک و هند سابقه‌ای طولانی دارد عده‌ای از شاعران ایرانی به منطقه هند سفر کرده‌اند. پس از حملاتی که ایران به آن مناطق داشت، با برپایی حکومت‌های ایرانی، فارسی به عنوان زبان درباری به هند رسید. استقبال مردم شبه‌قاره از زبان فارسی و آثار نوشته‌شده به این زبان بسیار شگفت‌انگیز بود. شاعرانی مانند امیرخسرو دهلوی، خود در اصل هندی بودند و به زبان فارسی شعر سرودند. شاعرانی مانند صائب تبریزی، عرفی شیرازی و... به هند رفتند و در آنجا شهرتی به هم زدند. آخرین شاعر فارسی‌گوی منطقه نیز اقبال لاهوری است که در آسمان شعر فارسی شبه‌قاره می‌درخشید.

یکی از شاعران معاصر ما که ادامه‌دهنده راه شاعران گذشته است، سید احمد شهریار است. او سال‌هاست که در ایران زندگی می‌کند و طبعش را با شعر فارسی تربیت کرده است. من معتقدم که در سال‌های آینده محققان شعر فارسی به شعر این شاعر بزرگ پاکستانی می‌پردازند و ظرفیت‌های سخن او را آشکار می‌کنند»

در ادامه سخنان علی بیات، سید احمد شهریار به خواندن شعری از دیوان خود پرداخت.
 
در بخش سوم این نشست وفا یزدان‌منش، دانشیار گروه زبان و ادبیات اردوی دانشگاه تهران به موضوع ادبیات داستانی در شبه‌قاره پاک و هند پرداخت و گفت: «از حدود قرن نوزده میلادی ادبیات داستانی شکل گرفت، در همین زمان ترجمه‌هایی از داستان‌های اروپایی به زبان‌های آسیایی نیز صورت می‌گرفت. همین مسئله باعث شد تا اهالی این منطقه از ادبیات اروپایی الهام بگیرند. این الهام‌گیری تا کنون نیز ادامه دارد. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که اهالی این منطقه به‌ویژه اردوزبانان، عناصر اخذشده از فرهنگ غربی را بومی‌‌سازی می‌کنند. بنابراین این ملت از ظرفیت‌ها استفاده می‌کند ولی به فرهگ خود ضربه‌ای نمی‌زند. موضوع دیگری که مایلم به آن بپردازم داستان کوتاه است. داستان کوتاه از اوایل قرن بیستم شکل‌گرفت و الهامی بود از داستان‌های ترکی و غربی. این قالب توانست جایگاه محکمی در شبه‌قاره و به‌خصوص پاکستان برای خود پیدا کند. با تشکیل کشور پاکستان این قالب نیز دچار تحول می‌شود. موضوعاتی مانند هجرت، فقر، سیاست، حمایت از زن، دغدغه‌های سیاسی، اجتماعی و... راه خود را به داستان کوتاه پیدا کرد. نمادگرایی نیز مسئله دیگری بود که به تحول داستان‌های کوتاه منجر شد. نویسنده داستان کوتاه در این دوران با نگاهی روانشناختی دست به قلم برد و مسائل و مشکلات اجتماع را بیان می‌کرد. نکته جالب این است که ما غرب‌زدگی را در این داستان‌ها نمی‌بینیم. اگر می‌خواهیم کشور پاکستان را بشناسیم، باید داستان‌های کوتاه آن را بخوانیم. ادبیات اردویی که قدمت زیادی ندارد، امروزه جایگاهی را به دست آورده است که باورنکردنی است. حتی می‌توانم بگویم که از داستان کوتاه در ایران نیز جلوتر است. امیدوارم چاپ کتاب‌های منطقه اکو با همکاری موسسه فرهنگی اکو همچنان ادامه داشته باشد تا کشورهای عضو این منطقه با یکدیگر بهتر و بیشتر آشنا شوند.»

سخنران پایانی برنامه، عنبرین اشرف دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهیدبهشتی بود. او نیز درباره مسئله ترجمه صحبت کرد و گفت: «من برای یادگیری زبان فارسی به ایران آمدم و در ایران به ترجمه از اردو به فارسی و از فارسی به اردو پرداختم. باید بدانیم که زبان ابزار انتقال و ارتباط است و این امر ترجمه است که می‌توان به این ارتباط کمک کند. موسسه فرهنگی اکو در این سال‌ها تلاش کرده است که ترجمه از زبان‌های مختلف منطقه اکو را رواج ببخشد و این امری ستودنی است. کتاب‌های متعددی که در این زمینه به دست موسسه اکو منتشر شده است، امروزه از آثار مهم به شمار می‌آید. کتاب دستور کامل و آموزش زبان اردو برای فارسی‌زبانان نیز از این جمله است. این کتاب با جامعیت خود می‌تواند به فارسی‌زبان برای یادگیری صحیح زبان اردو کمک کند.»