خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی - اکبر شیخ: میراث مستند مهمترین رکن حافظه ملی، تاریخ ملت‌ها و آینه تمام‌نمای هویت آنها به شمار می‌رود و ازدست‌دادن یک نسخه و حتی هر یک برگ از اسناد ارزشمند تاریخی به مثابه فقدان بخشی از حافظه تاریخی است. در همین راستا نیاز است تا برای تقویت و پاسداری از حافظه و هویت ملی، از میراث ارزشمند حمایت کرد که این وظیفه در ایران به عهده سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است.
این سازمان از ابتدای سال 1400 برای تامین مالی جمعی، جهت خرید نسخ خطی کشور، طرحی را با نام «گنج‌مان» با شعار ملی حمایت از میراث مستند طراحی کرد تا با کمک مردم به پاسداری از میراث مستند ملی ایران به‌عنوان حافظه فرهنگی و تاریخی این مرز و بوم بپردازد.
از مهمترین اهداف این طرح می‌توان به ترویج فرهنگ اهداگری به کتابخانه ملی ایران به‌عنوان متولی حوزه میراث مستند در کشور، ایجاد بستر مناسب برای مشارکت مردمی در امر خیرانه خرید نسخ خطی، دعوت و ترغیب صاحبان نسخ خطی و اسناد تاریخی برای فروش نسخ خود به کتابخانه ملی ایران، تهیه نسخه دیجیتال از نسخ اهدایی «گنج‌مان»، پردازش و دسترس‌پذیر‌کردن منابع میراث مستند برای مخاطبین از جمله پژوهشگران اشاره داشت که تحولی در نظام میراث مستند و ایجاد ارزش افزوده در این بستر است.
این طرح که به‌صورت مشترک میان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و پلتفرم‌های تامین مالی جمعی زیر نظر بنیاد حامیان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان یک سازمان مردم‌‌نهاد و غیرانتفاعی (با مجوز وزارت کشور) شکل گرفته، به دنبال آن است تا در گام نخست زیرساخت مشارکت مردم دغدغه‌مند فرهنگی کشورمان را در امر خیرانه خرید جمعی نسخ خطی فراهم کند.
نسخی که در طرح «گنج‌مان» معرفی می‌شوند و در معرض تامین مالی خرید قرار می‌گیرند، ابتدا توسط مالک به کتابخانه ملی ارائه می‌شوند و سپس در کمیته‌ای متشکل از هفت نسخه‌شناس خبره مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این ارزیابی شامل سنجش اصالت، قدمت نسخه، شناسایی ویژگی‌های برجسته فیزیک، نسخه‌شناسی اثر و در نهایت قیمت‌گذاری است. پس از تأیید این کمیته، قیمت مصوب کمیته خرید به مالک نسخه اعلام می‌شود و در صورت حصول توافق اولیه، نسخه مورد نظر برای ورود به فرایند تأمین مالی خرید نسخ یا طرح «گنج‌مان» آماده می‌شود و پس از تأمین هزینه مورد نیاز از طریق مشارکت مردمی، نسخه از مالک آن خریداری شده و به مخازن سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران وارد می‌شود.
برای مشارکت در این امر خیّرانه کافی است هر فرد پس از ورود به درگاه http://ganjman.nlai.ir و بررسی طرح‌های فعال در سامانه «گنج‌مان» با نصب نرم‌افزار کیف توکن ققنوس و خرید توکن و سپس واریز مبلغ مورد نظر خود (به هر میزان) به حساب مربوط از طرح مورد نظر خود حمایت کند. در این میان سعی شده است با شفافیت و اعتمادپذیری این فناوری، مشارکت مردم و خیرین تسهیل و اعتباربخشی به این فضا دوچندان شود.
در نهایت به استحضار می‌رساند سازمان اسناد و کتابخانه ملی با ارائه شیوه‌های نوین و استفاده از فناوری روز می‌کوشد تا با جذب مشارکت‌های مردمی از طریق اجرای برنامه جمع‌سپاری تأمین مالی برای اسناد و نسخ خطی، اقدام به خریداری این میراث مستند ارزشمند کرده و با اهدای نسخ خطی خریداری شده به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران علاوه‌بر حفاظت، آنها را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
این سازمان از ابتدای سال 1400 برای تامین مالی جمعی، جهت خرید نسخ خطی کشور، طرحی را با نام «گنج‌مان» با شعار ملی حمایت از میراث مستند طراحی کرد تا با کمک مردم به پاسداری از میراث مستند ملی ایران به‌عنوان حافظه فرهنگی و تاریخی این مرز و بوم بپردازد.
از مهمترین اهداف این طرح می‌توان به ترویج فرهنگ اهداگری به کتابخانه ملی ایران به‌عنوان متولی حوزه میراث مستند در کشور، ایجاد بستر مناسب برای مشارکت مردمی در امر خیرانه خرید نسخ خطی، دعوت و ترغیب صاحبان نسخ خطی و اسناد تاریخی برای فروش نسخ خود به کتابخانه ملی ایران، تهیه نسخه دیجیتال از نسخ اهدایی «گنج‌مان»، پردازش و دسترس‌پذیر‌کردن منابع میراث مستند برای مخاطبین از جمله پژوهشگران اشاره داشت که تحولی در نظام میراث مستند و ایجاد ارزش افزوده در این بستر است.
این طرح که به‌صورت مشترک میان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و پلتفرم‌های تامین مالی جمعی زیر نظر بنیاد حامیان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان یک سازمان مردم‌‌نهاد و غیرانتفاعی (با مجوز وزارت کشور) شکل گرفته، به دنبال آن است تا در گام نخست زیرساخت مشارکت مردم دغدغه‌مند فرهنگی کشورمان را در امر خیرانه خرید جمعی نسخ خطی فراهم کند.
نسخی که در طرح «گنج‌مان» معرفی می‌شوند و در معرض تامین مالی خرید قرار می‌گیرند، ابتدا توسط مالک به کتابخانه ملی ارائه می‌شوند و سپس در کمیته‌ای متشکل از هفت نسخه‌شناس خبره مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این ارزیابی شامل سنجش اصالت، قدمت نسخه، شناسایی ویژگی‌های برجسته فیزیک، نسخه‌شناسی اثر و در نهایت قیمت‌گذاری است. پس از تأیید این کمیته، قیمت مصوب کمیته خرید به مالک نسخه اعلام می‌شود و در صورت حصول توافق اولیه، نسخه مورد نظر برای ورود به فرایند تأمین مالی خرید نسخ یا طرح «گنج‌مان» آماده می‌شود و پس از تأمین هزینه مورد نیاز از طریق مشارکت مردمی، نسخه از مالک آن خریداری شده و به مخازن سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران وارد می‌شود.
برای مشارکت در این امر خیّرانه کافی است هر فرد پس از ورود به درگاه http://ganjman.nlai.ir و بررسی طرح‌های فعال در سامانه «گنج‌مان» با نصب نرم‌افزار کیف توکن ققنوس و خرید توکن و سپس واریز مبلغ مورد نظر خود (به هر میزان) به حساب مربوط از طرح مورد نظر خود حمایت کند. در این میان سعی شده است با شفافیت و اعتمادپذیری این فناوری، مشارکت مردم و خیرین تسهیل و اعتباربخشی به این فضا دوچندان شود.
در نهایت به استحضار می‌رساند سازمان اسناد و کتابخانه ملی با ارائه شیوه‌های نوین و استفاده از فناوری روز می‌کوشد تا با جذب مشارکت‌های مردمی از طریق اجرای برنامه جمع‌سپاری تأمین مالی برای اسناد و نسخ خطی، اقدام به خریداری این میراث مستند ارزشمند کرده و با اهدای نسخ خطی خریداری شده به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران علاوه‌بر حفاظت، آنها را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
نظر شما