وی به جسارت ابوریحان در تحقیقهای علمی اشاره کرد و افزود: این دانشمند برای خلق نظریههای تازه، علوم دریافتی دانشمندان پیشین را مورد بررسی دوباره قرار میداد و برای تكمیل یافتههای خویش به كار میگرفت.
وی با بیان اینکه در سدههای پیشین كه علم جدید هنوز ظهور و بروز نیافته بود، پیوستگی خاصی میان علم ریاضی و نجوم قرار داشت، افزود: یکی از مزایای دانشمندان گذشته سیر بین علوم متقدم بود و این آگاهی حلقه مفقوده کنونی به حساب میآید زیرا که علوم مترتب بر هم هستند و وقفه بین آن باعث عدم درک درست ادامه علمها میشود.
این پژوهشگر علوم اسلامی از كتاب قانون مسعودی به عنوان اثر این دانشمند پرآوازه نام برد كه در آن به مبانی نجوم و هیات قدیم یا گاهشماری طول روز، ماه و سال و به طور كلی تاریخ قمری و استخراج تقویم اشاره دارد.
محمدخانی تصریح کرد: این كتاب كه به بحثهای دیگری همچون مبانی رویت هلال ماه و محاسبه بین الطلوعین (فاصله زمانی از طلوع فجر و اذان صبح تا طلوع آفتاب) و طلوع شفق و فلق میپردازد و برای حساب كردن اذان صبح و مغرب و خسوف و كسوف نیز كاربرد دارد.
وی آثار و کتابهای برجای مانده از ابوریحان بیرونی را نشانی بر سرآمدی این دانشمند بر بزرگان علمی عصر خود عنوان کرد و گفت: ابوریحان بیرونی مباحث بسیاری را مطرح و نظریات جدیدی را بیان کرده که پیش از وی کسی به آنها نپرداخته است.
در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نیز 15 نسخه خطی از آثار ابوریحان بیرونی نگهداری میشود که یکی از نفیسترین و کهنترین نسخههای خطی این گنجینه، کتاب «قانون مسعودی» است.
«قانون مسعودی»، یک دائره المعارف بزرگ نجومی است که از 11 مقاله تشکیل شده که هر مقاله دارای ابواب و فصولی راجع به مثلثات کروی، زمین و ابعاد آن، خورشید و ماه و سیارات است.
نسخه موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، مجلد دوم کتاب قانون مسعودی و از قدیمیترین و جزو اولین نسخههای خطی موجود در ایران به شمار میرود.
روز سیزدهم شهریور بزرگداشت ابوریحان بیرونی، ریاضیدان، منجم، فیلسوف، جغرافیدان، داروشناس، کانیشناس، دینشناس و سیاح ایرانی، نامگذاری شده است.
نظر شما