یکشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۰ - ۱۱:۳۲
نگاه قوم‏‌شناسانه و به تبع آن اسطوره‌شناختی به اسلام رویکردی جدید است

مهرداد فرشته‌نژاد دین‌پژوه اصفهانی و مولف کتاب «اسلام و اساطیر» با بیان اینکه نگاه قوم‏‌شناسانه و به‌تبع آن اسطوره‌شناختی به اسلام کاری است نسبتاً جدید، تصریح کرد: دلیل جدیدبودن آن به قول «ژوزف شلهود» به دو امر مربوط است. اول عدم اهتمام مسلمانان به گردآوری تاریخ قبل از اسلام و دوم سختی معاش و زندگی عرب در گذشته.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، کتاب «اسلام و اساطیر» با موضوع پیوند آیات قرآن با اساطیر منتشر شد. اسطوره‌ها یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فرهنگی تاریخ بشر است که تنوع و تعدد آنها حکایت از تنوع نگاه انسان به هستی دارد.
 
در کتاب اخیر، اِشراف عاملیت آیات بر اسطوره‌ها خود معجزه‌گونه است. این میزان تسلط بر اسطوره‌های گوناگون حتی اگر اثری انسانی بود هم باید به آن به عنوان یک اعجاز نگریسته می‌شد و این نکات تاکنون در اثری مستقل کاویده نشده است. کتاب «اسلام و اساطیر» می‌تواند نقطه آغاز یک پژوهش عمیق در خصوص ویژگی‌های منحصر به فرد و قابل اثبات قرآن باشد.
 
این کتاب دومین اثر مهرداد فرشته‌نژاد است. وی متولد 1352 در اصفهان است و علاوه بر سرایش شعر، در زمینه‌های قرآن پژوهی، فلسفه دین و روانشناسی فعالیت می‌کند که پیش از این مجموعه شعری با عنوان «یک شاعر بی‌مخاطب» از این شاعر منتشر شده است.
 
مهرداد فرشته‌نژاد در رابطه با کتاب جدیدش به خبرنگار ایبنا گفت: آنچه در وهله اول به‏ ذهن‏ می‌‏رسد این است که اسلام هیچ نسبتی با اسطوره ندارد. اسطوره از دید مخالفان، سخنان و نوشته‏‌ها‏‏ی پیشینیان، سخنانی پراکنده و ناهمساز بود که در آنها‏‏ راست و دروغ درآمیخته و فاقد هر نوع وجاهت منطقی برای استدلال محسوب می‏‏‌شد.
 
او ادامه داد: هنگامی‏‏ که از اسطوره سخن‏ می‏‏‌گوییم به گونه‌‏ای‏‏ از شناخت اشاره ‏داریم که در ذهن اتفاق‏ افتاده یا اتفاق ‏می‌افتد. بنابراین در همین‏‌جا مشخص‏ می‏‏‌شود که گونه‏‌ای‏‏ شناخت وجود دارد که با انسان به‏ دنیا می‏‏‌آید و چه بسا بتوان‏ گفت انسان در ایجاد آن چندان ذی‌مدخل نیست. حصولی نیست، وجودی و حضوری است و مبتنی بر آنچه امروزه گفته‏ می‏‏‌شود، ناخودآگاه جمعی و صور ازلی و مثالی و کهن‌الگو‏ها‏‏.
 
فرشته‌نژاد با بیان اینکه نگاه قوم‏‌شناسانه و به تبع آن اسطوره‌شناختی به اسلام کاری است نسبتاً جدید، تصریح کرد: دلیل جدیدبودن آن به قول «ژوزف شلهود» به دو امر مربوط است. اول عدم اهتمام مسلمانان به گردآوری تاریخ قبل از اسلام و خوارداشت آن به‏ خاطر ارتباطی که با شرک و بت‏‌پرستی داشت و دوم سختی معاش و زندگی عرب قدیم که اساساً فقری اسطوره‏‌ای‏ را در جامعه عرب آن روزگار ایجاد کرده ‏بود.
 

مولف کتاب «اسلام و اساطیر» با تکیه بر نقل قولی از «فریتیوف شوان» بیان کرد: اعراب پیشااسلام هم شکاک بودند هم خرافه‏‌پرست. اگر عقل‌گرا بودند به ‏خاطر دنیاطلبی بود، آنان در فکر آن نبودند که عقل‌گرابودنشان را هر چند حاد بود به‏ خدمت حقیقتی بگمارند که در عمل دور از دسترس و مشکل باشد؛ خصوصا اگر به‏ نظر می‏‏‌رسید که با منافع آنان تزاحم‏ یابد. برعکس آن عقلانیّت را در سطح بت‏‌پرستی ساحرانه و در سطح دادوستد‏ها‏‏ی بازرگانی به خدمت منفعت می‏‏‌گماردند. برای بیرون‏‌کشیدن آنان از این بی‏‌تفاوتی لازم بود تاری غیر از فراست کاملا افقی در آنان به ارتعاش درآید، برای جلب آنان به پذیرش حقیقتی عمودی ضرورت‏ داشت که ایمانی ساده و تسلیم‏‌طلبانه به آنان تکلیف‏ شود.
 
یادآوری می‌شود، کتاب «اسلام و اساطیر» در قطع رقعی و در 160 صفحه توسط انتشارات گفتمان اندیشه معاصر منتشر شده و در پیشخوان کتابفروشی‌ها و در دسته‌بندی ادیان و مطالعات تاریخی و اسطوره قابل تهیه است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها