علی اکبر زارع بیدکی، مدیر مجموعه‌سازی منابع کتابخانه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، عنوان کرد: با توجه به شرایط شیوع کرونا و بروز مشکلات اقتصادی در جامعه طی دو سال اخیر، بسیاری پیشنهاد فروش کتابخانه شخصی خود را به کتابخانه مجلس داشتند؛ درصورتی که تا پیش از کرونا و سال‌های قبل، حداقل یک تا دو کتابخانه شخصی در سال به کتابخانه مجلس اهدا می‌شد. اکنون پیشنهاد اهدای مجموعه کتابخانه‌های شخصی به کتابخانه مجلس به صفر رسیده است؛ همچنین میزان اهدایی کتاب‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که هر سال 2000 تا 4000 جلد و گاهی تا 5000 جلد کتاب بود، امسال به دلیل شرایط بد اقتصادی و کرونا، به 150 جلد کاهش پیدا کرده است.
بهروزرسانی منابع کتابخانه مجلس با بودجه‌های محدود
وی درباره بودجه خرید کتاب در کتابخانه مجلس و بهروزرسانی منابع در دوران کرونا گفت: در سال‌های گذشته با توجه به برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب تهران و برپایی نمایشگاه‌های کتاب استانی، منابع کتابخانه از طریق بودجه‌های اختصاصی و حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دائم بهروزرسانی می‌شد؛ اما کرونا بهروزرسانی کتاب‌ها در کتابخانه را از دو منظر با مشکل رو‌به‌رو کرد. نخست این که با تعطیلی نمایشگاه‌های استانی، خرید منابع، محدود به ناشران و کارگزاران تهرانی شد و به همین دلیل کتابخانه مجلس از سال گذشته، از کتاب‌های ناشران شهرستانی محروم شده است. دومین اثر کرونا بر بهروزرسانی منابع در این کتابخانه، به‌دلیل کاهش شدید بودجه خرید کتاب بود.
حذف کتاب‌های لاتین از سبد خرید کتابخانه
بیدکی درباره محدودیت‌هایی که رقم بودجه و امکان خرید محدود در تهیه منابع کتابخانه‌ای به وجود آورده است، گفت: بسیاری از منابع به ویژه در حوزه لاتین، به خاطر کمبود بودجه در سال‌های اخیر از لیست انتخاب منابع و خرید حذف شدند؛ درحالی که پیش از این، بودجه نامحدود کتابخانه مجلس، باعث می‌شد دائماً منابع جدید خریداری و منابع کتابخانه به‌صورت مستمر به‌روز شود. امسال با توجه به محدودیت‌های موجود، در شش ماه نخست سال ۱۵۰ میلیون تومان در سه نوبت دریافت کردیم که حدودا با این بودجه، توانستیم 1000 جلد کتاب به کتابخانه اضافه کنیم. همچنین با دریافت ۵۰ میلیون تومان بودجه جدید هم 600 جلد کتاب دیگر به منابع کتابخانه اضافه خواهد شد.
دوران طلایی اهدای منابع
بیدکی دوران ریاست رسول جعفریان را دوره‌ای طلایی برای اهدای کتاب معرفی می‌کند و معتقد است؛ ارتباط با شخصیت‌های علمی، فرهنگی، ناشران، نویسندگان و محققان مراکز علمی از راهکارهای جذب منابع اهدایی به‌شمار می‌آید و بیشترین تعداد کتاب‌های چاپی، در دوران ریاست رسول جعفریان، جذب این کتابخانه شدند. زیرا آن زمان شرایط اقتصادی خوب بود؛ بنابراین اهدا بیشتر انجام می‌شد. در این دوران 70 هزار جلد کتاب به صورت اهدایی، جذب کتابخانه مجلس شورای اسلامی شد که 32 هزار جلد از این مجموعه، مربوط به خانواده عظیمی زواره‌ای بود که صاحب کتابفروشی دهخدا بودند.
وی افزود:همچنین دوران طلایی اهدا منابع قدیمی خطی، سنگی و سربی هم مربوط به پیش از انقلاب است. منابع خطی مهمی مانند رهی معیری، نجم‌الدوله ،فیروز، غلامحسین سرود و مجموعه بسیار مهم سیدمحمد طباطبایی در این دوران اهدا شدند. لازم به ذکر است اولین مجموعه در سال 1302 از سوی احتشام‌السلطنه به کتابخانه مجلس اهدا شد که شامل 1900 جلد کتاب به زبان‌های فارسی، لاتین و عربی بود.
اهدای 800 جلد کتاب از طرف کمیسیون قضایی و فرهنگی به کتابخانه مجلس
وی با بیان این که در شش ماه نخست امسال ،مجموعه‌های اهدایی مهمی، به کتابخانه مجلس رسید، اظهار داشت: کمسیسون‌های قضایی و فرهنگی مجلس یک مجموعه اهدا، که شامل 800 جلد کتاب و گزارش‌های بسیار مهم بود، به کتابخانه مجلس اهدا کردند. همچنین مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس نیز 140 جلد کتاب به این کتابخانه تقدیم کردند. در همین دوره زمانی شش ماهه، دفتر مطالعات اجتماعی شهرداری تهران هم 35 عنوان از جدیدترین آثار انتشارات خود را به این کتابخانه اهدا کرد.
بیدکی درادامه عنوان کرد: در همین دوره زمانی، استاد بهادر زارعی، در ماه‌های اخیر، مجموعه‌ای از پایان‌نامه‌های دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران را به کتابخانه مجلس دادند. همچنین موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی کشور با اهدای 150 جلد کتاب از دیگر نهادهایی بودند که کتاب‌های پیشکشی داشتند و در مجموع، مولفان و ناشران دولتی و خصوصی در این شش ماه، 150 جلد کتاب به کتابخانه مجلس اهدا کردند.
موجودی منابع چاپی: 510 هزار جلد کتاب
بیدکی درباره تعداد منابع چاپی کتابخانه مجلس گفت: کتابخانه مجلس شورای اسلامی امسال هزار جلد کتاب خریداری کرده و 300 جلد کتاب اهدایی را هم ثبت کرده است که با توجه به این منابع، آمار کتاب‌های چاپی در کتابخانه مجلس به رقم 510 هزار جلد رسیده است. همچنین در سال جاری با اهدای مجموعه گزارش‌های دولتی از طرف کمیسیون‌های مجلس، 1900 جلد گزارش که شامل لوایح و گزارش سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مهم دولتی، ترازنامه ها، بولتن‌های آماری و همچنین آیین‌نامه‌های دستگاه‌های دولتی است، این منابع هم به 35 هزار جلد در مجموع رسیده است. منابع خطی کتابخانه مجلس، اکنون 27 هزار و 858 مجلد است و نسخه‌های سنگی و سربی این کتابخانه هم به 27 هزار جلد رسیده است. با توجه به ثبت پایان نامه‌های اخیر، مجموع پایان‌نامه‌های کتابخانه مجلس اکنون 14 هزار جلد است.
مدیر مجموعه‌سازی منابع کتابخانه مجلس شورای اسلامی، درباره دوره زمانی که کتاب اهدایی می تواند در اختیار مراجعان قرار بگیرد، گفت: کتاب‌های خریداری و مبادله شده با توجه به این که از قبل انتخاب شده‌اند، پس از ورود به کتابخانه، ثبت و آماده‌سازی و به بخش مدیریت سازمان‌دهی ارسال می‌شوند. این کتاب‌ها حداکثر ظرف 10 روز برای مراجعان قابل استفاده است؛ اما کتاب‌های اهدایی پس از ورود به بخش فراهم‌آوری، باید بررسی‌های اولیه را سپری کنند تا مشخص شود این کتاب‌ها تکراری هستند یا خیر؟ و بعد مشخص شود کدام کتاب‌ها غیرقابل استفاده هستند و... . بنابراین، یک هفته تا یک ماه زمان می‌برد تا کتاب اهدایی در اختیار مراجعان قرار بگیرد.
بیدکی درباره منابع دیجیتال کتابخانه مجلس که در دوران کرونا استفاده از آنها بیشتر از قبل شده است، گفت: دربحث دیجیتال‌سازی منابع کتابخانه مجلس، با توجه به این که اولویت دیجیتال‌سازی فعلا با منابع خطی، اسناد و نشریات قدیمی است، دیجیتال‌سازی این منابع با سرعت بیشتری پیش می‌رود.
پایان اسکن منابع خطی کتابخانه مجلس تا آخر سال جاری
وی با بیان این که ازسال گذشته تاکنون، چهار دستگاه اسکنر جدید به اسنکرهای بخش دیجیتال، کتابخانه مجلس اضافه شد، اظهار داشت: با افزوده‌شدن این دستگاه‌ها، سرعت اسکن منابع اسنادی، پیشرفت قابل توجهی داشته است. درشش ماه سال جاری با اسکن 515 جلد نسخه خطی، منابع خطی اسکن شده این کتابخانه به 26 هزار و 500 جلد رسیده است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری اسکن منابع خطی کتابخانه مجلس به پایان برسد. همچنین در بخش دیجیتال سازی و اسکن منابع اسنادی، با اسکن 800 هزار برگ در شش ماه سال جاری، اسکن این منابع به دو میلیون برگ سند رسیده است. پیش‌بینی می‌شود، اسکن اسناد مجلس شورای ملی و سنا نیز تا پایان سال جاری به پایان برسد. همچنین اسکن نشریات ادواری، کتاب های چاپی، عادی و همچنین سنگی و سربی با سرعت کمتری در حال انجام است و 272 هزار شماره نشریه تاکنون اسکن شدند.
بهروزرسانی منابع کتابخانه مجلس با بودجه‌های محدود
وی درباره بودجه خرید کتاب در کتابخانه مجلس و بهروزرسانی منابع در دوران کرونا گفت: در سال‌های گذشته با توجه به برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب تهران و برپایی نمایشگاه‌های کتاب استانی، منابع کتابخانه از طریق بودجه‌های اختصاصی و حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دائم بهروزرسانی می‌شد؛ اما کرونا بهروزرسانی کتاب‌ها در کتابخانه را از دو منظر با مشکل رو‌به‌رو کرد. نخست این که با تعطیلی نمایشگاه‌های استانی، خرید منابع، محدود به ناشران و کارگزاران تهرانی شد و به همین دلیل کتابخانه مجلس از سال گذشته، از کتاب‌های ناشران شهرستانی محروم شده است. دومین اثر کرونا بر بهروزرسانی منابع در این کتابخانه، به‌دلیل کاهش شدید بودجه خرید کتاب بود.
حذف کتاب‌های لاتین از سبد خرید کتابخانه
بیدکی درباره محدودیت‌هایی که رقم بودجه و امکان خرید محدود در تهیه منابع کتابخانه‌ای به وجود آورده است، گفت: بسیاری از منابع به ویژه در حوزه لاتین، به خاطر کمبود بودجه در سال‌های اخیر از لیست انتخاب منابع و خرید حذف شدند؛ درحالی که پیش از این، بودجه نامحدود کتابخانه مجلس، باعث می‌شد دائماً منابع جدید خریداری و منابع کتابخانه به‌صورت مستمر به‌روز شود. امسال با توجه به محدودیت‌های موجود، در شش ماه نخست سال ۱۵۰ میلیون تومان در سه نوبت دریافت کردیم که حدودا با این بودجه، توانستیم 1000 جلد کتاب به کتابخانه اضافه کنیم. همچنین با دریافت ۵۰ میلیون تومان بودجه جدید هم 600 جلد کتاب دیگر به منابع کتابخانه اضافه خواهد شد.
دوران طلایی اهدای منابع
بیدکی دوران ریاست رسول جعفریان را دوره‌ای طلایی برای اهدای کتاب معرفی می‌کند و معتقد است؛ ارتباط با شخصیت‌های علمی، فرهنگی، ناشران، نویسندگان و محققان مراکز علمی از راهکارهای جذب منابع اهدایی به‌شمار می‌آید و بیشترین تعداد کتاب‌های چاپی، در دوران ریاست رسول جعفریان، جذب این کتابخانه شدند. زیرا آن زمان شرایط اقتصادی خوب بود؛ بنابراین اهدا بیشتر انجام می‌شد. در این دوران 70 هزار جلد کتاب به صورت اهدایی، جذب کتابخانه مجلس شورای اسلامی شد که 32 هزار جلد از این مجموعه، مربوط به خانواده عظیمی زواره‌ای بود که صاحب کتابفروشی دهخدا بودند.
وی افزود:همچنین دوران طلایی اهدا منابع قدیمی خطی، سنگی و سربی هم مربوط به پیش از انقلاب است. منابع خطی مهمی مانند رهی معیری، نجم‌الدوله ،فیروز، غلامحسین سرود و مجموعه بسیار مهم سیدمحمد طباطبایی در این دوران اهدا شدند. لازم به ذکر است اولین مجموعه در سال 1302 از سوی احتشام‌السلطنه به کتابخانه مجلس اهدا شد که شامل 1900 جلد کتاب به زبان‌های فارسی، لاتین و عربی بود.
اهدای 800 جلد کتاب از طرف کمیسیون قضایی و فرهنگی به کتابخانه مجلس
وی با بیان این که در شش ماه نخست امسال ،مجموعه‌های اهدایی مهمی، به کتابخانه مجلس رسید، اظهار داشت: کمسیسون‌های قضایی و فرهنگی مجلس یک مجموعه اهدا، که شامل 800 جلد کتاب و گزارش‌های بسیار مهم بود، به کتابخانه مجلس اهدا کردند. همچنین مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس نیز 140 جلد کتاب به این کتابخانه تقدیم کردند. در همین دوره زمانی شش ماهه، دفتر مطالعات اجتماعی شهرداری تهران هم 35 عنوان از جدیدترین آثار انتشارات خود را به این کتابخانه اهدا کرد.
بیدکی درادامه عنوان کرد: در همین دوره زمانی، استاد بهادر زارعی، در ماه‌های اخیر، مجموعه‌ای از پایان‌نامه‌های دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران را به کتابخانه مجلس دادند. همچنین موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی کشور با اهدای 150 جلد کتاب از دیگر نهادهایی بودند که کتاب‌های پیشکشی داشتند و در مجموع، مولفان و ناشران دولتی و خصوصی در این شش ماه، 150 جلد کتاب به کتابخانه مجلس اهدا کردند.
موجودی منابع چاپی: 510 هزار جلد کتاب
بیدکی درباره تعداد منابع چاپی کتابخانه مجلس گفت: کتابخانه مجلس شورای اسلامی امسال هزار جلد کتاب خریداری کرده و 300 جلد کتاب اهدایی را هم ثبت کرده است که با توجه به این منابع، آمار کتاب‌های چاپی در کتابخانه مجلس به رقم 510 هزار جلد رسیده است. همچنین در سال جاری با اهدای مجموعه گزارش‌های دولتی از طرف کمیسیون‌های مجلس، 1900 جلد گزارش که شامل لوایح و گزارش سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مهم دولتی، ترازنامه ها، بولتن‌های آماری و همچنین آیین‌نامه‌های دستگاه‌های دولتی است، این منابع هم به 35 هزار جلد در مجموع رسیده است. منابع خطی کتابخانه مجلس، اکنون 27 هزار و 858 مجلد است و نسخه‌های سنگی و سربی این کتابخانه هم به 27 هزار جلد رسیده است. با توجه به ثبت پایان نامه‌های اخیر، مجموع پایان‌نامه‌های کتابخانه مجلس اکنون 14 هزار جلد است.
مدیر مجموعه‌سازی منابع کتابخانه مجلس شورای اسلامی، درباره دوره زمانی که کتاب اهدایی می تواند در اختیار مراجعان قرار بگیرد، گفت: کتاب‌های خریداری و مبادله شده با توجه به این که از قبل انتخاب شده‌اند، پس از ورود به کتابخانه، ثبت و آماده‌سازی و به بخش مدیریت سازمان‌دهی ارسال می‌شوند. این کتاب‌ها حداکثر ظرف 10 روز برای مراجعان قابل استفاده است؛ اما کتاب‌های اهدایی پس از ورود به بخش فراهم‌آوری، باید بررسی‌های اولیه را سپری کنند تا مشخص شود این کتاب‌ها تکراری هستند یا خیر؟ و بعد مشخص شود کدام کتاب‌ها غیرقابل استفاده هستند و... . بنابراین، یک هفته تا یک ماه زمان می‌برد تا کتاب اهدایی در اختیار مراجعان قرار بگیرد.
بیدکی درباره منابع دیجیتال کتابخانه مجلس که در دوران کرونا استفاده از آنها بیشتر از قبل شده است، گفت: دربحث دیجیتال‌سازی منابع کتابخانه مجلس، با توجه به این که اولویت دیجیتال‌سازی فعلا با منابع خطی، اسناد و نشریات قدیمی است، دیجیتال‌سازی این منابع با سرعت بیشتری پیش می‌رود.
پایان اسکن منابع خطی کتابخانه مجلس تا آخر سال جاری
وی با بیان این که ازسال گذشته تاکنون، چهار دستگاه اسکنر جدید به اسنکرهای بخش دیجیتال، کتابخانه مجلس اضافه شد، اظهار داشت: با افزوده‌شدن این دستگاه‌ها، سرعت اسکن منابع اسنادی، پیشرفت قابل توجهی داشته است. درشش ماه سال جاری با اسکن 515 جلد نسخه خطی، منابع خطی اسکن شده این کتابخانه به 26 هزار و 500 جلد رسیده است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری اسکن منابع خطی کتابخانه مجلس به پایان برسد. همچنین در بخش دیجیتال سازی و اسکن منابع اسنادی، با اسکن 800 هزار برگ در شش ماه سال جاری، اسکن این منابع به دو میلیون برگ سند رسیده است. پیش‌بینی می‌شود، اسکن اسناد مجلس شورای ملی و سنا نیز تا پایان سال جاری به پایان برسد. همچنین اسکن نشریات ادواری، کتاب های چاپی، عادی و همچنین سنگی و سربی با سرعت کمتری در حال انجام است و 272 هزار شماره نشریه تاکنون اسکن شدند.
نظر شما