خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، رمان «دفترچه‌های کتاب‌فروش» (دفاتر الوراق) نوشته «جلال برجس» نویسنده اردنی، با ترجمه کریم اسدی‌اصل از سوی انتشارات مروارید منتشر و روانه بازار شد. این رمان، چندی پیش موفق شد جایزه ادبی مشهور «بوکر عربی» را در سال 2021 را از آن خود کند و به یکی از کتاب‌های پرفروش در جهان عرب در سال 2021 شود.

ترجمه کتاب دفترچه‌های کتاب‌فروش پیش از آن که برنده جایزه بوکر عربی در سال 2021 شود توسط کریم اسدی اصل آغاز شد و با اخذ اجازه و موافقت نویسنده -جلال برجس- و مقدمه وی منتشر شده است.

دفترچه‌های کتابفروش داستان «کتابفروش» فرهیخته منزوی و عاشق مطالعه رمان را روایت می‌کند که خانواده و خانه‌اش را از دست می‌دهد و به مانند «دیوژن» فیلسوف یونانی آواره می‌شود. بعد از آن حوادثی برایش رخ می‌دهد که باعث می‌شود در زمانه‌ای که شبکه‌های اجتماعی جدید یکی از مهم‌ترین عناصرش شده است، در جامعه اردن سر زبان‌ها بیفتد.

کتاب‌فروش در جلد شخصیت‌هایی می‌رود که درباره آن‌ها، در رمان‌ها خوانده بود، بنابراین مانند آن‌ها رفتار می‌کند و کارهایی را می‌کند که این شخصیت‌ها انجام داده‌اند. اما به خاطر گوشه‌گیری، تنهایی، آوارگی و خشونتی که در دنیای پر هیاهو با آن رو‌به‌رو می‌شود بیماری اسکیزوفرنی‌اش تشدید می‌شود و آن وقت با دو صدا در درونش زندگی می‌کند: یکی او را به ارتکاب جرم در برابر واقعیتی تحریک می‌کند که حق‌اش در زندگی را به او نداده است و دومی اما رو در روی صدای اولی می‌ایستد.

رمان «دفترچه‌های کتابفروش» بر داستان‌ شخصیت‌هایی تکیه دارد که از طریق دفترچه‌ها روایت می‌شود و وقایع و رویدادهای آن در اردن و مسکو در فاصله سال‌های بین ۱۹۴۷ تا ۲۰۱۹ می‌گذرد. شخصیت‌هایی که برخی از آنها خانه خود را از دست داده‌اند، برخی از این که اصل و نسب خود را نمی‌دانند در رنج و عذابند و برخی دیگر از اینکه به خانواده‌های بزرگ وابسته نیستند، رنج می‌برند.

ابراهیم‌ کتاب‌فروش، شخصیت اصلی کتاب، که بی‌خانمان شده به فکر خودکشی در دریا می‌افتد، اما ملاقات با زنی اسرارآمیز در ساحل دریا که درست مثل او به یأس و پوچی رسیده او را از این تصمیم منصرف می‌کند. پس از این دیدار او عاشق این زن می‌شود و به زندگی برمی‌گردد. و عشق عین زندگی می‌شود.

راوی‌های دفترچه‌های کتاب هم خود ابراهیم و هم شخصیت‌های دیگری هستند که هر کدام در جایی از قصه با ابراهیم روبه‌رو می‌شوند و تکه‌هایی از ماجرای سراسر رنج او را بازگو می‌کنند. سرنوشت این شخصیت‌ها اما به هم گره خورده است. داستان این کتاب نیز مثل بسیاری از آثار داستانی امروز ادبیات عرب درباره‌ی حاشیه و به‌حاشیه‌رانده‌شدگان است. کسانی که از شهر طرد شده‌اند، غربیه‌هایی سرگردان که از خانه‌های خود رانده شده‌ و درست در کنار ساخت‌و‌ساز‌های پیشرفته‌ شهر زندگی می‌کنند. وضعیتی که در آن طبقه‌ی فاسد و نوکیسه‌ شهر هر روز قدرتمند‌تر و بر تعداد بی‌خانمان‌ها افزوده می‌شود. و نیز انزوایی که علی‌رغم حضور پررنگ خانواده و قبیله در مقابل فردیت به‌اصطلاح شکوهمند پست‌مدرن قرار می‌گیرد و حاصلش چیزی جز از بین‌رفتن اجتماع و مرکزیت آن‌ نیست.

 این رمان نقاب‌های جامعه عرب را برداشته و فقر و فساد، بیکاری، در دنیای عرب را افشا کرده است. این رمان موضوعاتی را نشان داده که عدم پیشرفت و به قهقرا رفتن را به نمایش گذاشته است.

دفترچه‌های کتابفروش از تکینیک رمان‌های پلیسی بهره گرفته و با آگاهی روان‌شناختی وقایع را روایت می‌کند. همچنین، نویسنده در نوشتن رمان تکنیک‌ چند‌صدایی را به‌کار گرفته است.

در مراسم اهدای جایزه بوکر عربی 2021 به جلال برجس که دلیل شیوع ویروس منحوس «کرونا» در جهان به شکل آنلاین صورت گرفت،«شوقی بزیع» ‌رئیس هیئت داوران رمان دفترچه‌های کتابفروش را چنین معرفی کرد: «مهم‌ترین ویژگی اثر برنده، جدا از زبان فاخر و درون‌مایه‌ی استوار و جذاب‌، مهارت بی‌‌نظیر کتاب در عریان کردن چهره واقعیت تراژیک از پس نقاب‌های فراوان است، چرا که نویسنده سیاه‌ترین پرتره‌هایِ جهان بی‌خانمانی، فقر، فقدان معنا و ریشه‌کنی امید را نشان می‌دهد، گویی زندگی مجمع‌الجزایری از کابوس‌‌ها شده باشد… اما رمان منادی یأس نیست، بلکه روش نویسنده است که نشان دهد رفتن به عمق درد و رنج شرط لازم رویا‌پردازی و بنای محکم‌تر امید است.»

همچنین در بیانیه‌ی هیئت داروان درباره‌ی کتاب دفترچه‌های کتابفروش آمده است: «جلال برجس نویسنده‌ی اردنی، به زبانی کاملاً شاعرانه واقعیت اسکیزوفرنیک کشورش را نشان می‌دهد، کشوری شکننده که در معرض لرزش‌های ویرانگری است. قهرمان او، ابراهیم کتابفروش، روزنامه‌فروشی است که از مرکز شهر بیرون رانده شد و در آستانه‌ی خودکشی دست از این تصمیم می‌کشد چرا که زنی را ملاقات می‌کند که او هم دچار یاس است. ابراهیم کار و سرپناهش را که از دست می‌دهد،‌ تصمیم می‌گیرد که در کنار بی‌خانمانان شهر زندگی کند. هویت قهرمانان رمان‌هایی که خوانده را برمی‌گزیند. مثلاً به دزدی حرفه‌ای و سرقت از بانک روی می‌آورد و ثروتمند می‌شود، تا درست مثل رابین‌هود به فقرای منفور کمک کند و عدالتی شخصی را بنا نهد. در طول داستان، برجس خواننده را در موقعیت‌هایی فراوان غافلگیر می‌کند و شخصیت‌های معیوب قصه‌اش ویرانی و پوچی مطلق جهان را نشان می‌دهند. برجس تمامی ابزارهای ضروری روایتگری را به کار می‌گیرد، از ابزارهای تنش هیجانی گرفته تا کاوش‌های روان‌شناختی رفتار انسان.»

از رمان دفترچه‌های کتاب‌فروش یک سریال تلویزیونی اقتباس شده است.

چاپ نخست دفترچه‌های کتابفروش در 352 صفحه و تیراژ 550 نسخه با قیمت 105هزار تومان، توسط انتشارات مروارید در اختیار علاقه‌مندان به کتاب قرار گرفته است.