خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): پروین اعتصامی ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ در تبریز از پدری فرهنگی به نام یوسف اعتصام‌الملک و مادری به نام اختر به دنیا آمد.
خانواده مادری و پدری پروین مذهبی بودند و پروین از کودکی با قرآن و فرهنگ دینی و ایرانی آشنا شد. پروین اعتصامی اعتقادات محکمی داشت و وقتی در ۱۹ سالگی به وی پیشنهاد دادند معلم دربار شود، قبول نکرد.
با تامل در آثار پروین اعتصامی درمی‌یابیم با اینکه به طور مستقیم و صریح از متن آیات استفاده نکرده، ولی محتوای اشعارش مملو از تلمیحات و استفاده از مضامین قرآنی است. به عنوان نمونه بیت «ای عجب این راه نه راه خداست/ زانکه در آن اهرمنی رهنماست» به سوره حمد و آیت‌الکرسی اشاره دارد و «نفس بسی وام گرفت و نداد/ وام تو چون بازدهد بی‌نواست» به آیه «وَمَا أُبَرِّىءُ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّيَ إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَّحِيمٌ» اشاره دارد.
همچنین پروین اعتصامی در گوشه و کنار اشعار خود به تلمیحات قرآنی از جمله داستان زندگی حضرت موسی (ع) اشاره کرده است: «مادر موسی چو موسی را به نیل/ درفکند از گفته رب جلیل/خود ز ساحل کرد با حسرت نگاه/ گفت کای فرزند خرد بی گناه...»
پروین در اشعارش به سایر داستان‌های قرآنی چون آدم و حوا، ابراهیم(ع) و حضرت سلیمان نیز اشاره کرده که نشان دهنده آشنایی عمیق وی و انسش با کلام‌الله است:
به راهی در، سلیمان دید موری
که با پای ملخ می‌کرد زوری
به زحمت، خویش را هر سو کشیدی
وزان بار گران، هر دم خمیدی
ز هر گردی، برون افتادی از راه
ز هر بادی، پریدی چون پر کاه
چنان در کار خود، یکرنگ و یکدل
که کارآگاه، اندر کار مشکل
چنان بگرفته راه سعی در پیش
که فارغ گشته از هر کس، جز از خویش
نه‌اش پروای از پای اوفتادن
نه‌اش سودای کار از دست دادن
بتندی گفت کای مسکین نادان
چرائی فارغ از ملک سلیمان
مرا در بارگاه عدل، خوان‌هاست
بهر خوان سعادت، میهمان‌هاست
بیا زین ره، به قصر پادشاهی
بخور در سفره ما، هر چه خواهی
به خار جهل، پای خویش مخراش
به راه نیکبختان، آشنا باش
ز ما، هم عشرت آموز و هم آرام
چو ما، هم صبح خوشدل باش و هم شام
چرا باید چنین خونابه خوردن
تمام عمر خود را بار بردن
رهست اینجا و مردم رهگذارند
مبادا بر سرت پایی گذارند
مکش بیهوده این بار گران را
میازار از برای جسم، جان را
بگفت از سور، کمتر گوی با مور
که موران را، قناعت خوش‌تر از سور
چو اندر لانه خود پادشاهند
نوال پادشاهان را نخواهند...
و به عنوان نمونه در این بیت نیز به داستان ابراهیم (ع) اشاره دارد: «سوی بتخانه مـرو، پنـد برهمـن مشنو/بت پرستی مکن،این ملک خدایی دارد» که اشاره به آیه «و إذ بوأنا لإبراهیم مکان البیت أن لا تشرک بی شیئا و طهّر بیتی للطّائفین…» است «و مکان خانه را برای ابراهیم آشکار کردیم و گفتیم: هیچ چیز را شریک من مساز و خانه مرا برای طواف کنندگان و به نمازایستادگان و راکعان و ساجدان پاکیزه بدار.»
بی‌تردید این توجه عمیق به قرآن‌کریم و تعلیمات اسلامی در جاویدان شدن نام پروین به عنوان اختر چرخ ادب تاثیر بسزایی داشته است.
چهارشنبه ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ - ۱۱:۱۳
نظر شما