رحمت‌الله فتاحی، استاد پیشکسوت کتابداری در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با بیان اینکه کتابخانه‌های ایران نتوانستند خود را برای تحولات قرن 21 امده کنند، عنوان کرد: خدمات کتابخانهای کشور در بخش سنتی، موفقیت چندانی نداشته‌اند زیرا این خدمات به درستی شکل نگرفته‌اند؛ بنابراین صحبت از بهره‌برداری افراد از خدمات جدید کتابخانهای در قرن جدید برای کشوری مانند ایران بسیار زود است.
فتاحی گفت: رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی باید در همه فرآیندهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نقش تاثیرگذاری داشته باشد؛ بر همین اساس بهتر است مهم‌ترین دغدغه کتابداران و انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری و استفاده افراد از خدمات نوین کتابخانهای در سطح زندگی فردی، اجتماعی و فرهنگی باشد.
وی اظهار کرد: متاسفانه در این زمینه یعنی وارد کردن خدمات نوین کتابخانهای به زندگی فردی، اجتماعی و خانوادگی افراد در ایران دچار مشکل اساسی هستیم و به نظر می‌رسد، تلاش سازمان یافته‌ای برای حل این مشکل در کشور وجود ندارد.
قطع ارتباط نسل جوان کتابداری با افراد تاثیرگذار این رشته
فتاحی با ابراز گلایه از قطع ارتباط نسل جوان با استادان پیشکسوت و تاثیرگذار رشته کتابداری گفت: یکی از مشکلاتی که اکنون در رشته کتابداری وجود دارد این است که با وجود بهره‌مندی از افراد توانمند و تاثیرگذار که زیرساخت‌ها و خدمات قابل‌توجهی را ارائه کردند اکثر آنها بازنشسته شدند و ارتباط آنها با دانشجویان جوان رشته کتابداری قطع شده است.
این استاد پیشکسوت کتابداری و اطلاع‌رسانی در ادامه با اشاره به توانمندی علمی و دانشگاهی در رشته علم اطلاعات و دانششناسی بیان کرد: بسیاری از اعضای هیات علمی این رشته، در زمینه آموزش و پژوهش تاثیرگذاری قابل توجهی داشتند؛ اما به بازنشستگی رسیده‌اند. متاسفانه نسل جوان، ارتباطی با استادان پیشکسوت و تاثیرگذار این رشته ندارند و تلاش سازمان‌یافته و حتی غیر‌رسمی برای حل این شکاف در کشور انجام نشده است.
کتابداری ایران از نظر آموزشی و پژوهشی خوب عمل کرده است
فتاحی در پاسخ به این پرسش که وضعیت کنونی کتابداری ایران اکنون چگونه است و چگونه می‌توان برای رسیدن به تحقق کتابداری نوین در قرن جدید برنامه‌ریزی کرد، گفت: برای پاسخ به این پرسش، باید کتابداری ایران را در سه بخش فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و عملکرد حرفه‌ای بررسی کرد. رشته علم اطلاعات و دانششناسی در ایران هرچند پیشرفت‌های خوبی از لحاظ کمی و کیفی در زمینه آموزشی داشته اما این روند رو به رشد، خروجی چندان مطلوبی نداشته است؛ زیرا این پیشرفت‌ها نتوانسته نیروی انسانی متخصص و با مهارت لازم را برای اداره قابل قبول کتابخانه‌ها تربیت کند.
استاد پیشکسوت کتابداری گفت: جریان تربیت نیروی متخصص در رشته علم اطلاعات و دانششناسی در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری در دانشگاههای بزرگ کشور بسیار موفق و در مقایسه با کشور‌‌‌های پیشرفته روزآمد است؛ به‌طوری که در ارتقاء رشته علم اطلاعات و دانششناسی بسیار موثر است.
دانشگاههای غیر معتبر و فاقد امکانات آفت کتابداری ایرانند
فتاحی با گلایه‌مندی از پذیرش دانشجوی علم اطلاعات و کتابداری در مراکز علمی و دانشگاههای کوچک گفت: این دانشگاه‌ها و مراکز علمی متاسفانه بدون اعضای هیات علمی قدرتمند و برخورداری از کوچکترین امکانات برای تربیت نیروی انسانی متخصص به پذیرش دانشجو اقدام و متاسفانه به کتابداری آسیب وارد می‌کنند.
ارتباط نداشتن گروه‌های مختلف با انجمن کتابداری
فتاحی مهم‌ترین نقطعه ضعف رشته کتابداری در ایران را نبود فعالیت‌های حرفه‌ای و عملکردی دانست و عنوان کرد: در کشور افراد توانمند، حرفه‌ای و خوش‌فکر بسیار زیاد هستند؛ اما این افراد به‌صورت جزیره‌ای و مستقل عمل می‌کنند؛ بنابراین تاثیر فعالیت‌های حرفه‌ای در ایران بسیار کم است. متاسفانه در ایران ساختاری یکپارچه و توانمند، برای جمع‌بندی فعالیت‌های حرفه‌ای کتابداری وجود ندارد.
وی معتقد است: هرچند در بخش فعالیت‌های حرفه‌ای، رشته‌کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران با تاسیس دوباره انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی بار دیگر جان می‌گیرد و این انجمن با برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و میزگردهای تخصصی نشان می‌دهد که این رشته در ایران هنوز پویاست؛ اما شکاف میان گروه‌های آموزشی، کتابداران شاغل و مدیران کتابخانه‌ها با انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی هنوز هم آسیبی بزرگ برای کتابداری ایران است و متاسفانه هنوز هم بسیاری از کتابداران، مدیران کتابخانه‌ها و استادان دانشگاه‌ها با انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران همکاری نمی‌کنند.
گسست میان فعالیت‌های پژوهشی و خدمات کتابخانهای
این استاد پیشکسوت کتابداری با اشاره به پیشرفت‌های قابل‌توجه در بخش پژوهش رشته کتابداری در ایران گفت: کشور پیشرفت‌های خوبی در این زمینه داشته اما مساله اصلی این است که از این دستاوردها به ندرت در فرآیندها و ساختار کتابخانهای استفاده می‌شود؛ به‌عبارت دیگر یک گسستی میان دستاوردهای حوزه پژوهش و بخش فعالیت و عمل در کتابخانه‌ها وجود دارد.
دوشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۱:۳۹
نظر شما