هدیه گرامی‌مقدم که به تازگی اولین کتاب از مجموعه تریسی کراس‌وایت به نام «آرامش ابدی سارا» (MY SISTER’S GRAVE) را به همت نشر آموت به چاپ رسانده است، درباره ایده اولیه نگارش این اثر می‌گوید: در ایالت واشنگتن با برداشتن سدی، دریاچه پشت آن نیز خشک می‌شود و رابرت دوگونی با اطلاع یافتن از این قضیه، به ذهنش خطور می‌کند اگر موقع خشک شدن دریاچه، کسی جسدی را که سال‌ها پیش آنجا دفن شده، پیدا کند، چه می‌شود. و جرقه اصلی داستان از اینجا زده می‌شود. در ادامه این گفت‌وگو بیشتر درباره این رمان و ژانر جنایی، معمایی و حقوقی می‌خوانیم:
«آرامش ابدی سارا» نوشته رابرت دوگونی آخرین کتاب ترجمه‌ای شماست که از سوی نشر آموت روانه بازار کتاب شده است. ابتدا کمی درباره داستان، شخصیت‌ها و فضاهایی که مخاطب با آن روبه‌روست، بگویید.
این کتاب به داستان زندگی یک پلیس جنایی می‌پردازد که در پی حلِ پرونده گم شدن خواهرش، ساراست. در روایت اصلی داستان، تریسی با شنیدن خبر پیدا شدن جسد خواهرش مجبور به برگشتن به شهر کودکی‌هایش و روبه‌رو شدن با آدم‌های زندگی گذشته‌اش می‌شود. این بازگشت هم دردناک است و هم شیرینی‌های خودش را به همراه دارد. در فلش‌بک‌هایی رابطه خواهرانه و صمیمی تریسی و سارا را می‌بینیم که باعث می‌شود با شخصیت اصلی داستان بهتر هم‌ذات‌پنداری کنیم و دلیل تأثیر بزرگی را که گم شدن سارا روی زندگی تریسی و در تمام مردم شهر می‌گذارد، درک کنیم. از طرفی بخش بزرگی از کتاب در دادگاه می‌گذرد. و دوگونی به‌خاطر تجربه شخصی‌اش در کار وکالت این قسمت‌ها را با چنان ظرافتی نوشته است که برای مخاطب نه تنها ملال‌آور بلکه کاملاً هیجان‌انگیز و نفس‌گیر هستند.
از آن‌جایی که «آرامش ابدی سارا» رمانی حقوقی است، درباره این نوع رمان توضیح دهید. از تفاوت‌ها و تمایزهای آن با رمان‌های جنایی بگویید. این ژانر چه کارکردهایی در خلق فضاهای معماگونه دارد؟
در رمان‌های جنایی، تمرکز اصلی روی پیدا کردن جنایتکار یا همان قاتل است. ولی در ژانر حقوقی یا جنایی حقوقی، دیگر تمرکز فقط روی جنایت و قاتل نیست، بلکه صحنه‌های دادگاه، سیستم حقوقی و ضعف‌های سیستم حقوقی نقش مهمی در کتاب دارند. قهرمان اصلی کتاب هم معمولاً وکیل یا دادستان است و داستان از دید یک فرد حقوقی روایت می‌شود. در این رمان اگرچه قهرمان اصلی داستان یک پلیس جنایی است ولی دوست و همراه وکلیش نقش برجسته‌ای در داستان ایفا می‌کند.
«کشتن مرغ مینا» یکی از برترین رمان‌های حقوقی است که نویسنده‌اش را به شهرت جهانی رساند. با توجه به معرفی رمان «آرامش ابدی سارا» به عنوان نامزد دریافت جایزه هارپر لی، در این اثر تا چه میزان به مسایل روز حقوقی در جامعه مدرن و معاصر پرداخته شده است؟
دوگونی در این کتاب نشان می‌دهد که سال‌ها قبل در این پرونده چطور از ضعف‌های سیستم قضایی سؤاستفاده شده است، که نتیجه نهایی دادگاه همیشه بر اساس عدالت و حتی مدارک موجود نیست و با دسیسه و بازی گرفتن احساسات هیئت منصفه می‌توان رای را به دلخواه تغییر داد. از طرفی می‌بینیم چطور پیشرفت علم می‌تواند در نتایج نهایی دادگاه مؤثر باشد. اینکه علم ژنتیک، استفاده از DNA و در کل پزشکی قانونی چطور می‌تواند گره‌گشای گره‌های کور پرونده‌ها باشد.
رابرت دوگونی، نویسنده آمریکایی است که در حوزه وکالت نیز فعالیت دارد. تجربه‌های زیستی و کاری نویسنده چه نسبتی با نوع روایت و بررسی پرونده‌های حقوقی ارائه شده در رمان دارد؟
«آرامش ابدی سارا» در حقیقت یک کتاب جنایی، حقوقی است که تا حدودی فضای عاشقانه دارد. در صحنه‌های مربوط به دادگاه شاهد سوال و جواب‌های هوشمندانه وکیل تریسی، دن هستیم که نه تنها حضار و طرف مقابل را متعجب می‌کند بلکه هر بار خواننده را نیز به حیرت وا می‌دارد. بازی زیرکانه او با قوانین سیستم حقوقی آمریکا، کتاب را جذاب‌تر کرده و عامل پیش‌برنده‌ای در داستان است. شاید اگر به‌خاطر حرفه قبلی آقای دوگونی نبود، شاهد چنین صحنه‌های نفس‌گیری در دادگاه نبودیم. اما شاید برایتان جالب باشد که فکر اولیه این داستان چطور به ذهن ایشان رسیده است. در ایالت واشنگتن با برداشتن سدی، دریاچه پشت آن نیز خشک می‌شود. و دوگونی با اطلاع یافتن از این قضیه، به ذهنش خطور می‌کند اگر موقع خشک شدن دریاچه، کسی جسدی را که سال‌ها پیش آنجا دفن شده، پیدا کند، چه می‌شود. و جرقه اصلی داستان از اینجا زده می‌شود.
این مساله تا چه اندازه بر باورپذیری و عمق‌بخشی به داستان تاثیرگذار بوده است؟
آقای دوگونی در یکی از مصاحبه‌هایشان می‌گوید که بخشی از شخصیت اصلی کتاب، تریسی کراس‌وایت را با الهام از خواهرهایش، کارمندهای خانم شرکت‌های حقوقی و یکی از اولین کارآگاه‌های جنایی خانم سیاتل نوشته است. برای همین به نظرم ایشان به خوبی از ترکیب هنر نویسندگی و تجربه‌اش در زمینه وکالت استفاده کرده که توانسته چنین شخصیت باورپذیری مثل تریسی کراس‌وایت را خلق کند.
مهمترین ویژگی روایی و داستان‌نویسی رابرت دوگونی را چه می‌دانید؟
این سؤال را با کمک نظر دیگر نویسندگان جنایی و مجلات ادبی پاسخ می‌دهم. آنها معتقدند رابرت دوگونی قصه‌گوی بسیار خوبی است که با زیرکی المان‌های داستان‌های هیجان‌انگیز حقوقی و جنایی پلیسی را در هم می‌آمیزد و داستانی جذاب و سرگرم‌کننده نقل می‌کند.
از استقبال مخاطبان از این اثر و جوایزی که برای نویسنده‌اش به همراه داشته بگویید.
کتاب‌های رابرت دوگونی در بیش از 25 کشور به فروش می‌رسند و به بیش از 30 زبان ترجمه شده‌اند. مجموعه کتاب‌های تریسی کراس‌وایت بیش از هشت میلیون نسخه فروش داشته‌اند. رابرت دوگونی دو بار برنده جایزه ادبی انجمن نویسندگان شمال غربی اقیانوس آرام، دو بار نامزد جایزه هارپر لی برای رمان‌های حقوقی، دو بار نامزد نهایی دریافت جایزه بین‌المللی داستان‌های مهیج، سه بار برنده جایزه جغد خالدار، یک بار نامزد جایزه ادگار و... شده است. و از افتخارات کتاب «آرامش ابدی سارا» می‌توان به مواردی همچون «نامزد نهایی دریافت جایزه بین‌المللی داستان‌های مهیج»، «نامزد شدن برای جایزه هارپر لی برای رمان‌های حقوقی»، «دریافت جایزه داستانی نانسی پرل 2015»، «بهترین کتاب سال 2014 آمازون، نشریه لایبری، سسپنس»، «پرفروش‌ترین کتاب وال استریت ژورنال و نیویورک تایمز» و «بیشترین دانلود آمازون در آمریکا، انگلستان، ایتالیا، آلمان و فرانسه» اشاره کرد.
به نظر شما «آرامش ابدی سارا» چه جذابیت‌هایی برای مخاطب فارسی زبان دارد؟
روابط خانوادگی برای مخاطب ایرانی بسیار جذاب است و به نظرم دوگونی در «آرامش ابدی سارا» در این زمینه کاملاً موفق بوده است. شیطنت‌ها و دعواهای کودکانه قهرمان اصلی با خواهرش، رابطه آنها به عنوان زنانی جوان و غم از دست دادن یک عزیز را پر از احساس نوشته است و احساسات همیشه برای مخاطب ایرانی جذاب و باارزش است.
چگونه با این کتاب آشنا شده‌اید؟ از بازه زمانی ترجمه «آرامش ابدی سارا» بگوئید.
به پیشنهاد نشر آموت، کتاب را خواندم. در این کتاب، بیش از هر چیزی، غم از دست دادن سارا، سردرگرمی تریسی و تصمیمش برای پیدا کردن خواهرش من را تحت‌تأثیر قرار داد. آقای دوگونی رابطه احساسی بین شخصیت‌های کتاب و همین‌طور جذابیت جلسات دادگاه را به زیبایی به تصویر کشیده و رمان را باورپذیر کرده است؛ اما باید بگویم برای من ترجمه فصل‌های پایانی کتاب از لحاظ احساسی، بسیار سخت و دردناک بود.
و در پایان کتابی در دست ترجمه دارید؟
در حال حاضر مشغول ترجمه کتاب «آتش خاموش»؛ جدیدترین اثر خانم پائولا هاوکینز هستم که از سوی نشر آموت منتشر خواهد شد. از آثار خانم هاوکینز، رمان «دختری در قطار» در ایران و جهان با موفقیت عظیمی روبه‌رو شد.
***
در برشی از رمان «آرامش ابدی سارا» می‌خوانیم:«برای اولین‌بار بعد از چند ماه در طول شب خوابید و با اینکه دلواپس روز پیش‌رو بود اما صبح سرحال از خواب بیدار شد. یادش نمی‌آمد به عنوان یک پلیس تا حالا دلواپس چیزی شده باشد. روزهایی که کار اوج می‌گرفت، روزهای خوبش بودند. روزهای پرهیجانی که هر ساعت شیفتش مثل یک لحظه بود. ولی همین کار ساده منتظر نشستن برای جلسه دادرسی، درست مثل دادگاه سال‌ها قبل، نگرانی‌اش را تحریک می‌کرد.»
رمان «آرامش ابدی سارا» نوشته رابرت دوگونی، در 480 صفحه، با شمارگان هزار و 100 نسخه، به قیمت 156 هزار تومان، در قطع رقعی، جلد شومیز و با ترجمه هدیه گرامی‌مقدم، از سوی نشر آموت به چاپ رسید.
نظر شما