به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در زنجان، مراسم بزرگداشت شیخ‌ شهاب‌الدین سهروردی در سالن اجتماعات کتابخانه سهروردی با حضور پروفسور محمدی و جمعی از پژوهشگران حوزه فلسفه برگزار شد.

پروفسور محمدی، استاد دانشگاه و پژوهشگر در این مراسم بزرگداشت با اشاره به اینکه هیچ‌کس به اندازه شیخ اشراق در فلسفه مساله‌دار نبوده است، گفت: یک وقت است که با یک فیلسوف مواجه هستیم از یک مدار شروع و به یک مدار رسیده‌اند، اما وقتی به کسی مثل سهروردی می‌رسیم سردرگم می‌شویم که با حکیم طرفیم یا فیلسوف.

وی افزود: برای مثال، ابن‌سینا و فارابی فیسلوف بودند اما حکیم نبودند، شاید هم دنبال حکمت نرفتند؛ اما شیخ اشراق هم حکیم بود و هم فیلسوف و به عقیده من عجیب‌ترین شخصیتی که در تاریخ فکری و عقلی ایران داشتیم سهروردی بوده است.

پروفسور محمدی گفت: سهروردی به قدری مسلط به فلسفه بود که مشق مشاء مشق دوران نوجوانی وی بود، کسی که در 23 سالگی همه فلسفه خود را نوشت و مابقی عمرش را با آن زندگی کرد؛ در‌حالی‌که در طول تاریخ هیچ فیلسوفی با فلسفه خودش زندگی نکرد، حتی ارسطو.

وی افزود: به راستی کسی نمی‌تواند بگوید که سهروردی کیست، یا چیست. عجیب‌ترین شخصیتی که در تاریخ فکری و عقلی ایران داشتیم، شیخ اشراق است. وی ۳۶ سال بیشتر عمر نکرد و مشق مشاء، مشق دوران کودکی و نوجوانی او بوده و او به دنبال چیزی بود که عطش درونی او برای فهم حکمت را رقم بزند و سیرابش کند اما سیراب شدن او به این راحتی نبود.

این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: در طول تاریخ، بسیاری در فلسفه صرفاً به دنبال شرح اسم بودند و امروزه به برخی می‌گویند فیلسوف و لحظه‌ای بعد حکیم، می‌گویند؛ اینها واژه‌هایی است که هیچ‌کس به محتوای آن نه فکر کرده و نه با آن زیسته است.

محمدی با بیان اینکه فیلسوف، آن کسی است که بیش از اینکه دهانش فعال باشد، گوشش فعال است، گفت: بسیاری از حکما و فلاسفه بزرگ، تمام عمرشان را صرف اثبات خود می‌کنند اما شیخ اشراق به‌دنبال شرح اسم نیست بلکه فهم محتوا دغدغه اوست.

وی در تعریف فیلسوف گفت: فیلسوف کسی است که انتزاعات کلی و آنچه که مربوط به بداهت است را هضم کرده باشد، در واقع مشکل ما این است که واژه‌ها را می‌شنویم و ذهن ما سرشار از واژه‌ها است؛ اما یک گزاره مفید نمی‌توانیم توضیح دهیم، چراکه صورت الفاظ را در ذهن خود جای می‌دهیم و خود لفظ در ذهن جا ندارد.

این پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به ویژگی‌های فلسفه از نظر سهروردی گفت: اگر با سهروردی دم‌خور بودیم، دست ما را می‌گرفت و تا مقصد می‌برد و آدرس نمی‌داد، در‌حالی‌که در حکمت مشاء به ما آدرس می‌دهند.

وی افزود: شیخ دنبال الفاظ پیچیده نبود و معنای فلسفه بدیهیات و کلیات است، کلیات برای یافتن آن‌ها نیازی به هیچ‌ چیزی نداریم، همچنان که برای یافتن خود نیازی به چیزی نداریم ولی اگر از ما بپرسند که چه کسی هستی، نمی‌توانیم خود را اثبات کنیم.

سهروردی آنچنان که باید شناخته نشده است
در ادامه این آیین، محمدرضاخانی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان زنجان با اشاره به اینکه سهروردی نقش بسزایی در احیای فلسفه داشت گفت: اما آن‌طور که باید و شاید در حد استان و شهر شناخته نشده است. برگزاری نشست‌های سهروردی‌شناسی نباید به مردادماه ختم شود.
باید این نشست‌ها با حضور اساتید برگزار شود و به صورت جزئی‌تر و مفصل‌تر به موضوع سهروردی شناسی بپردازیم.

وی در بخش دیگر صحبت‌های خود به برخی از برنامه‌های این اداره کل در قالب نشست‌های فرهنگی نیز اشاره کرد و گفت: بنا داریم نشست عصرانه کتاب را احیا کنیم.

سهروردی با روشی خاص همه حکمای جهان را در ذهن خود به گفت‌وگو خواند
استادیار فلسفه دانشگاه زنجان نیز در این مراسم اظهار کرد: قرن پنجم، قرن ظهور سهروردی است و قرنی است که حکمت مشاء گرفتار حکمت بحثی است و بحث‌های زیاد، گاهی وقت‌ها موجب جدل‌های بی‌حاصل می‌شود و در این عصر جریان‌هایی مقابل حکمت مشاء، قد علم‌ کردند که مهم‌ترین آن‌ها جریان فکری اشاعره است و ضربه سختی نیز به پیکر فلسفه مشاء وارد کرد.

فرزانه ذوالحسنی با بیان اینکه سهروردی به خوبی توانست با هوشمندی و ذکاوت خود فلسفه مشاء را جراحی کند و ایرادهای آن را متوجه شود، گفت: شیخ اشراق با تیزهوشی متوجه شد که مشکل فلسفه مشاء این است که در روش عقلانی به یک انحصار مواجه شده و این باعث شد تا حقیقت گم شود که سهروردی با روش بسیار خاص و انحصاری که داشت همه حکمای جهان را در ذهن خود به گفت‌وگو خواند و برآیند این گفتمان این شد که آسیب فلسفله مشاء در کنار گذاشتن حکمت اشراقی است.

وی ادامه داد: مهم‌ترین خدمت سهروردی این است که روش اشراق را دوباره به فلسفه اسلامی برگرداند و از زاویه دیگری به فلسفه نگاه کرد و این امر موجب رشد و شکوفایی فلسفه اسلامی شد. بعد از آن نیز حکمای فلسفه اسلامی از آن استفاده کردند.

در پایان این مراسم کتاب «سهروردی میراث‌دار حکمت» از آثار چاپ شده نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور رونمایی شد.