در این اثر تلاش شده تا تاثیرات انقلاب اسلامی در کشورهای اسلامی با اکثریت شیعه مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. ضمن این‌که درصدد است تاثیر شفاف و روشنی از تاثیرات انقلاب اسلامی ایران در منطقه و هویت‌یابی شیعیان در موج دوم بیداری اسلامی به علاقه‌مندان به این موضوع ارائه کند.
مولف در این گفتار با اشاره به طبقه متوسط جدید اجتماعی می‌نویسد: «انقلاب اسلامی توانست با احیای طبقات متوسط جدید اجتماعی که در صدد بازسازی اندیشه‌های امام خمینی(ره) و علامه طباطبایی و شهید مطهری برآمده بودند بر لایه‌ها و ساختارهای اجتماعی و فرهنگی کشورهای جهان سوم به ویژه افکار جوانان این کشورها تاثیر گذارد. با توجه به ماهیت صلح‌طلبانه و آرام انقلاب اسلامی که با تظاهراتی مسالمت‌آمیز و غیرمسلحانه به پیروزی رسیده بود.»
در این مجال درباره تاثیر انقلاب اسلامی در بروز و ظهور هویت شیعی کشورهای منطقه خلیج فارس آمده است: «پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، گروه‌های شیعی که عمدتا در حواشی جهان عرب متمرکزند، توانسته‌اند بخشی از هویت‌های اولیه خود را بر اساس شاخص‌های ایدئولوژیک و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی به دست آوردند. شیعیان عربستان، امارات، قطر و عمان از تحرکات عملیاتی محدودی برخوردار و به قابلیت‌های هویتی و ایدئولوژیک خود نائل شدند؛ اما در عین حال، تلاش کردند تا مطلوبیت‌های استراتژیک خود را در چارچوب نظام سیاسی حاکم پیگیری کنند. در حالی که شیعیان در کشورهایی که اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند، نه تنها از نقش هویتی برخوردارند، بلکه از انگیزه کنش سیاسی نیز بهره‌مند شده‌اند.»
نوزایی و احیاگرایی گروه‌های شیعی در کشورهای خاورمیانه، در مناطقی انجام پذیرفت که اکثریت گروه‌های اجتماعی را شامل می‌شدند. به عبارت دیگر، ساختار سیاسی تاثیر چندانی بر فرایند هویت‌گرایی شیعیان نداشت. تمام ساخت‌های سیاسی در زمره مجموعه‌هایی محسوب می‌شوند که از قابلیت و قدرت کنترل کننده برخوردارند. در چنین فضایی، هر گونه تحرک اجتماعی می‌تواند مخاطرات سیاسی گسترده‌ای برای نظام‌های حکومتی به وجود آورد. زمانی که نیروهای اجتماعی در سطح فراگیری قرار داشته باشند، قادر خواهند بود از قالب‌های اولیه خود خارج شوند. صفاتاج در این فصل بر آن است که قدرت نیروهای اجتماعی شیعی در سطح منطقه را برشمرد.
به این ترتیب می‌توان آینده اجتماعی شیعیان خاورمیانه را مطلوب و در جهت حداکثرسازی جایگاه هویتی و اجتماعی آنان دانست. موقعیت شیعیان خاورمیانه نسبت به گذشته ارتقا یافته است. آنان به دلیل آن که از نقش منطقه‌ای و منزلت اجتماعی موثری برخودار شده‌اند، به جدال استراتژیک با آمریکا مبادرت نمی‌ورزند. در آینده شیعیان چه نقشی در خاورمیانه ایفا خواهند کرد و جمهوری اسلامی در هویت‌بخشی به این موضوع چه نقشی ایفا خواهد کرد.
کتاب «هویت»، بازیابی هویت شیعیان در کشورهای اسلامی تالیف مجید صفاتاج در 199 صفحه به بهای هفتاد هزار تومان و شمارگان یک‌هزار و صد نسخه از سوی نشر آفاق روشن بیداری به چاپ رسیده است.
نظر شما