خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – مرتضی میرحسینی: بعثی‌ها سراسر تابستان 1359 به مرزهای غربی ایران دست‌درازی می‌کردند، اما با حمله هوایی به فرودگاه‌ها و پایگاه‌های هوایی کشور ما رسماً آتش جنگ را شعله‌ور کردند. نخستین حمله آنان، حمله‌ای گسترده بود و هرچند از حیث نظامی دستاورد چندانی برای‌شان نداشت، نگرانی‌های برای مردم عادی و مقامات کشور ما ایجاد کرد. حتی برخی‌ها ترسیده بودند. هاشمی رفسنجانی که زمان شروع جنگ تحمیلی رئیس مجلس بود در بخشی از خاطراتش (کتاب «انقلاب در بحران»، دفتر نشر معارف انقلاب) به این ترس‌ها و نگرانی‌ها اشاره می‌کند و می‌نویسد حمله هوایی عراق بسیاری، از جمله نمایندگان مجلس را مضطرب کرده بود. همان روز به دیدار امام رفت. امام «آرام و مطمئن بود و می‌گفت صدام مرگ خودش را نزدیک کرد.»
 
اما بعثی‌ها بعد از آن حمله، باز همان ادعاهای قبلی خودشان درباره زیاده‌خواهی ایران! و جزایر سه‌گانه را تکرار کردند و بار دیگر لاف زدند که از حقوق اعراب دفاع می‌کنند. جالب اینکه این ادعا حتی در میان خود اعراب هم خریداری نداشت. نماینده قطر در سازمان ملل می‌گفت استدلال‌های حکومت بعث برای شروع جنگ «وقتی در بوته آزمایش قرار گیرند، متأسفانه نادرست و فاقد مصداق خواهند بود. حتی با فرض اینکه ایران پیش از آغاز جنگ در نقاطی به خاک عراق تجاوز کرده باشد، این تجاوزات، حمله عراق به ایران را توجیه نمی‌کند. عمل عراق نقض آشکار اصل عدم استفاده از زور بود. اما جامعه بین‌الملل به دلایلی آمادگی نداشت در دوران جنگ این نظر را بر زبان آورد» (به نقل از کتاب «عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران»).
 
در سوی دیگر ماجرا، فرماندهان ارتش در نشست ستاد مشترک به امام پیام دادند که «به امام بگویید ما آماده‌ایم جواب عراق را بدهیم و از ایران و انقلاب دفاع کنیم» و تأکید می‌کردند نباید هیچ آتش‌بسی را بپذیریم، مگر اینکه ضربه متقابل را به دشمن متجاوز  وارد کرده باشیم. آن‌ها طرح اولیه این ضربه متقابل را که بعدتر عملیات کمان 99 نام گرفت نیز آماده کرده بودند. اما پیشنهاد آنان را پذیرفت و در پیامی که به مناسبت شروع سال تحصیلی صادر کرده بود نیز به آن اشاره کرد. «مردم فکر نکنند دولت و ارتش ما نمی‌تواند جواب عراقی‌ها را بدهد. هر وقت لازم باشد، پیامی به مردم می‌دهم و به صدام و کسانی که مثل او هستند ثابت می‌کنیم که نوکران آمریکا چیزی نیستند. مردم ایران نباید دست و پای خودشان را گم کنند. اگر مسأله جدی شد، دستور می‌دهم عراق را سر جایش بنشانند. دزدی آمده سنگی انداخته و فرار کرده است.»
 
نیروی هوایی ما عملیات کمان 99 را با 150 جنگنده (اف16، اف4، اف5) شروع کرد. خلبانان ما از تأسیسات نفتی در شمال عراق تا کشتی‌ها و بنادر آنان در خلیج فارس را بمباران کردند و حتی مناطقی از بغداد را هم هدف گرفتند. مهدی بشارت، کاردار سفارت ایران در بغداد، شاهد این حمله بزرگ بود. در خاطراتش روایت می‌کند «تلویزیون عراق با آب و تاب از حمله هوایی عراق به ایران می‌گفت و اعلام می‌کرد تمام هواپیماهای ایران را نابود کرده. خیلی ناراحت بودم. دو روز بعد در دفترم حس کردم بغداد به لرزه افتاده است. هواپیماها به بغداد حمله کرده بودند. هواپیماهای ایران مثل باران بر سر موسسه‌ها نظامی و دولتی عراق بمب می‌ریختند. فرودگاه بغداد طوری آسیب دید که تا مدتی قابل استفاده نبود و افراد عادی که می‌خواستند وارد بغداد شوند به اردن می‌رفتند و از آن جا با اتومبیل به بغداد می‌آمدند. من و کارمندان سفارت از حمله هوایی ایران سرشار از غرور و شادی شدیم» (به نقل از کتاب «ما و عراق از گذشته تاکنون»، منوچهر پارسادوست، شرکت سهامی انتشار).
 

 

خلبانانی که در کمان 99 شرکت داشتند همچون قهرمانان مورد استقبال قرار گرفتند، زیرا با اجرای موفق این عملیات روحیه‌ای را که در آن مقطع حساس، بسیار به آن نیاز داشتیم احیا کرده بودند. آنان از نظر نظامی هم خسارت‌های سنگینی به دشمن وارد کرده بودند، که در کوتاه‌مدت جبران‌شدنی نبود. به این ترتیب، جنگ از همان روز نخست، متفاوت با پیش‌بینی‌های صدام شروع شد و نقشه او و مشاورانش برای درگیر شدن در جنگی آسان و سریع با زدن ضربه‌ای کاری به ایران – و تسلیم ما به خواسته‌های آنان – به بن‌بست رسید.