خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، فناوران فعال در دنیای فناوری اطلاعات توانستند ابزارها و سیستم‌هایی را توسعه دهند که موجب تغییر نحوه درک انسان از جهان شده است. فضاهای دیجیتال در حال تبدیل شدن به یک واقعیت قابل دسترس هستند، یکی از این دنیاها «متاورس» است. بسیاری از کسب‌وکارهای بزرگ در حال تعامل بیشتر و توسعه تجارت در متاورس هستند. کارشناسان و فعالان دنیای متاورس معتقدند، ظرفیت این بازار بیشتر از این‌ها است و تریلیون‌ها دلار ارزش دارد. به اعتقاد آن‌ها تجارت در متاورس تنها یک فرصت تجاری نیست؛ بلکه فرصت بزرگی است که موجب افزایش ارتباطات کاربران با هم نیز می‌شود؛ این فرصت تنها به تجارت دنیای بازی‌ها محدود نیست؛ بی‌شک صنعت نشر و کتاب هم از این فناوری متاثر خواهد بود.

برای مثال تصور کنید در دنیای متاورس بدون اینکه از خانه بیرون بروید وارد یک کتابخانه می‌شوید می‌توانید کتاب‌ها را بردارید و ورق بزنید و با محتوای آن آشنا شوید و حتی آن‌ها را بخرید تا هر زمانی که دلتان خواست وارد دنیای متاورسی خود شوید و به کتابخانه محبوب خود بروید و کتاب بخوانید و اگر دوست داشته باشید می‌توانید به آن‌ها گوش کنید. حتی می‌توانید با ناشر کتاب ارتباط برقرار کنید و به تبادل نظر بپردازید و حتی در فضایی دیگر از این دنیا با افرادی که کتاب مورد نظر شما را خواندند تعامل برقرار کنید و نظر آن‌ها را کامل‌تر بشنوید و بدانید آن‌ها چه ارزیابی نسبت به کتاب داشتند.

حسین خوش‌رفتار از فعالان فناوری اطلاعات و ارتباطات در گفت‌وگو با ایبنا درباره متاوس می‌گوید: «هوش مصنوعی بازیگر اصلی نشر اطلاعات و حتی کتاب خواهد بود. توجه کنید که درباره واقعیت‌هایی صحبت می‌کنیم که امروز اتفاق افتاده است؛ بنابراین هر نوع تقابل صاحبان صنایع در نهایت به ضرر خودشان تمام خواهد شد.»
 
آیا متاورس قادر به ایجاد صنایع جدید خواهد بود یا صنایع فعلی را دستخوش تغییرات بنیادی می‌کند؟
متاورس از نظر ماهوی با دنیایی که امروز در آن زندگی می‌کنیم، متفاوت است؛ برای مثال یکی از ابزارهای مهمی که در متاورس استفاده خواهیم کرد، عینک‌های ای آر، وی آر و ایکس آر است. تجربه زندگی مردم با این ابزارها کاملا متفاوت خواهد بود به همین دلیل فعالان فناوری اطلاعات و ارتباطات با ایجاد وب 2.5 می‌خواهند آن امکانات و اهدافی که در وب 3 (اینترنت نسل سوم) و دنیای متاورسی به دنبالش هستیم را بر بستر وب 2 (اینترنت نسل دوم) اجرا کنند.

با ورود متاورس به دنیای امروز، تحول صنایع، یک امر اجتناب‌ناپذیر است. در تقابل خدمات جدیدی که در دنیای فناوری اطلاعات به وجود می‌آید همیشه کالا‌ها و خدماتی شکل می‌گیرند که زمان به وجود آمدنشان قابل پیش‌بینی نیست؛ برای مثال در دنیای بازی، کالاها یا خدماتی خرید و فروش می‌شوند که اصلا ارزش مادی به لحاظ سنتی ندارند؛ نمونه کوچک واضح آن خرید سکه برای ادامه یک بازی که عملا  کمکی به توانایی آن فرد در بازی نمی‌کند، تنها امتیازی برای بازی آن محسوب می‌شود. بر همین اساس در عصر حاضر با توجه به این تحولات باید منتظر به وجود آمدن کالاهایی باشیم که تاکنون وجود نداشتند و شکل و ظاهر کالا در دنیای فعلی را ندارند. به نظر من در این مسیری که متاورس رفته است کم‌کم به تکامل خود تا ۲۰۳۰ می‌رسد کالاهای جدیدی به وجود می‌آورند که مختص این فضا هستند و در این فضا هم توسعه پیدا می‌کنند.

با توجه به اینکه چد سالی می‌شود صنعت نشر به دلیل مسائل مختلف از‌جمله افزایش قیمت کاغذ به نوعی دچار رکود شده آیا متاورس می‌تواند این صنعت را در شرایط فعلی، قوت ببخشد و موجب پویایی آن شود؟
اگر نگاهمان به متاورس ابزارگونه باشد حتما چنین اتفاقی در حوزه نشر و کتاب هم می‌افتد. همانگونه که ابزارهایی نظیر کتاب صوتی یا الکترونیک و پادکست‌ها سهم زیادی در افزایش سرانه مطالعه در جهان دارند، اگر  ناشر‌ها یا فعالان این حوزه در برابر تحولات متاورس مقاومت نکنند و با نگاه باز به سمت اینترنت نسل سوم و دنیای متاورسی بروند و اصراری به ادامه روش‌های سنتی نداشته باشند، حتمن متاورس تحول زیادی را در نشر به وجود می‌آورد؛ برای مثال چندی پیش در حوزه موسیقی برخی از خواننده‌های جهانی توانستند کنسرت برگزار کنند و تجربه موفقیت‌آمیزی داشته باشند و مخاطبان به صورت مجازی با عینک‌های خاص در این کنسرت شرکت کردند. این یک اتفاق فناورانه جذاب در دنیای موسیقی است. حال تصور کنید به شکل‌های مختلف برای نشر و کتاب هم امکان تحقق این اهداف وجود دارد.
آیا متاورس می‌تواند در روند تولید محتوا و «کسب داده» برای افرادی که نویسنده هستند تاثیر محتوایی داشته باشند؛ چراکه می‌دانیم روند کسب تجربه در مسیری جدید قرار دارد و قرار است دنیای دیگری شکل بگیرد.
با یک اتفاق جدیدی رو به رو هستیم؛ نه از جنس ارتقا در حوزه محتوا بلکه با یک رخداد جدید در جهان رو‌به‌رو خواهیم شد، یعنی تولید محتوا به‌وسیله  هوش مصنوعی؛ به‌عبارت دیگر به سمت می‌رویم که محتوا مورد نیاز در متاورس با هوش مصنوعی تولید شود و به نیاز انسان پاسخ دهد. هوش مصنوعی می‌تواند پایش و رصد محتوای موجود محتوای جدید تولید کند. یکی از موضوعات جالب درباره این جریان، احتمال این خطر است که با توجه به تاثیری که از محتوای روزانه می‌گیریم، اگر هوش مصنوعی ساخته دست انسان سوگیری داشته باشد، محتوای تولید شده هم سوگیری خواهد داشت؛ به‌عبارت دیگر نمی‌توان شاهد یک محتوای بی‌طرفانه بود. همین اواخر هم ربات اینترنتی چت جی پی تی خلق شد و ما را با انقلابی از تولید محتوا رو به رو کرد. براساس این فناوری هر میزان که می‌خواهید می‌تواند تولید محتوا کند و با یک ویراش حداقلی می‌توان آن را ارائه کرد. قطعا کتاب‌ها و صنعت نشر در رقابت پُرسرعتی با این تحولات قرار خواهند گرفت و هوش مصنوعی بازیگر اصلی نشر اطلاعات و حتی کتاب خواهد بود. توجه کنید که درباره واقعیت‌هایی صحبت می‌کنیم که امروز اتفاق افتاده است؛ بنابراین هر نوع تقابل صاحبان صنایع در نهایت به ضرر خودشان تمام خواهد شد.

با توجه به نکاتی که اشاره شد، آیا ربات‌ها می‌توانند به‌سان انسان بنویسند؟
می‌توان متاورس را هم  یک امکان و فرصت و هم یک مخاطره در نظر گرفت. امروزه ربات‌ها شاید نتوانند مانند یک روزنامه‌نگار یا خبرنگار بنویسند و حتی جای نوسندگانی که در یک حوزه خاص می‌نویسند را هم بگیرد، اما رفع نیاز متوسطی را برای عموم مردم به وجود می‌آورد؛ بنابراین همین امکان ناشران و نویسندگان را در آینده‌ای نزدیک وادار خواهد  کرد که بیش‌تر و بهتر نبوغ انسانی که در ربات‌ها یافت نمی‌شود را به رخ فناوری بکشند؛ بنابراین نمی‌توان گفت نویسندگان شغلشان را از دست می‌دهند اما آن دسته از نویسندگان و ناشرانی که یاد بگیرند چگونه با هوش مصنوعی به شغل و حرفه‌شان ارتقا ببخشند همچنان در اکوسیستم فعالیت خود تاثیر‌گذار خواهند بود. یعنی اگر یک نویسنده یاد بگیرد که چگونه با کمک هوش مصنوعی مطلبش را به‌روز کند، همچنان جایگاه خود را خواهد داشت اما اگر تنها نگرش سنتی داشته باشد بی‌شک جایگاه خود را از دست می‌دهد.