سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): یکی از موضوعاتی که این‌روزها در بخش نشر کتاب‌های روانشناسی دیده می‌شود تخفیف‌هایی است که بدون چارچوب خاصی اعمال می‌شوند. دست‌فروش‌ها نیز با ارائه کتاب‌های زرد و بی‌محتوا در حوزه روانشناسی باعث شده‌اند مسیر قانونی فروش کتاب‌های روانشناسی مختل شود.
 
مصطفی قاجار قوانلو مدیر انتشارات شمعدونی که به صورت اختصاصی در حوزه روانشناسی فعالیت‌ می‌کند در این باره بیان کرد: علاوه بر آن دسته از فروشنده‌ها که تخفیف‌های بالایی برای کتاب‌های روانشناسی می‌گذارند مشکل بعد وجود دستفروشان کتاب در این حوزه است. اگر بخواهم ساده بگویم، یک سری ناشر هستند که در واقع نامشان را نمی‌شود ناشر گذاشت. اگر قرار باشد عنوانی را برایشان انتخاب کنیم باید بگوییم این‌ها ناشران حاضری‌خور هستند.
 
وی ادامه داد: این‌ها روششان این هست که به بازار کتاب‌ها نگاه می‌کنند تا بفهمند کدام کتاب پرفروش شده است. اصولا و عموما نیز به سراغ کتاب‌های روانشناسی می‌روند. کتاب‌های روانشناسی پرفروش را که ناشران دیگر زحمت کشیده‌اند و منتشر کرده‌اند را شناسایی می‌کنند و می‌روند و مجوز می‌گیرند و متاسفانه خیلی راحت کتاب‌هایشان را وارد بازار می‌کنند. دقیقا هم مشخص نیست اسمی که از مترجم روی کتاب می‌زنند درست باشد. خیلی از این کتاب‌ساز‌ها با یک سری تغییرات کوچک در یک ترجمه، نام یک مترجم جدید را روی کتاب می‌گذارند.
 
قاجار اضافه کرد: این‌ها بعد از چاپ کتاب قیمت نادرستی را می‌گذارند که با قیمت واقعی کتاب فاصله زیادی دارد. بعد از این کار، تخفیف‌های بدون چارچوبی را اعمال می‌کنند و مخاطب هم دقیق در جریان این رویه نیست. مثلا اگر قیمت واقعی یک کتاب 150 هزارتومان باشد، این‌ها پشت جلد 300 هزارتومان می‌نویسند و بعد تخفیف‌های 50 درصدی به بالا ارائه می‌دهند. متاسفانه اکثر مردم نمی‌دانند که چه اتفاقی دارد رخ می‌دهد و با خوشحالی کتاب را از دستفروش‌ها می‌خرند.
 
وی افزود: این مسئله هم به ناشر ضربه می‌زند و هم به کتابفروش. به کتابفروش از این بابت که کتاب‌هایی به فروش می‌رسند که در چرخه رسمی فروش حضور ندارند. متاسفانه این کار را یک شبکه بیرونی دارد انجام می‌دهد و کتاب‌ها را به دستفروشان می‌دهد. این موضوع در شهرهای مختلف نیز دیده می‌شود.
 
قاجار ادامه داد: متاسفانه در اکثر موارد این قبیل کتاب‌ها ترجمه خوبی ندارند و محتوای درستی را ارائه نمی‌کنند. از نظر کیفیت صحافی تا کیفیت چاپ، این کتاب‌ها بسیار بی‌کیفیت هستند. این در حالیست که ناشران برای کتاب‌ها وقت زیادی می‌گذارند و حتی هزینه زیادی برای طرح جلد انجام می‌دهند در حالیکه دستفروش‌ها این حساسیت را ندارند و جلد را کپی می‌کنند یا یک طرح جلد معمولی برای کتاب انتخاب می‌کنند.
 
مدیر انتشارات شمعدونی گفت: در نهایت این اتفاقی که دارد می‌افتد به این شکل هست که کتاب‌ها بدون کیفیت عرضه می‌شوند. این کلیتی هست که درباره کتاب‌های روانشناسی دارد صورت می‌گیرد.
 
قاجار در رابطه با مقابله با چنین روندی بیان کرد: این مسئله نیازمند فرهنگ‌سازی از سوی رسانه‌های اصلی مانند صدا و سیما، رادیو و تلویزیون، سایت‌ها و کتاب‌ها است. مردم باید آگاه باشند نسبت به این موضوع که حتما کتاب‌هایی که می‌خواهند را از کتابفروشی‌ها خریداری کنند. حال حتی اگر به دنبال تخفیف هم هستند از بازه‌های معقول تعیین‌شده بهره‌مند شوند. اغلب کسانی که از مسیرهای دیگر اقدام به خریداری کتاب می‌کنند در آخر از این کار پشیمان می‌شوند چون کتاب بی‌کیفیتی نصیبشان می‌شود.
 
وی به تخفیف‌ها در اپلیکیشن‌ها اشاره کرد و گفت: متاسفانه این مدل تخفیف دادن در اپلیکیشن‌های الکترونیکی نیز رواج پیدا کرده است. آن‌ها نیز به این سمت رفته‌اند و تخفیف‌های بالایی ارائه می‌کنند. حتی در برخی موارد کتاب را رایگان عرضه می‌کنند. این عادت دادن مخاطب به تخفیف جریان خیلی جالبی نیست و تنها انگیزه‌هایی موقتی ارائه می‌کنند. در حالیکه در تجربه نمایشگاه کتاب ثابت شده است که اگر مخاطبی دنبال کتاب خاصی باشد، آن را خریداری می‌کند.
 
قاجار ادامه داد: به هر حال، تخفیف می‌تواند جریان خوبی باشد که به صورت موقت مثل همه اصناف دیگر در بازه‌های مختلف ارائه شود. نه اینکه همیشگی باشد و همه جا این اتفاق رخ بدهد. در حال حاضر بزرگترین مشکلی که ناشران ما دارند تامین هزینه‌های اولیه تولید کتاب است. از هزینه کاغذ تا هزینه‌های طراحی و چاپ و توزیع. این باعث می‌شود که چرخه تولید ناقص بماند و ناشر نتواند کتاب‌های بیشتری به چاپ برساند.
 
مدیر انتشارات شمعدونی گفت: بهترین مرجع که می‌توان اقدام به خریداری کتاب کرد، کتابفروشی‌ها هستند. اگر این جریان تقویت شود می‌شود امیدوار بود که رقابت بین ناشران هم در کتابفروشی‌ها ایجاد شود. مشکلی که وجود دارد این است که متاسفانه دستفروش‌ها تحت یک سری حمایت‌ها هستند. این‌ها مزایایی دارند که باعث می‌شوند هیچ وقت جمع نشوند. به نوعی می‌توان گفت زور هیچ نهادی به دستفروش‌ها نمی‌رسد. متاسفانه دستفروش‌ها دارند به سیستم نشر ضربه می‌زنند.
 
وی بیان کرد: اگر دولت و نماینده‌های دولتی می‌خواهند حمایت کنند و توجیهشان برای دستفروش‌ها، ارتزاق آن‌هاست می‌توانند طوری با دستفروش‌ها رفتار کنند که حداقل، آن‌ها نیز کتاب‌های با کیفیت ارائه دهند.
 
قاجار اضافه کرد: به صورت کلی کتاب‌هایی که جنبه خودشناسی دارند خیلی بیشتر به فروش می‌رسند. مشخصا مردم به سمت کتاب‌های خودشناسی گرایش بیشتری پیدا کرده‌اند. دوم اینکه به دلیل شرایط اقتصادی، آدم‌ها می‌خواهند از طریق کتاب به راه‌هایی برای درآمدزایی برسند. در این مابین، یک سری کتاب‌هایی که کیفیت خوبی ندارند و سطحی هستند نیز فروششان بیشتر می‌شود. متاسفانه عنوان برخی از این کتاب‌ها عناوین گول‌زننده‌ای هستند.
 
مدیر انتشارات شمعدونی گفت: وقتی در عنوان گفته می‌شود سی روز تا موفقیت یا مثلا 50 راه برای کسب درآمد؛ مخاطب احساس می‌کند با خواندن این کتاب‌ها می‌تواند به عناوین آن‌ها نیز دست پیدا کند؛ موفق شود یا ثروتش افزایش پیدا کند. همین هم باعث می‌شود مخاطب فریب بخورد. این عناوین کتاب‌های خوبی نیستند و از همین جهت باید روی سواد مخاطب کار کرد که این کتاب‌ها را نخرند. هرچند کتاب‌هایی نیز هستند که تجربه و شیوه‌های درآمدزایی را به خوبی منتقل کرده‌اند؛ این نوع کتاب‌ها خوب است که خوانده شوند.
 
وی درباره آینده کتاب‌های زرد در حوزه روانشناسی بیان کرد: در دنیا این نوع کتاب‌ها زیاد تولید می‌شوند. به نظرم نمی‌توانیم برای این کتاب‌ها پایانی را تصور کرد؛ تنها می‌شود با آگاه کردن مخاطب امید داشت که این جریان کنترل شود. هرچقدر مخاطب آگاه‌تر شود این کتاب‌ها کمتر می‌توانند مخاطبان را فریب دهند.