سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): 21 تیر مصادف است با روز «عفاف و حجاب»؛ روزی که عمال رضاشاهی به‌منظور کشف حجاب به مسجد گوهرشاد یورش برده و زنان و مردان مؤمن مشهدی و زائران امام رضا (ع) را به‌شکل فاجعه‌باری کشتند تا به گمان خود، بی‌حجابی را در میان زنان و شیرزنان این سرزمین باب کنند.
اما این کشتار هم نتوانست زنان مسلمان را از حجاب داشتن منصرف کند و همین استقامت آنها موجب شد که جایگاه حجاب نزد مردم آن دوره نه تنها به رضاشاه، بلکه به همه مخالفان حجاب اثبات شود. بعدها این روز خونین و حادثه‌ساز به نام «عفاف و حجاب» در تقویم رسمی ایران نامگذاری شد تا باورمندی مردمان ایران به مسئله «حجاب» همچنان در ذهن‌ها تداعی شود.
طبیعی است این روز فرصت مناسبی برای تبیین فرهنگ عفاف و حجاب است که باید با نگاه و نگرش نویی و با استفاده از الگوهای ملموس برای نسل کنشمند و مطالبه‌گر امروزی محقق شود. ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها در کنار برخی از دستگاه‌های دیگر، وظیفه سترگی در توسعه فرهنگ عفاف و حجاب و تبیین جایگاه آن به دختران و پسران نوجوان و جوان امروزی دارند.
در این رابطه، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی به خبرنگار ایبنا در بوشهر گفت: برای توسعه فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه کنونی بوشهر، نخست در پی فراگیر کردن گفتمان حجاب در این جامعه هستیم؛ چراکه اگر چارچوب‌های مفهومی و معیارهای آن در جامعه مطرح و پیرامون آنها گفت‌وگو شود، مردم آن را عمیق‌تر خواهند پذیرفت. بدیهی است در فرایند گفتمان‌سازی، نگاه‌هایی که نسبت به این مفهوم در جامعه شکل می‌گیرد، به یک ساختار مبدل می‌شود که منجر به بروز رفتارهایی در جامعه می‌شود. بنابراین گفتمان‌سازی سیر کلی ما در حوزه فرهنگ‌سازی مفاهیم مهمی چون حجاب در سطح جامعه است که به‌طور جدی در دستور کار ما قرار گرفته‌است.
عبدالرحیم افروغ ادامه داد: حجاب به‌عنوان یک رفتار و وظیفه اجتماعی است که برای توسعه و پذیرش ژرف‌تر در جامعه، در مرحله اول باید گفتمان، ساختار و مباحث پیرامونی آن برای نسل امروز تبیین شود تا به باور آن برسند. بنابراین جایگاه گفتمان‌سازی، جایگاه شایسته‌ای است؛ چون وقتی گفتمان بر جامعه حاکم می‌شود، مردم آن را باور می‌کنند، در نتیجه گام‌های بعدی فرهنگ‌سازی آن مفهوم محکم‌تر برداشته می‌شود.
وی افزود: بی‌شک گفتمان‌سازی نه تنها در مبحث حجاب موجب تقویت باورمندی مردم می‌شود، بلکه در همه حوزه‌های دیگر نیز نتیجه‌بخش است. برای مثال، اگر جامعه‌ای باور کند که با مطالعه می‌تواند بخشی از مسائل و مشکلات خود را حل کند، در این شرایط کتاب در میان مردم آن، شأن و جایگاه پیدا و بیشتر از قبل در زندگی آنها نفوذ می‌کند، در نتیجه در سبد خرید ماهانه خانواده‌ها قرار می‌گیرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر سپس به «عفاف اجتماعی» اشاره و تصریح کرد: در پذیرش این مفهوم از سوی مردم، نخست باید اهمیت این گفتمان برای آنها مشخص و تبیین شود. طبیعتا پذیرش گفتمان حجاب از سوی جامعه کنونی نیاز به حوصله و برنامه‌ریزی دقیق دارد تا مردم به باور آن برسند.
افروغ در اولویت‌بندی کارهای فرهنگی استان توضیح داد: با توجه به نقش ستادی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در شورای فرهنگی عمومی استان و...، بایستی مقوله «عفاف» و «حجاب» را ابتدا در کلیت جامعه بررسی کنیم. در گام نخست این بررسی به «خانواده» می‌رسیم که در صورت تقویت این محور، ما در سطح جامعه، «حیای اجتماعی» را در سطح بالاتری خواهیم دید و از بسیاری از معضلات و آسیب‌های اجتماعی و مرتبط با این حوزه کاسته خواهد شد.
وی تاکید کرد: در بررسی وضعیت خانواده‌های امروزی، با چالش‌هایی نظیر کاهش ازدواج، افزایش طلاق، کاهش فرزندآوری و... مواجه شده‌ایم که وقتی به‌دنبال عوامل شکل‌گیری این معضل‌ها رفتیم، متوجه شدیم که اصلی‌ترین عامل این آسیب‌ها، این است که تشکیل خانواده در جامعه جدی گرفته نشده‌است.
افروغ بیان کرد: طبیعتا وقتی خانواده تشکیل نشود، مسائلی دومینو وار با تاسی از آن در جامعه سربرمی‌آورد که دیگر حوزه‌های اجتماعی را با خود درگیر می‌کند. این مسائل موجب ایجاد تنش در جامعه می‌شود. متاسفانه در مسئله ازدواج، امروز همه اختیارات به خود جوانان سپرده شده است و خانواده‌ها از مسئولیت خود در این حوزه شانه خالی کرده‌اند! این در حالی است که در قرآن «وَ أَنکِحُواْ؛ به ازدواج درآورید» با تاکید آمده است؛ یعنی والدین باید با جدیت به امر ازدواج جوانان خود توجه داشته باشند؛ چون در صورت افزایش ازدواج‌های آگاهانه، به‌یقین بسیاری از رفتارهای اجتماعی در جامعه کنونی اصلاح می‌شود.
وی با بیان اینکه امروز در جامعه، جوانانی وجود دارند که در حوزه مسکن، شغل و... تامین هستند و تصمیم به ازدواج هم دارند اما حلقه‌های وصل آنها به ازدواج مهیا نیست، افزود: یعنی یک نوع بی‌تفاوتی اجتماعی در این حوزه دیده می‌شود؛ چون والدین نسبت به ازدواج آنها جدی نیستند. همین عوامل موجب شده که نگاه غلطی درباره ازدواج و تجمل‌گرایی در جامعه شکل بگیرد که بیشتر متاثر از کم‌کاری و بی‌توجهی والدین است تا جوانان!
افروغ یادآور شد: اصولا برای شکل‌گیری ازدواج سنت واسطه‌گری باید دوباره در جامعه از دل خانواده‌ها، طوایف و محلات احیاء شود تا به جوان در شناخت مسیر ازدواج و انتخاب همسر کمک شود. این سنت در جامعه بوشهر در سال‌های نه‌چندان دور بسیار پررنگ بود؛ اما متاسفانه در دهه اخیر رنگ باخته است و امروز ضرورت احیاء آن بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. همه ما باید امروزه در حوزه ازدواج جوانان احساس تکلیف کنیم تا تأهل به یک ارزش دوباره در جامعه تبدیل شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر سپس «کتاب و کتابخوانی» را مهم‌ترین و موثرترین راه‌حل رفع هر آسیب یا معضلی در جامعه دانست و افزود: چون مهم‌ترین کارکرد کتاب، کارکرد معرفت‌بخشی و دانش‌افزایی است. طبیعی است وقتی فهم جامعه نسبت به مقوله‌ای افزایش پیدا کند، به‌تبع در رفتار افراد تاثیر مثبت و جدی خواهد داشت.
اما این کشتار هم نتوانست زنان مسلمان را از حجاب داشتن منصرف کند و همین استقامت آنها موجب شد که جایگاه حجاب نزد مردم آن دوره نه تنها به رضاشاه، بلکه به همه مخالفان حجاب اثبات شود. بعدها این روز خونین و حادثه‌ساز به نام «عفاف و حجاب» در تقویم رسمی ایران نامگذاری شد تا باورمندی مردمان ایران به مسئله «حجاب» همچنان در ذهن‌ها تداعی شود.
طبیعی است این روز فرصت مناسبی برای تبیین فرهنگ عفاف و حجاب است که باید با نگاه و نگرش نویی و با استفاده از الگوهای ملموس برای نسل کنشمند و مطالبه‌گر امروزی محقق شود. ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها در کنار برخی از دستگاه‌های دیگر، وظیفه سترگی در توسعه فرهنگ عفاف و حجاب و تبیین جایگاه آن به دختران و پسران نوجوان و جوان امروزی دارند.
در این رابطه، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی به خبرنگار ایبنا در بوشهر گفت: برای توسعه فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه کنونی بوشهر، نخست در پی فراگیر کردن گفتمان حجاب در این جامعه هستیم؛ چراکه اگر چارچوب‌های مفهومی و معیارهای آن در جامعه مطرح و پیرامون آنها گفت‌وگو شود، مردم آن را عمیق‌تر خواهند پذیرفت. بدیهی است در فرایند گفتمان‌سازی، نگاه‌هایی که نسبت به این مفهوم در جامعه شکل می‌گیرد، به یک ساختار مبدل می‌شود که منجر به بروز رفتارهایی در جامعه می‌شود. بنابراین گفتمان‌سازی سیر کلی ما در حوزه فرهنگ‌سازی مفاهیم مهمی چون حجاب در سطح جامعه است که به‌طور جدی در دستور کار ما قرار گرفته‌است.
عبدالرحیم افروغ ادامه داد: حجاب به‌عنوان یک رفتار و وظیفه اجتماعی است که برای توسعه و پذیرش ژرف‌تر در جامعه، در مرحله اول باید گفتمان، ساختار و مباحث پیرامونی آن برای نسل امروز تبیین شود تا به باور آن برسند. بنابراین جایگاه گفتمان‌سازی، جایگاه شایسته‌ای است؛ چون وقتی گفتمان بر جامعه حاکم می‌شود، مردم آن را باور می‌کنند، در نتیجه گام‌های بعدی فرهنگ‌سازی آن مفهوم محکم‌تر برداشته می‌شود.
وی افزود: بی‌شک گفتمان‌سازی نه تنها در مبحث حجاب موجب تقویت باورمندی مردم می‌شود، بلکه در همه حوزه‌های دیگر نیز نتیجه‌بخش است. برای مثال، اگر جامعه‌ای باور کند که با مطالعه می‌تواند بخشی از مسائل و مشکلات خود را حل کند، در این شرایط کتاب در میان مردم آن، شأن و جایگاه پیدا و بیشتر از قبل در زندگی آنها نفوذ می‌کند، در نتیجه در سبد خرید ماهانه خانواده‌ها قرار می‌گیرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر سپس به «عفاف اجتماعی» اشاره و تصریح کرد: در پذیرش این مفهوم از سوی مردم، نخست باید اهمیت این گفتمان برای آنها مشخص و تبیین شود. طبیعتا پذیرش گفتمان حجاب از سوی جامعه کنونی نیاز به حوصله و برنامه‌ریزی دقیق دارد تا مردم به باور آن برسند.
افروغ در اولویت‌بندی کارهای فرهنگی استان توضیح داد: با توجه به نقش ستادی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در شورای فرهنگی عمومی استان و...، بایستی مقوله «عفاف» و «حجاب» را ابتدا در کلیت جامعه بررسی کنیم. در گام نخست این بررسی به «خانواده» می‌رسیم که در صورت تقویت این محور، ما در سطح جامعه، «حیای اجتماعی» را در سطح بالاتری خواهیم دید و از بسیاری از معضلات و آسیب‌های اجتماعی و مرتبط با این حوزه کاسته خواهد شد.
وی تاکید کرد: در بررسی وضعیت خانواده‌های امروزی، با چالش‌هایی نظیر کاهش ازدواج، افزایش طلاق، کاهش فرزندآوری و... مواجه شده‌ایم که وقتی به‌دنبال عوامل شکل‌گیری این معضل‌ها رفتیم، متوجه شدیم که اصلی‌ترین عامل این آسیب‌ها، این است که تشکیل خانواده در جامعه جدی گرفته نشده‌است.
افروغ بیان کرد: طبیعتا وقتی خانواده تشکیل نشود، مسائلی دومینو وار با تاسی از آن در جامعه سربرمی‌آورد که دیگر حوزه‌های اجتماعی را با خود درگیر می‌کند. این مسائل موجب ایجاد تنش در جامعه می‌شود. متاسفانه در مسئله ازدواج، امروز همه اختیارات به خود جوانان سپرده شده است و خانواده‌ها از مسئولیت خود در این حوزه شانه خالی کرده‌اند! این در حالی است که در قرآن «وَ أَنکِحُواْ؛ به ازدواج درآورید» با تاکید آمده است؛ یعنی والدین باید با جدیت به امر ازدواج جوانان خود توجه داشته باشند؛ چون در صورت افزایش ازدواج‌های آگاهانه، به‌یقین بسیاری از رفتارهای اجتماعی در جامعه کنونی اصلاح می‌شود.
وی با بیان اینکه امروز در جامعه، جوانانی وجود دارند که در حوزه مسکن، شغل و... تامین هستند و تصمیم به ازدواج هم دارند اما حلقه‌های وصل آنها به ازدواج مهیا نیست، افزود: یعنی یک نوع بی‌تفاوتی اجتماعی در این حوزه دیده می‌شود؛ چون والدین نسبت به ازدواج آنها جدی نیستند. همین عوامل موجب شده که نگاه غلطی درباره ازدواج و تجمل‌گرایی در جامعه شکل بگیرد که بیشتر متاثر از کم‌کاری و بی‌توجهی والدین است تا جوانان!
افروغ یادآور شد: اصولا برای شکل‌گیری ازدواج سنت واسطه‌گری باید دوباره در جامعه از دل خانواده‌ها، طوایف و محلات احیاء شود تا به جوان در شناخت مسیر ازدواج و انتخاب همسر کمک شود. این سنت در جامعه بوشهر در سال‌های نه‌چندان دور بسیار پررنگ بود؛ اما متاسفانه در دهه اخیر رنگ باخته است و امروز ضرورت احیاء آن بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. همه ما باید امروزه در حوزه ازدواج جوانان احساس تکلیف کنیم تا تأهل به یک ارزش دوباره در جامعه تبدیل شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر سپس «کتاب و کتابخوانی» را مهم‌ترین و موثرترین راه‌حل رفع هر آسیب یا معضلی در جامعه دانست و افزود: چون مهم‌ترین کارکرد کتاب، کارکرد معرفت‌بخشی و دانش‌افزایی است. طبیعی است وقتی فهم جامعه نسبت به مقوله‌ای افزایش پیدا کند، به‌تبع در رفتار افراد تاثیر مثبت و جدی خواهد داشت.
افروغ در ادامه به استفاده از فرهنگ مطالعه و کتاب در توسعه و فرهنگ‌سازی مفاهیمی چون «حجاب» و «عفاف» در استان اشاره و تصریح کرد: در این راستا، حلقه‌های مطالعاتی و کتابخوانی به همت معاونت فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در سراسر استان دارد در مجموعه‌های مختلف اعم از کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، پایگاه‌های بسیج، کتابخانه‌های عمومی و... تشکیل می‌شود.
به گفته وی، در این حلقه‌های مطالعاتی، محورهایی به اقتضاء جنسیت و سن اعضاء تعیین می‌شود که در حلقه‌های مطالعاتی دختران بی‌شک محورهای «خانواده»، «عفاف و حجاب» و «حیای اجتماعی» گنجانده خواهد شد. تلاش می‌کنیم که در این حلقه‌ها به اشکال مختلف مثل برگزاری مسابقۀ کتابخوانی، آموزش نویسندگی و ... آنها را به سمت و سوی این مفاهیم ارزشی و سعادت‌بخش رهنمون کنیم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر تاکید کرد: مهم‌ترین گروه سنی که در حوزه فرهنگ عفاف و حجاب به آن توجه ویژه داریم، دختران کودک و نوجوان هستند. در این میان باید اشاره کنم دین اسلام، 9 سالگی را سن تکلیف شرعی یک دختر قرار داده است، بنابراین ما باید سال‌های منتهی به این سن را به‌طور ویژه مورد توجه قرار بدهیم و پیش از رسیدن به این سن، آنها را با ارزش‌های دینی و وجود خود آشنا کنیم. در این زمینه اداره‌کل آموزش و پرورش نیز می‌تواند نقش شگرفی را ایفا کند.
افروغ سپس به روز عفاف و حجاب اشاره و تصریح کرد: فرهنگ «عفاف و حجاب» مانند سایر مفاهیم دیگر فقط منحصر به یک روز نیست؛ اما این روز که به مناسبت حمله رژیم فاسد پهلوی به مسجد گوهرشاد و کشتار مردم مومن به دست جلادان رضاشاه در سال 1314 شمسی برای کشف حجاب نامگذاری شده است، فرصتی است برای بزرگداشت و یادآوری اهمیت آن به جامعه.
وی یادآور شد: برنامه‌ای به‌مناسبت این روز تاریخی و سرنوشتساز، با محوریت «خانواده و حجاب» برنامه‌ریزی کردیم که به‌دلیل گرمای شدید هوا، به تعویق افتاده است ولی افزون بر این برنامه تجمعی، نمایشگاه عفاف و حجاب، میز گفت‌وگو و... را داریم که به طور پیوسته در مجموعه‌های مختلف فرهنگی و عقیدتی شهر در حال اجرا هستند.
افروغ بر این باور است که همه برنامه‌های مذهبی که در طول سال برگزار می‌شوند، همه بر پایه عقیده به فرهنگ حجاب و حیای اجتماعی برگزار می‌شود. برای مثال، تجمع عظیمی که با محوریت امیرالمؤمنین تشکیل می‌شود، نیز باورمندی مردم ما و اعتقادشان به حجاب از آن متشعشع می‌شود، از این رو، تجمع حجاب و عفاف به‌شمار می‌رود. این برنامه‌ها در پالایش زیست مردمان از ناهنجاری‌های اجتماعی سهم شگرفی ایفا می‌کنند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر، الگوسازی در حوزه حجاب و عفاف برای نسل امروز را دیگر اقداماتی دانست که در حوزه توسعه فرهنگ «عفاف و حجاب» در دستور کار این اداره‌کل در سال جاری قرار گرفته است و در این باره بیان کرد: در این مبحث، به الگوهای رفتاری سده‌های اخیر و معماری و سنت‌های کهن و موجود در استان بوشهر توجه ویژه داریم؛ چراکه هر کدام از این‌ها در بطن خود پیامی دارند که بازنمایی آنها برای نسل امروز آموزنده است. طبیعی است ما با بازسازی دوران طلایی اندیشهورزی و فرهنگی خود، حتما می‌توانیم الگوسازی و نسل جدید را در حوزه «عفاف و حجاب» بالنده کنیم.
نظر شما