فنائيان به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، گفت: هر كشوري نمايش مختص به خود را دارد و اين نمايش بسته به مقتضيات فرهنگي، اجتماعي و جغرافيا، شكل‌هاي متفاوتي دارد. به عنوان نمونه، در يونان از زمان ارسطو، آثاري باقي مانده؛ ولي در ايران نمايشنامه مكتوب نداريم و نمايش‌ها به صورت پرفورمانس انجام مي‌شده.

به گفته وي، برمبناي نمايش‌هاي كه وجود داشته آثار آييني و بعدها تعزيه، پرده‌خواني، سياه‌بازي و نقالي به وجود آمده؛ ولي اين نمايش‌ها بر تلاش اجراكنندگان و بازيگران اتكا داشتند. از اين رو اثري مكتوب، سنجيده و قابل انتشار وجود نداشته است.

نمايش‌ در گذشته ويژگي‌هاي خاص داشته و در سطح گسترده براي مردم اجرا مي‌شده است. فنائيان در اين باره تصريح كرد: در دوره صفويه به انواع نمايش پرداخته مي‌شده كه براي روشنفكران و درباريان جذابيت داشته. نمايش در دوره قاجار به اوج خود مي‌رسد و در اواخر اين دوره، نمايش در ايران دچار تغيير و تحول مي‌شود و نمايش اروپايي به ايران مي‌آيد در واقع شكل نمايش رسمي تبديل مي‌شود به انواع نمايش اروپايي.

وي در ادامه درباره ظرفيت‌هاي نمايشي ادبيات گفت: حكايات مثنوي، منطق‌الطير عطار، اشعار نظامي و حكايات سعدي ظرفيت نمايشي شدن دارند؛ ولي پاسخ اين پرسش را كه چرا طي اين سال‌ها به اين آثار پرداخته نشده، بايد در تاريخ جست‌وجو كرد.

به باور فنائيان، نمايش‌هاي مكتوب اروپايي، جامعه ايران را به دليل تنوع نمايشي اغنا مي‌كرد؛ از اين رو احساس نيازي به نمايش ايراني وجود نداشت. نوعي شيفتگي به فرهنگ غربي و داده‌هاي آن نيز وجود داشت كه فرار از فرهنگ ايراني در آن تبليغ مي‌شده. در اين راستا هيچ آموزش و تبليغي به‌منظور استفاده از حكايات موجود از ادبيات كهن صورت نمي‌گرفت و فرهنگ ايراني به انزوا كشيده شد و فرهنگ غربي جايگزين آن مي‌شد.

به گفته وي، در گذشته به شكل افراطي نسبت به فرهنگ ايراني در مجامع فرهنگي موضع‌گيري صورت مي‌گرفت كه روز به روز هم رشد پيدا مي‌كرد؛ و اين نياز كه به فرهنگ خودمان برگرديم، بعد از انقلاب به وجود آمد كه با گذشت زمان بيشتر شد. هنوز هم پرداختن به ظرفيت‌هاي نمايشي ادبيات فارسي شنا كردن بر خلاف آب است و آن طور كه شايسته است به اين موضوع پرداخته نشده. 

به باور فنائيان، حركت عمومي نمايش در اين دوره نيز بر سبك‌ها و شيوه‌هاي غربي استوار است. در آموزشگاه‌هاي هنري و دانشگاه‌ها نيز عناوين درس‌ها براساس داده‌هاي هنر غربي است؛ و اين حركت هنوز سمت و سوي مشخص خود را نيافته است.

اجراي نمايش «مرغ مينا» به كارگرداني او كه به ابعاد فرهنگي، هنري، سياسي و اجتماعي زندگي رودكي و مناسبات عاشقانه اين شاعر مي‌پرداخت به تازگي به پايان رسيده است. او اجراي اين اثر را حركتي توام با مبارزه مي‌داند نه يك حركت رايج. فنائيان گفت: استقبال از اين نمايش طي مدت اجرا، نشان داد گرايش به ريشه‌هاي فرهنگي در مردم و مخاطبان وجود دارد. پس تئاتر ايران مي‌تواند سير صعودي به سمت نمايش‌هاي ايراني را آغاز كند.

فنائيان از مدافعان نمايش ايراني است و در زماني كه مديريت دانشكده هنرهاي نمايشي و موسيقي را به عهده داشته برنامه جديدي را در اين باره تنظيم كرده كه با اصرار و پافشاري او، از مهر سال‌ جاري اجرا خواهد شد. به گفته وي، اين برنامه مبتني بر قواعد نمايش ايراني، نمايش غرب و نمايش شرق است كه با ريشه‌يابي علمي در دانشگاه آموزش داده مي‌شود.

وي ادامه داد: از اين پس نمايش ايراني به صورت كشف و دريافت‌ قانونمندي‌ها و قواعد قراردادي هنر ايراني (به طور اخص نمايش ايراني) آموزش داده مي‌شود. از اين رو با دريافت و شناخت اين ريشه‌ها ذهن خلاق دانشجو و استاد به سمت توليدات نو و پوياتري سوق داده خواهد شد.

به گفته فنائيان، اگر ريشه‌هاي نمايش ايراني را بشناسيم، مي‌توانيم با اضافه كردن شاخ و برگ و پرباركردن اين شاخه‌ها به قواعد ساختاري كه از 200 سال پيش متوقف مانده بپردازيم. به باور او، ما وظيفه داريم با نگاه دقيق به گذشته وضعيت خودمان را در زمان حال پيدا كنيم؛ چون رجوع به ريشه‌هاي فرهنگي، تكنولوژي نوين، خلاقيت و دريافت‌هاي فلسفي و پيشرفت انديشه را هم ايجاد مي‌كند. 

فنائيان در نويسندگي، كارگردانی و تاليف، حضوري پر رنگ دارد. وي به عنوان كارگردان و بازيگر در بيش از 40 اثر نمايشي، سينمايي و تلويزيوني حضور داشته است. در مقام كارگردان تئاتر بايد از ميان كارهايش به نمايش تلويزيوني «تاجر ونيزي» و نمايش‌هاي صحنه‌اي همچون «كمپيرك جادو»، «دژ هوش ربا» و «ريچارد دوم» اشاره كرد. او همچنين كارگرداني مجموعه تلويزيوني «حجر بن عدي» را به عهده داشته است.