سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): سیدمحمود نبویان، نویسنده کتاب «چالش هسته‌ای» در آئین رونمایی از کتاب شش جلدی «چالش هسته‌ای» که دوشنبه ۱۳ آذرماه در موسسه انتشارات ایران برگزار شد، گفت: در سال ۹۲ در مجلس حضور داشتیم که دولت جدید آمد. در مذاکرات هسته‌ای بحث‌هایی می‌شد، البته رشته تحصیلی من فلسفه است. دوستان اهل فلسفه بر روی تمام واژه‌ها دقت خاصی دارند. اینکه معنای لغوی و معنای اصطلاحی هر واژه چیست؟ در بحث تحریم‌ها از بی‌دقتی در واژه‌ها کلاه گشادی به سر ما رفت. در همان اولین جمله برجام آمده است که ما تمام تحریم‌های آمریکا و تحریم‌های شورای امنیت را «Lift» می‌کنیم. Lift یعنی چه؟

وی افزود: برطبق قانون، توافقات باید به زبان دو طرف ترجمه شود. اما چون دوستان عجله داشتند، آوردند و در داخل کشور ترجمه کردند. «Lift» را به «لغو» ترجمه کردند. صفحه اول را که می‌خوانیم می‌بینیم خیلی خوب است اما چند صفحه بعد آمده است که آمریکا می‌گوید من تحریم خودم را لغو نمی‌کنم. خانم شرمن هم همین نکته را بیان کرد که اشتباه گروه مذاکره‌کننده همین بود. من در اینجا «Lift» را معنا می‌کنم. «Lift» به معنای برداشتن یک شیء است. برداشتن، چند مصداق دارد. تحریم را بردارید به صورت لغو، تحریم را بردارید به صورت تعلیق یا تحریم به صورت توقف ۱۲۰ روزه برداشته شود؟

نبویان در ادامه گفت: این ترجمه می‌شود و در داخل ایران به کل مسئولین مملکت هم ارائه داده می‌شود. باید معنای لغوی و اصطلاحی واژه‌ها فهمیده می‌شد. برای نوشتن کتاب از حضور اساتید زیادی بهره بردم. اساسنامه آژانس بین‌المللی چیست؟ رآکتور چیست؟ کتاب‌های مختلف را دیدم تا بر موضوع اشراف داشته باشم. یک بار از عراقچی یکی از مذاکره‌کنندگان مهم پرسیدم: آیا سانتریفیوژ را از نزدیک دیده‌ای؟ او گفت: یک بار هم ندیدم. از این پاسخ این‌گونه برداشت می‌شود که انگار دوستان برای کار عجله داشتند.

وی افزود: انرژی هسته‌ای از سال ۹۲ وارد کار شد. توافق ژنو در سوم آذرماه ۹۲ و توافق لوزان در ۱۳ فروردین ۹۴ رخ داد. برجام هم در تاریخ ۲۳ تیرماه ۹۴ بود. اصل مذاکرات هسته‌ای در دو دوره از ۸۲ تا ۹۴ ادامه داشت که روحانی و ظریف در دو دوره حضور داشتند. تمام این دوره‌ها را بررسی کردم و عناوینی هم برای آن در نظر گرفتم. نوشتن این شش جلد کتاب ده سال طول کشید. ۱۵ جلسه نشست با آقای عراقچی داشتم تا مراد از متن را دقیق بیان کنم. با آقایان صالحی و ظریف نیز نشست‌هایی داشتم و با کمک متخصصین کتاب نوشته شد تا پروژه محور باشد.

نویسنده کتاب «چالش هسته‌ای» بیان کرد: از سال ۶۸ دوباره پیگیری مسائل هسته‌ای آغاز می‌شود. از سال ۸۲ با مصاحبه منافقین به قولی مسائل هسته‌ای فاش می‌شود. ۸۲ تا ۸۴ ابتدای مذاکرات است. از ابتدا دبیر شورای عالی امنیت ملی همیشه مسئول مذاکرات بود که در اینجا آقای روحانی و آقای ظریف عهده‌دار مسئولیت بودند. اسامی تیم مذاکره‌کننده در کتاب ذکر شده است. خروجی چه شد؟ خودشان گفته‌اند ما بیش از آنچه که آنها گفتند تحقیق کردیم و نظارت‌های بی‌سابقه قبول کردیم اما چیزی را به دست ملت ایران ندادیم. این حالت طبیعی است چون وقتی عقب‌نشینی اتفاق می‌افتد دشمن جلو می‌آید.

نبویان در ادامه گفت: در سال ۸۴ تا ۸۶ دبیر شورای امنیت ملی آقای امیر لاریجانی بود. سال ۸۶ تا ۹۲ سعید جلیلی و از سال ۹۲ پرونده از دست شورای امنیت ملی گرفته می‌شود و فقط به دست وزارت خارجه می‌دهند که آقای ظریف مسئول آن بود. زیر نظر دبیر شورای امنیت ملی تمام ابعاد کار قابل بررسی بود اما بعد از آن چنین امکانی وجود نداشت. در ۱۳ فروردین مقام معظم رهبری فرمودند: مسئولین حق ندارند حق دسترسی و نظارت به اماکن نظامی را بدهند. بند ۷۴ تا ۷۸؛ روحانی و ظریف اجازه دسترسی به تمام اماکن هسته‌ای و نظامی را دادند. دهقان، وزیر دفاع در خصوص این حق دسترسی گفت: اینها یک ثانیه با من مشورت نکردند.

وی افزود: ریشه مسائل در کجاست؟ ما عضو ام پی تی هستیم. ماده ۴ ام پی تی می‌گوید؛ هر کشور عضو ام پی تی این حق غیرقابل انکارِ تحقیق، توسعه، تولید و استفاده از انرژی هسته‌ای را بدون هیچ قیدی دارد. تنها شرط این است که صلح‌آمیز باشد. اما سال ۹۴ حق هسته‌ای از ملت ایران سلب شد. برخی از محدودیت‌ها ابدی است. آمریکا و دنیا اعلام کردند همه دنیا می‌توانند از انرژی هسته‌ای استفاده کنند اما ایران یک استثناء است. آقایان هم پذیرفتند که استثنایی هستند. این بزرگترین تحقیری است که در مورد ملت ایران اعمال شد. ما مستثنی نیستیم. بلکه مثل دیگران هستیم. حقوق ملت ایران باید احیاء شود.

نبویان بیان کرد: ما آنچه که از ائمه داریم این است اگر روایت را درست روایت نکنیم، عده‌ای دیگر روایت خواهند کرد، پس لازم است که ما برای آیندگان درست روایت کنیم. توافق برجام مایه عبرت برای آیندگان است. ان‌شاء‌الله با عبرت از آن بتوان منافع ملت ایران را در توافق‌های بعدی تامین کرد.

وی همچنین گفت: «برجام آئینه عبرت» کتاب مختصر و مفید دیگری است که ۱۳ نکته از موارد مهم برجام در آن ذکر شده است و در دست چاپ قرار دارد.

کتاب شش جلدی «چالش هسته‌ای» کار ارزشمندی است

در ادامه این آئین رونمایی، فریدون عباسی، رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی گفت: بحث مستندسازی در هر موضوعی یک مورد اساسی است و باید مورد پروژه‌ای در جریان، ثبت شود، فرقی نمی‌کند که این پروژه فنی یا علوم انسانی باشد. مذاکرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر کدام نیاز به فرهنگسازی دارد. پروژه هسته‌ای کار ارزشمند و شامل بخش‌های مختلف است که قبل از پیروزی انقلاب شروع شده است. این کار با رژیمی شروع شد که از نظر فکری با رژیم ما متفاوت بود.

وی افزود: ده سال از انقلاب گذشت و بعد از دوران دفاع مقدس زمانی که صدام از پروژه هسته‌ای به عنوان سلاح کشتارجمعی استفاده کرد، اهمیت موضوع مشخص شد و مورد توجه قرار گرفت. امروز می‌بینیم که اگر وقفه‌ای در ثبت رویدادی اتفاق بیفتد، ممکن است جعلیات به آن اضافه شود. در مذاکرات هسته‌ای یک پنهانکاری وجود داشت. از اوایل سال ۸۰ که پروژه آغاز شد، اطلاعاتی به کسی داده نمی‌شد تا اینکه خوشبختانه اسناد و مدارک در دسترس و مورد مطالعه قرار گرفت.

عباسی بیان کرد: دقت کنید اگر زمان بگذرد، ممکن است حقیقت به گونه‌ای دیگر بیان شود. مستندسازی اهمیت بسیاری دارد. سریالی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی و با پول همین مردم ساخته شد که ترورهای انجام شده را ساختگی نشان داد. حتی برخی در مطبوعات ترور ساختگی را پخش می‌کنند. سریالی هم در مورد شهید شهریاری ساخته شد اما نزدیکان این شهید حذف شدند و فیلم در جهت برجام هدایت شد. فیلم به گونه برجامی ساخته شد. جعلیات در عصر خودمان دارد کار می‌کند. حتی مطبوعات و سایت تشکیل دادند تا کار خودشان را پیش ببرند.

رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی گفت: دکتر نبویان در این کتاب شش جلدی کار ارزشمندی را انجام داده است. نسل‌های بعدی اگر بخواهند تحقیق کنند یا بیشتر بدانند، می‌توانند به این مدارک استناد کنند. امیدوارم کتاب در دسترس مردم و علاقه‌مندان به موضوع قرار بگیرد.