زهرا شیخ الحکمایی به خبرنگار سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت: توکل اسماعیلی مشهور به مش اسمال، هنرمند مشهور و خود آموخته در زمینه مجسمه‌سازی است. او در کارگاه مجسمه‌سازی دانشگاه تهران مشغول به کار بوده، حمایت و راهنمایی‌های اساتید دانشگاه منجر به شکوفایی استعداد او در این زمینه شد. آثار او در زمان قبل و هم بعد از انقلاب بسیار مورد توجه جامعه هنری قرار گرفته، به گونه‌ای که برخی از آثار او در سطح شهر تهران و برخی دیگر نیز در موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی ایران و جهان نگهداری می‌شود. شهرت مش اسمال بیشتر به دلیل ساخت مجسمه‌های فلزی و آهنی است که با توجه به نگاه خاص خود نسبت به مسائل پیرامونش و نوع ارائه آن مورد توجه قرار گرفته است و عمده آثار او غالباً به موضوعات اساطیری، عامیانه و همچنین مسائل روز جامعه مربوط می‌شود که به صورت ساده آنها را به آثار حجمی ارزشمندی تبدیل می‌کرد.
وی ادامه داد: من از زمان کودکی همراه با پدر به آتلیه مجسمه سازی دانشگاه تهران می‌رفتیم، مش‌اسماعیل برای سرگرم کردنم برایم نقاشی می‌کشید، همان طرح‌های ساده برای من جالب بود و ساعت‌ها با آنها مشغول می‌شدم. پدر نقاشی ها را با ذکر تاریخ نگه می‌داشت. سال‌ها گذشت و طی یک اتفاق این مجموعه ارزشمند دوباره مورد توجه قرار می‌گیرد.
شیخ الحکمایی با بیان اینکه در ابتدا قصد داشتم کتابی از مش اسماعیل تهیه کنم که به صورت مستند و با استناد به منابع اصلی شرح درستی از او و آثارش را ارائه دهم، گفت: در این مسیر با اساتید برجسته در این زمینه مانند ناهید سالیانی، ویکتور دارش، حلیمی، استاد آیت الهی و دیگر اساتید مصاحبه کردم و نظر آنها را در خصوص ویژگی آثار مش اسمال مد نظر قرار دادم و نظر برخی دیگر از اساتید را که قبلاً چاپ شده بود را نیز بررسی کردم. در نهایت برخی از نظرات را در کتاب گنجاندم، و برخی دیگر در آینده و در کتابی دیگر به آنها پرداخته خواهدشد. در ادامه به بررسی نشریات قدیم و جدید پرداختم و سوابق او در دانشگاه را نیز بررسی کردم، اما نبود منابع دست اول کافی، نبود مستندات صحیح و یک‌دست، نبود آرشیوی مناسب از اطلاعات نمایشگاه‌ها و گالری‌ها، از جمله مسائلی بود که در جمع آوری مطالب با آنها مواجه شدم و در آخر سعی کردم از مطلبی استفاده کنم که مستندات آن دقیق و صحیح باشد.
وی در خصوص علت وجودی این کتاب، اظهار کرد: نقاشی‌های مش اسماعیل همخوانی بسیار نزدیکی با آثار حجمی‌اش دارد و دقیقاً مانند مجسمه همایش است، او در آثارش نگاه لطیف و ساده‌سازی اشیاء و موضوعات اجتماعی و داستان‌های اساطیری جاری در زندگی روزمره مردم را همواره مد نظر داشته و این نکته برای صاحب‌نظران عرصه هنر قابل توجه بوده است.
این نویسنده گفت: تاکنون درباره آثار حجمی مش‌اسمال سخن‌های فراوانی گفته شده است؛ اما انتشار این کتاب بخش ناشناخته‌ای از شخصیت هنری او را نشان می‌دهد. چرا که نقاشی او همانند آثار و شخصیت این هنرمند ساده است و بسیار با ارزش، مانند دیگر هنرمندان مجسمه‌ساز و یا نقاش که در طراحی هایشان باز همان خصوصیات آثارشان دیده می‌شود.
در نهایت و با مشورت اساتید، تصمیم بر آن شد که این کتاب به صورت مستقل منتشر شود. با بررسی کتاب، متوجه خواهید شد که بدون تفصیل غیرمعمول و یا قصه‌پردازی به جنبه‌های مختلف زندگی و تحلیل آثار و نیز گردآوری نظر صاحب‌نظران پرداخته شده است.
شیخ الحکمایی یادآوری کرد که طی چندسال گذشته، انتشار و تحلیل آثار حجمی مش‌اسمال‌نیز در برنامه پژوهشی من بوده و امیدوارم تا دوسال آینده، کتاب مجسمه‌های مش‌اسمال را نیز به چاپ برسد.
وی ادامه داد: طبق روال رایج، مراکز علمی و معتبر، ماکت کتاب برای انتشار به چند ناشر پیشنهاد شد و در نهایت فرهنگستان، پس از طرح در شورای پژوهشی و طی مراحل داوری، چاپ کتاب را در برنامه خود قرار گرفته داد.
نویسنده کتاب تصریح کرد: کار طراحی کتاب نیز توسط آقای مهدی فدوی از هنرمندان حرفه‌ای و صاحب‌نام در این زمینه انجام گرفته است و چنان‌که در قرارداد و شناسنامه کتاب ذکرشده، تیراژ کتاب ۵۰۰ نسخه است. به طور طبیعی قیمت‌گذاری و توزیع کتاب برعهده ناشر است.
به گفته وی، این کتاب بعد از تهیه مطالب و با توجه به نوع و سبک نقاشی‌ها، قرار بر آن شد که مستقلاً مربوط به نقاشی‌های او باشد و کتابی دیگر و مفصل تر به بررسی آثار حجمی او به صورت جداگانه اختصاص یابد. به خاطر اهمیت این هنرمند برجسته، کتاب به صورت دو زبانه (فارسی- انگلیسی) تدوین شد.
شیخ الحکمایی افزود: البته کیفیت انتشار چاپ، رنگ و نوع کاغذ می توانست بهتر باشد و اندازه کتاب نیز کمی بزرگتر، که به دلیل افزایش هزینه از آن صرفه نظر شده.
گفتنی است، کتاب «نقاشی‌های (مش اسمال)» با مقدمه مهدی حسینی در ۱۰۴ صفحه، به صورت دو زبانه و رنگی و بر کاغذ تحریر، توسط انتشارات متن و در تعداد ۵۰۰ نسخه منتشرشده بود.
نظرات