به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، انتشارات میر ماه کتاب «حیات چیست؟؛ پنج مفهوم بزرگ در زیست شناسی» را به چاپ رساند.
کتاب حیات چیست؟؛ پنج مفهوم بزرگ در زیست شناسی به قلم پل نرس، برنده جایزه نوبل در فیزیولوژی و پزشکی است. ترجمه این اثر را نیز این دکتر محمدرضا توکلی صابری انجام داده است.
پل نرس ژنتیک‌دان و زیست‌شناس سلولی اهل انگلستان است که بر روی چگونگی کنترل تولید مثل سلولی پژوهش کرده است. این فرآیند پایه رشد و تکامل همه موجودات زنده است. او رئیس مؤسسه فرانسیس کریک در لندن است و به عنوان مدیر اجرایی مؤسسه پژوهش سرطان بریتانیا، رئیس دانشگاه راکفلر و رئیس انجمن پادشاهی کار کرده است. او در سال ٢٠٠١ جایزه نوبل در فیزیولوژی و پزشکی را به اشتراک گرفت و جایزه آلبرت لسکر و مدال‌های رویال و کاپلی انجمن پادشاهی را دریافت کرده است. در کتاب حیات چیست؟ او به توضیح پنج مفهوم عمده در زیست‌شناسی یعنی: «یاخته»، «ژن»، «تکامل توسط انتخاب طبیعی»، حیات همچون شیمی»، و «حیات همچون اطلاعات» می‌پردازد. همچنین توضیح می‌دهد که اینها از کجا آمده‌اند، چرا اهمیت دارند و چگونه با همدیگر تداخل می‌کنند. هنوز هم تغییر می‌کنند و امروزه پیوسته در حال تکمیل شدن هستند.
او در این کتاب در مورد علت علاقه به و تحصیل زیست شناسی چنین می‌نویسد:
«شاید یک پروانه بود که نخست باعث شد که من به طور جدی در مود زیست‌شناسی به فکر بیفتم. اوایل بهار بود؛ شاید دوازده یا سیزده سال داشتم و در کنار باغچه نشسته بودم که یک پروانه زرد رنگ در حال گردش از روی پرچین پرواز کرد. سپس برگشت و به مدت کوتاهی بر روی آن نشست-فقط به اندازی که من بتوانم رگه‌ها و خال‌های ظریف روی بال‌هایش را ببینم. سپس سایه‌ای آن را برآشفت و دوبار پرواز کرد و در آن سوی پرچین ناپدید شد. آن پروانه که شکل کامل و پیچیده‌ای داشت، باعث شد تا من به فکر فرو روم. در نظر من این پروانه هم کاملاً متفاوت و هم تا حدودی آشنا بود. او هم مانند من به طور مسلم زنده بود: می‌توانست حرکت کند، می‌توانست حس کند، می‌توانست پاسخ دهد، به نظر می‌رسید پر از هدف باشد. من در شگفت بودم که زنده بودن واقعاً چه معنی می‌دهد؟ به عبارت کوتاه‌تر، حیات چیست؟
من بیشتر زندگی‌ام را در مورد این مسئله فکر کرده‌ام، ولی یافتن یک پاسخ رضایت‌بخش آسان نیست. شگفت آنکه، شاید تعریف متعارفی از حیات وجود نداشته باشد، اگرچه دانش‌ورزان طی اعصار با این مسئله درگیر بوده‌اند. اگرچه عنوان حیات چیست این کتاب با بی‌پروایی از یک فیزیک‌دان به نام اروین شرودینگر گرفته شده است که کتاب تاثیرگذاری را با همین عنوان در سال ١٩۴۴ منتشر کرد. تمرکز عمده او فقط بر روی یک جنبه مهم حیات بود: چگونه موجودات زنده چنین نظم و یک شکلی درخورتوجهی را نسلی پس از نسلی دیگر در جهانی نشان می‌دهند که بر طبق قانون دوم ترمودینامیک، پیوسته به سوی یک حالت بی‌نظمی و آشفتگی حرکت می‌کند. شرودینگر به درستی این را مسئله بزرگی می‌دید و معتقد بود که فهم توارث -یعنی اینکه ژن ها چیستند و چگونه در بین نسل‌ها دقیقاً انتقال می‌یابند- مسئله کلیدی است.
در این کتاب من همان پرسش را می‌پرسم: حیات چیست؟ ولی فکر نمی‌کنم که فقط رمزگشایی از توارث پاسخ کاملی را به ما خواهد داد. در عوض من پنج تا از نظریه‌های بزرگ زیست‌شناسی را بررسی می‌کنم و همچون پله‌هایی که می‌توانیم از آنها بالا برویم، هر بار یکی را به کار می‌گیرم تا دیدگاه واضح‌تری را در مورد طرز کار حیات به دست آوریم. این نظریه‌ها مدت زیادی است که وجود داشته‌اند، و معمولاً به خوبی پذیرفته شده‌اند، برای اینکه چگونگی طرز کار موجودات زنده را توضیح می‌دهند ولی من این نظریه‌های مختلف را به شیوه های تازه‌ای با هم جمع کرده و از آنها برای ایجاد ردیفی از اصول یکسان‌کننده استفاده می کنم که حیات را تعریف می‌کند. امیدوارم به شما کمک کنند تا جهان زنده را با دید تازه‌ای ببینید.
از همان اول باید بگویم که ما زیست‌شناسان اغلب از گفتگو در مورد ایده‌های بزرگ و نظریه‌های مهم دوری می‌گزینیم. از این لحاظ تا حدی با فیزیک‌دان‌ها تفاوت داریم. گاهی این تصور را به وجود می‌آوریم که ما راحت‌تر هستیم تا خود را در جزئیات غوطه‌ور سازیم، مانند فهرست کردن و توصیف کردن، چه فهرست کردن همه گونه‌ها در یک زیستگاه معین، شمارش موهای ساق یک سوسک، یا ردیف‌یابی هزاران ژن. شاید این تنوع حیرت آور و عظیم طبیعت است که باعث می‌شود جستجوی نظریه‌های ساده و ایده‌های وحدت‌بخش به نظر دشوار بیاید. ولی ایده‌های مهم و فراگیر از این نوع در زیست‌شناسی وجود دارد، و آنها به ما کمک می‌کنند تا حیات را، با همه پیچیدگی‌هایش، درک کنیم…»
کتاب حیات چیست؟؛ پنج مفهوم بزرگ در زیست‌شناسی در ۱۵۲ صفحه در نوبت چاپ اول در بازار نشر عرضه شده است.
نظر شما