سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در سالی که گذشت نشست‌ها و رویدادهایی با محوریت کتاب در مکان‌های فرهنگی برگزار شد و اهالی تاریخ و سیاست را به دور هم جمع کرد. در این سال نیز شاهد برگزاری نشست‌هایی همچون نشست علمی تاریخ شفاهی، روز جهانی موزه‌ها در موزه ملی انقلاب اسلامی، روایت «مارش نامیرا»، پیوند عاشورا با هویت ایرانی، شیخ فضل‌الله نوری، نماد استقلال ایران، دومین و سومین نمایشگاه تخصصی کتب تاریخ معاصر، بزرگداشت تاریخ‌نگاران انقلاب اسلامی در جایزه اندرزگو، ۹ دی، پرچم به اهتزاز درآمده در تاریخ انقلاب اسلامی، ناگفته‌هایی از سازمان مجاهدین خلق، سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی بودیم. در این گزارش مهم‌ترین رویدادهای تاریخ و سیاست را مرور می‌کنیم.
نشست تبیینی «چرا تاریخ شفاهی پیشرفت اولویت امروز ماست؟» برگزار شد
نشست تبیینی با موضوع «چرا تاریخ شفاهی پیشرفت اولویت امروز ماست؟» چهارشنبه ۲۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
در این نشست سهیل حاجی‌پور، پژمان عرب، سردبیر مجله دانشمند، محمد نمازی، دبیر جایزه کتاب روایت پیشرفت و میلاد حبیبی، نویسنده کتاب آرزوهای دست‌ساز سخنرانی کردند.
آیین گرامیداشت روز جهانی موزه‌ها در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
مجتبی عبادی فتح مدیر امور بین‌الملل موزه با بیان خبر برگزاری مراسم گرامیداشت روز جهانی موزه‌ها در این مجموعه گفت: از سال ۱۹۷۷ میلادی، روز ۱۸ ماه می که برابر با ۲۸ اردیبهشت ماه در تقویم شمسی است از سوی شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) به نام روز جهانی موزه نامگذاری شده است. این روز یک یادآوری عمومی برای تبیین نقش و اهمیت موزه‌ها در جوامع امروزی است.
مراسم بزرگداشت روز جهانی موزه و افتتاحیه نمایشگاه تک اثر موزه ها از ساعت ۹ صبح روز پنج شنبه ۲۸ اردیبهشت ماه در سالن هویزه موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.
نشست علمی تاریخ شفاهی با عنوان «آسیب‌ها و چالش‌ها، راهکارها و روش‌های تدوین» برگزار شد
در ادامه سلسله نشست‌های علمی-تخصصی موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، نشست علمی تاریخ شفاهی با عنوان «آسیب‌ها و چالش‌ها، راهکارها و روش‌های تدوین» برگزار شد.
این نشست سه‌شنبه دوم خردادماه ۱۴۰۲، ساعت ۱۰ صبح با حضور حجت‌الاسلام سعید فخرزاده، غلامرضا عزیزی، مرتضی قاضی و یحیی نیازی و جمعی از فعالان حوزه تاریخ شفاهی در سالن قصر شیرین موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.
یادبود قربانیان نسل‌کشی در بوسنی و هرزگوین و روایت «مارش نامیرا»
محفل شب خاطره با عنوان «مارش نامیرا» که مراسم پیاده‌روی در یادبود قربانیان نسل‌کشی سربرنیتسا در بوسنی و هرزگوین است به همت هیات هنر و حوزه هنری انقلاب اسلامی ساعت ۱۷ عصر سه‌شنبه ۲۰ تیرماه در سالن سوره برگزار شد.
جنگ بوسنی و هرزگوین با صرب‌ها در سال ۱۹۹۲ شروع شد و در آن جنایات مهلکی علیه مسلمانان رخ داد که یکی از آنها قتل‌عام مردم سربرنیتسا است. منطقه‌ای که از طرف سازمان ملل متحد منطقه امن معرفی شد و وقتی مسلمانان به آن منطقه پناه بردند، به اشغال صرب‌ها درآمد. صرب‌ها کمتر از یک هفته، ۸ هزار مسلمان را در سربرنیتسا قتل‌عام کردند. هرساله فعالان صلح و حقوق بشر از تمام دنیا برای گرامیداشت یاد قربانیان این جنایت، مسیری ۱۱۰ کیلومتری موسوم به «جاده مرگ» را به سمت سربرنیتسا، پیاده طی می‌کنند که به «مارش میرا» معروف است.
«ایران مقتدر در اندیشه شهید ثقه‌الاسلام تبریزی» بررسی شد
نشست تخصصی «ایران مقتدر در اندیشه شهید ثقه‌الاسلام تبریزی» از سوی بنیاد ایران‌شناسی با همکاری انجمن ایرانی تاریخ شعبه آذربایجان شرقی پنجشنبه ۲۹ تیرماه ۱۴۰۲ برگزار شد.
در آستانه ماه محرم و سالروز بر دار شدن شهید میرزا علی‌آقا ثقه‌الاسلام تبریزی، نشست تخصصی بررسی اندیشه‌های این شهید عزت اسلام و استقلال ایران، با موضوع بررسی مبانی ایران مقتدر در کلام و آثار او، با حضور و سخنرانی دکتر محمدحسین رجبی‌دوانی، محقق تاریخ اسلام و رئیس بنیاد ایران‌شناسی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
نشست علمی آسیب شناسی تاریخ شفاهی برگزار شد
شست علمی آسیب شناسی تاریخ شفاهی با عنوان «شیوه و روش پژوهش یا قالب و گونه‌ی نگارشی» از سوی معاونت آموزش و پژوهش موزه و در ادامه سلسله نشست‌های علمی تخصصی موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سه‌شنبه ۳ مرداد از ساعت ۱۰ صبح در سالن قصر شیرین موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.
«تاریخ سیدالشهداء» در تکیه کتاب بررسی شد
اسماعیل منصوری‌لاریجانی، استاد فلسفه گفت: یکی از بزرگ‌ترین مسئولیت‌های یک محقق تاریخ این است که پیوند بزند حادثه را به زمان خودش. اگر با یک حادثه تاریخی ارتباطی منطقی و عقلی برقرار نکنیم آن حادثه در دل تاریخ می‌ماند. هنر علی شریعتی آوردن عاشورا به متن زندگی مردم زمان خودش بود. به نظرم به شخصیتی که باید بزرگ‌ترین جایزه را درباره امام حسین (ع) داد، علی شریعتی است.
نشست «پیوند عاشورا با هویت ایرانی» برگزار شد
«پیوند عاشورا با هویت و تاریخ ایرانی» عنوان نهمین «نشست نیاوران» است که در آستانه‌ی عاشورای حسینی چهارشنبه ۴ مرداد در مجموعه نیاوران برگزار شد.
همایش ملی شیخ شهید؛ بزرگداشت آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری برگزار شد
همایش ملی شیخ شهید عصر چهارشنبه ۱۱ مردادماه ۱۴۰۲ از ساعت ۱۶ تا ۲۰ با حضور علما، اساتید حوزه و دانشگاه و پژوهشگران در تالار استاد موسویان (ره) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در شهر مقدس قم برگزار شد.
همایش ملی «شیخ شهید فقیه تهران دیده‌بان ایران» برگزار شد
همایش ملی «شیخ شهید فقیه تهران دیده‌بان ایران» به همت پژوهشکده تاریخ معاصر، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مرکز مدیریت حوزه علمیه تهران، حوزه علمیه خواهران و هیئت یاران عاشورایی شهرستان نور سه‌شنبه ۱۰ مرداد ۱۴۰۲، چهارشنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۲، پنجشنبه ۱۲ مرداد ۱۴۰۲، برگزار شد.
دبیر علمی همایش شیخ فضل‌الله نوری بیان کرد:
حجت‌الاسلام محمدصادق ابوالحسنی، دبیر علمی همایش شیخ فضل‌الله نوری گفت: کتابی از آثار ابوالحسنی منذر با نام «کنگره شیخ شهید، فقیه تهران دیده‌بان ایران» در حاشیه همایش رونمایی می‌شود که دربردارنده زیست تاریخی و افکار شیخ فضل‌الله نوری است.
کاربردی بودن اندیشه‌های شیخ فضل‌الله نوری
موسی نجفی در همایش ملی «شیخ شهید فقیه تهران دیده‌بان ایران» که سه‌شنبه ۱۰ مرداد در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب برگزار شد، گفت: انقلاب اسلامی و نهضت مشروطه به هم شبیه هستند اما انقلاب اسلامی بالاتر از آن است که به تمدن اسلامی دست پیدا کرد، نهضت مشروطه به شکلی پیش رفت که قرارداد ۱۹۱۹ آن را تحت شعاع قرار داد.
دومین نمایشگاه تخصصی کتب تاریخ معاصر برگزار شد
دومین نمایشگاه تخصصی کتب تاریخ معاصر با شعار «تاریخ چراغ راه آینده» از ۲۸ مرداد ماه تا ۸ شهریور ماه ۱۴۰۲ از طریق «سامانه خرید از کتابفروشی» برگزار شد.
ارائه ۱۵۰۰ کتاب تخصصی تاریخ در نمایشگاه
احمد عطایی، مدیر مؤسسه فرهنگی هنری قدرولایت در نشست خبری دومین نمایشگاه تخصصی کتاب تاریخ معاصر که چهارشنبه ۲۵ مرداد در سرای خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد، گفت: تاریخ معلم انسان‌هاست جمله بسیار حساسی است که امام خمینی (ره) فرمودند. اگر مروری کنیم بر آنچه در قرآن و روایات اهل بیت (ع) وجود دارد مقام و منزلت تاریخ را خواهیم فهمید. در نهج‌البلاغه یکی از طولانی‌ترین خطبه‌های حضرت علی (ع) تمدن‌ها و ملت‌هایی را که در اوج بودند و سقوط کردند، دلایلش را نیز ذکر می‌کند و همچنین ملت‌هایی که تنزل کردند. در واقع عبرت‌های تاریخ را برای نسل بعد ذکر می‌کنند.
دبیرخانه مجمع مهتاب با برگزاری نمایشگاه در صدد انتقال درست تاریخ به جامعه است
حجت‌الاسلام سعید فخرزاده، پژوهشگر تاریخ گفت: یکی از مشکلات مؤسسات پژوهشی و اسنادی در انتقال تاریخ این است که به درستی نمی‌توانند اسناد و مدارک تاریخی را در دسترس مخاطب قرار دهند که یکی از دلایل این موضوع قیمت تمام شده اسناد و سرعت در اسکن و دسترسی مخاطب به آن است.
دومین دوره «نمایشگاه مجازی تاریخ معاصر» از تلویزیون اینترنتی کتاب پخش شد
دومین دوره «نمایشگاه تخصصی مجازی تاریخ معاصر» با حضور بیش از ۳۸۰ ناشر و ۱۵۰۰ اثر برجسته و منتخب از ۲۸ مرداد تا ۸ شهریور ۱۴۰۲ از تلویزیون اینترنتی کتاب پخش شد.
نمایشگاه جریان مستند تاریخ‌نویسی را تقویت می‌کند
احمد عطایی، مدیر مسئول موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت گفت: با توجه به اینکه مقام معظم رهبری تاکید زیادی بر تاریخ معاصر دارند و مکرر خوانندگان را به مطالعه تاریخ صدوپنجاه سال اخیر ایران و هم تاریخ انقلاب اسلامی دعوت می‌کنند. مخصوصاً دهه اول انقلاب که در آن درس‌های زیادی برای آینده وجود دارد. برگزاری این نمایشگاه ضرورت داشت.
بزرگداشت تاریخ‌نگاران انقلاب اسلامی از رویدادهای مهم جایزه اندرزگو است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در شورای سیاست‌گذاری جایزه شهید اندرزگو گفت: بزرگداشت تاریخ‌نگاران انقلاب اسلامی همچون حمید روحانی از رویدادهای مهم است که فاصله این دوسالانه برگزار خواهد شد.
اسناد تاریخی برای پژوهش درباره رژیم پهلوی در دسترس نیست
حجت‌الاسلام سعید فخرزاده، سرداور بخش تاریخ شفاهی جایزه شهید اندرزگو گفت: آثار رسیده در کیفیت رشد لازم را ندارد. به این دلیل که باید اسناد و مدارک لازم درباره رژیم پهلوی در اختیار پژوهشگر قرار بگیرد تا بتواند درباره ماهیت و رویکرد رژیم پهلوی پژوهش کند.
جشنواره شهید اندرزگو مرکزی برای رصد وضعیت تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی است
جواد کامور بخشایش، داور بخش تاریخ شفاهی جایزه شهید اندرزگو گفت: به نظرم امسال کیفیت آثار رسیده به جایزه متوسط رو به بالا بود و تنوع موضوعات در جشنواره بهتر و قابل قبول‌تر بود تا دوره قبل اما با این حال جشنواره مرکز رصدی است برای وضعیت تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی.
آیین پایانی سومین دوره جایزه ادبی شهید اندرزگو
مراسم پایانی سومین دوره جایزه ادبی شهید سیدعلی اندرزگو با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و اهالی فرهنگ و قلم، دوشنبه یکم آبان‌ماه ۱۴۰۲ ساعت ۱۸:۳۰ در تالار وحدت برپا شد.
جایزه شهید اندرزگو در روشن شدن ابعاد تاریخ انقلاب حرکت مثبتی است
محسن پرویز، دبیر سومین جایزه شهید اندرزگو گفت: جایزه شهید اندرزگو در روشن شدن ابعاد تاریخ انقلاب حرکت مثبتی است. به نظرم آثار جایزه توانسته مخاطبانی از نسل امروز پیدا کند.
مدارک تاریخی رسواکننده صهیونیست‌ها
علی دارابی، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی ۲۵ آذر ۱۴۰۲ گفت: اسناد به نمایش درآمده در نمایشگاه «فلسطین اصیل، برگی دیگر از اسناد فلسطین»، دلیل دیگری بر حقانیت فلسطینیان در سرزمین‌های اشغالی است.
ناگفته‌هایی از سازمان مجاهدین خلق
محمد رحمانی، برگزیده شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد در بخش مستندنگاری گفت: کتاب «من اعتراف می‌کنم» پر از خرده‌روایت‌های جذاب است که باعث شده است برخلاف پیش‌بینی بسیاری که می‌گفتند کتاب هزار صفحه‌ای آن هم در مورد بخشی از تاریخچه یک سازمان مخاطب نخواهد داشت. الان چاپ چهارم کتاب هم انجام شده است.
صهیونیزم؛ داستانی جامانده در صفحه‌های تاریخ
«متاستاز اسرائیل؛ روایت استمرار تبعیض، ترور و تعدی» نوشته کورش علیانی از نشر جام جم منتخب بخش ویژه فلسطین در شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد شد. این کتاب تاریخ و چگونگی تشکیل اسرائیل را به‌زبان و روایت ساده پیش روی مخاطب می‌گذارد و نتیجه حدود دو دهه مطالعه و پژوهش مؤلف درباره اسرائیل و صهیونیسم است.
دومین همایش بزرگداشت روز تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی برگزار شد
دومین همایش بزرگداشت روز تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی روز یکشنبه ۲۴ دی ماه، ساعت ۹ در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران (تالار قلم) برگزار شد.
نگذارید تاریخ انقلاب به دست دشمن نوشته شود
حجت‌الاسلام سید حمید روحانی در دومین همایش تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی که در مرکز اسناد و کنابخانه ملی ایران برگزار شد، گفت: روز تاریخ‌نگاری را گرامی می‌داریم و امیدواریم این روز ارزشمند باعث شود تا ملت ما با تاریخ آشنایی پیدا کنند و بتوانیم بسیاری از خطرها را کنار بزنیم.
نابکاری‌هایی که واژگونه در تاریخ روایت می‌شود، گزارش کنیم
حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی در دومین همایش تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی که در مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد، گفت: دردناک‌ترین حادثه انسانی در تاریخ نه تنها در تاریخ معاصر بلکه در گذشته‌ها و حمایت‌های امروزی و تلاش‌های دیروزی ایجاب می‌کند که شما، ما، حادثه‌نگاران و تاریخ‌نویسان به خوبی ببینیم، بشناسیم، روایت کنیم، گزارش کنیم نابکاری‌هایی را که واژگونه در تاریخ روایت می‌شود.
تاریخ‌نگاران در مقابل دو ضلع شاهنشاهی و مارکسیستی مستندنگاری موفقی داشتند
حجت‌الاسلام احمد خزائی در دومین همایش تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی که در مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد، گفت: مجموعه اهالی تاریخ‌نگاری که امروز به دور هم گرد آمده‌اند، تلاش بزرگی کردند که این تلاش‌ها در مقابل دو ضلع شاهنشاهی و مارکسیستی تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی به صورت مستندنگاری با ارائه پژوهش‌های خوب بسیار موفق بوده است. کارهای بزرگی در زمینه تاریخ گذشته و در ارتباط با انقلاب اسلامی انجام شده است.
آیین پایانی سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی برگزار شد
آیین پایانی «سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» سه‌شنبه (بیست وششم دی ماه ۱۴۰۲) در تالار رودکی برگزار شد. در این آیین بجز برگزیدگان و شایستگان تقدیر جایزه، از ناشران فعال، پیشکسوتان، فعال عرصه مجازی و مستندساز منتخب عرصه تاریخ نگاری انقلاب نیز تقدیر شد.
شخصیت‌های اثرگذار روزهای انقلاب را به جوانان بشناسانیم
موسی حقانی، رئیس مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در آیین پایانی «سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» که در تالار رودکی برگزار شد، گفت: انقلاب اسلامی واقعه مهمی است و از سال ۵۷ تاریخ ایران با نام انقلاب شناخته شده است. این دوره از نهضت امام خمینی از سال ۵۷ یک انقلاب مردمی نامگذاری شد و می‌طلبد در حد شایسته‌ای در حوزه تاریخ‌نگاری فعالیت کنیم.
انقلاب اسلامی ادبیات سیاسی جدید خلق کرد
جواد منصوری از پژوهشگران تاریخ انقلاب اسلامی در آیین پایانی «سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» گفت: نکته‌ای که حائز اهمیت است این است که همچنان نتوانسته‌ایم در نظام آموزشی و رسانه‌ای به خوبی مردم را با جریان‌های عمیق انقلابی آشنا کنیم. من به جرات می‌توانم بگویم که بسیاری از مردم با مسائل انقلاب به خوبی آشنا نیستند. جوانان بسیار اهمیت دارند و ما همچنان کارهای انجام‌نشده داریم.
تاریخ‌نگاری در ایران ضعیف است و مکتبی ندارد
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در آیین پایانی «سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» سخنرانی خود را با یادی از مرحوم کریم مجتهدی، استاد فلسفه آغاز کرد و گفت: دکتر مجتهدی توجه خاص به تاریخ ورود فلسفه غرب به ایران داشتند.
نام افراد آزاده‌ای مانند «نواب صفوی» در تاریخ ماندگار است
آیین نکوداشت شصت و هشتمین سالگرد شهادت عالم مبارز شهید سید مجتبی نواب صفوی، با حضور آیت‌الله سید جعفر شبیری زنجانی، اعضای خانواده شهید نواب صفوی، جمعی از فعالان سیاسی و فرهنگی، تعدادی از پژوهشگران تاریخ معاصر و تعدادی از مدیران و مسئولان وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد.
جواد منصوری گفت: افراد بزرگی مانند نواب صفوی شخصیت‌هایی تاثیرگذاری در تاریخ بودند. کارها و اقدامات نواب صفوی در طول تاریخ ثبت است و اکنون نیز از تفکر و منش نواب صفوی می‌ترسند.
نمایشگاه اسناد تاریخی در برج آزادی
نمایشگاه اسناد تاریخی «۱۵۰ سال مبارزه با استعمار و استبداد از قاجار تا انقلاب اسلامی» از چهارشنبه (بیست‌وهفتم دی ۱۴۰۲) درهای خود را به روی علاقه‌مندان به تاریخ باز کرد.
سومین نمایشگاه کتاب تاریخ معاصر برگزار شد
نمایشگاه کتاب تاریخ معاصر از ۲۸ بهمن تا ۸ اسفندماه در ۷۲ دانشگاه سراسر کشور برگزار شد. در این نمایشگاه کتاب‌ها با ۴۰ درصد تخفیف عرضه شد. محوریت کتاب‌های ارائه شده در نمایشگاه به دو مقطع انقلاب اسلامی و پهلوی اختصاص دارد، کتاب‌های قاجار و مشروطه را در این دوره نداریم. در این زمینه هفت نشست تخصصی نیز در شبکه اینترنتی کتاب بارگذاری شده است که این نشست‌ها با بهره‌گیری از اساتید مربوطه برگزار شد.
نظر شما