محمد رودگر نویسنده و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، درباره نظریه «رئالیسم عرفانی در ادبیات داستانی» که از سوی او مطرح شده است، گفت: این نظریه در پی معرفی یک الگوی روایت خاص ایرانی در ادبیات داستانی است. تأثیر این نظریه را می‌توان در رمان «دخیل هفتم» یافت و البته همین موضوع را در رمان سه جلدی «اَبَرشهر» مد نظر داشته‌ام.
وی ادامه داد: در «رئالیسم عرفانی در ادبیات داستانی» با خلق یک روایت موازی در زمان حال، از آن برای روایت از شخصیت‌های کهن ایرانی و اسلامی استفاده می‌شود.
رودگر درباه رمان «اَبَرشهر» توضیح داد: این رمان درباره تاریخ عرفان اسلامی و ایرانی از خاستگاه اصلی آن در نیشابور قدیم تا زمان معاصر است. اَبَرشهر نام شهر نیشابور در ایران باستان است. خواننده در این اثر با انبوهی از اسامی مربوط به جغرافیا و شخصیت‌های تاریخ ایران بزرگ آشنا می‌شود؛ شخصیت‌های مهمی چون ابراهیم ادهم، ابوعمران مغربی، احمد غزالی، نجم الدین کبری، اسماعیل قصری، قطب الدین نیریزی، علاءالدوله سمنانی و… همچنین شخصیت‌های مشهورتری همچون بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی، ابوسعید ابوالخیر، حسین بن منصور حلاج، عین القضات همدانی، عطار نیشابوری، شیخ اشراق، ابن عربی، شمس تبریزی، مولانا، سیدبن طاووس، خواجه نصیر طوسی، قطب الدین شیرازی، شیخ بهایی، میرفندرسکی، میرداماد، آقامحمد بیدآبادی، سیدعلی قاضی، حسنعلی نخودکی اصفهانی، ملاحسینقلی همدانی و سرانجام امام خمینی.
این نویسنده تصریح کرد: با این حال نمی‌توان گفت که درونمایة «اَبَرشهر» محدود به سیر تطوّرات عرفان اسلامی از زهد نخستین تا محوریت عشق عرفانی، تأسیس عرفان نظری و سرانجام گسترش عرفان شیعی است. در «اَبَرشهر» به موضوعی برتر و فراتر از اینها پرداخته شده است.
این استاد دانشگاه افزود: درونمایة نهایی «اَبَرشهر»، ایدة تمدن ایرانی و اسلامی است. روایت از شخصیت‌های عرفانی در بستر رخدادهای مهم تاریخ ایران بزرگ، همچون حمله مغول، قیام سربداران، ظهور امپراتوری صفوی، انقلاب مشروطه و سرانجام انقلاب اسلامی ایران صورت پذیرفته است. در تمام این صفحات تاریخی، وطن‌دوستی و اصالت ایرانی، دغدغة اصلیِ «اَبَرشهر» است.
در قطعه‌ای از کتاب می‌خوانیم: «پیش از آنکه مغول نیشابور را از صفحۀ روزگار ناپدید کند، یک عدّه به اَبَرشهر پناه برده بودند. این آدم‌ها را می‌توان دوست نداشت؟
- زهری می‌خواهم که هیچ تریاق نداشته باشد و در ساعت بکشد!
صاحب این جمله ۹۹ سال زندگی کرد و فقط حملۀ ایلغار مغول توانست او را در ساعت بکشد. از او خواستند نیشابور را ترک کند، به آستانۀ محمّد محروق اشاره کرد: «اصلم اینجاست، کجا بروم؟»
اینکه من طرفدار اصالتم، دلیل دیگری نمی‌خواهد؛ همین یک جمله از جدّم، حیدر، کافی است. حتّی اگر از نسّابه‌گری چیزی نمی‌دانستم، همین جمله برایم کافی بود که برای همیشه چشمم را به‌روی همه‌چیز ببندم و اصل را به اصالت بدهم. به قول حکیم نظامی گنجوی: «همه عالم تن است و ایران دل / نیست گوینده زین قیاس خجل»، «چون‌که ایران دل زمین باشد / دل ز تن به بوَد، یقین باشد»
به گزارش ایبنا؛ رمان تاریخی- عرفانی «اَبَرشهر» به قلم محمد رودگر در سه جلد از سوی انتشارات کتابستان چاپ و منتشر شد و به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رسیده است.
نظر شما