به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در ادامه نشست‌های ادبی سرای ادبیات در دهمین روز از برگزاری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست بررسی کتاب «آن» نوشته صادق یالسیز اوچانلار برگزار شد.

شراره کامرانی، مترجم این کتاب، در سخنانی عنوان کرد: من ۱۶ عنوان کتاب ترجمه کرده‌ام و پس از تورق کتاب «آن» متوجه ارزشمندی آن شدم. این کتاب از نظر فنی و ادبی بسیار واجد ارزش است و نویسنده به دلیل تسلط بر انواع گونه‌های ادبی از جریان سیال ذهن بهره برده و این متن درواقع ماجرا و جریانی بین حال، گذشته و آینده است. هنگام مطالعه آن جریان رفت و برگشتی در ذهن اتفاق می‌افتد و اهالی کتاب می‌دانند که روایت‌هایی از این دست ارزش خاصی برای مخاطب دارد. نویسنده آشنایی و تسلط کاملی داشته و غنای این اثر بسیار بالاست. نویسنده تلاش کرده به ذهنیت خیام نزدیک شود و از نظر من موفق هم بوده است. ما در این کتاب با شخصیتی چندوجهی مواجه نیستیم؛ خیامی که شاعر است، خیامی که منجم است، خیامی که ریاضیدان است؛ این طور نیست. نویسنده از خیام چهره یک پارچه‌ای به عنوان حکیمی شاعر و فیلسوف و منجم و ریاضیدان ساخته است.

وی ادامه داد: ژانر کتاب تاریخی نیست، یک گونه ادبی نزدیک به تاریخ است اما اشارات تاریخی صحیح، روشن و متقنی دارد و من هرجا نام شخص، رویداد، مکان یا واقعه‌ای در کتاب بود بررسی کردم و توضیحات آن را در پانوشت آوردم. مسئله مهم درباره اثر، این است که شناخت این افراد و آثارشان اصلاً کار راحتی نیست و ممکن است هرکسی از ظن خود یار آن فرد شود و برداشت خود را داشته باشد و ارائه دهد.

این مترجم در ادامه افزود: نویسنده مسلمان این کتاب تلاش کرده از منظر خودش به سوالاتی که درباره مشی فلسفی زندگی خیام بوده پاسخ دهد. کمی نگران بودم که تحریفات و افسانه‌هایی که درباره خیام وجود دارد کار را ضعیف کرده باشد. همیشه در تاریخ این طور بوده که افسانه‌های زیادی حول و حوش این چهره‌ها شکل می‌گیرد. این کتاب هم از افسانه سه یار دبستانی یعنی خواجه نظام الملک و حسن صباح و خیام شکل گرفته است؛ درواقع از نظر تاریخی همراهی این سه فرد منطقی نیست اما نویسنده از این افسانه استفاده کرده تا بتواند داستانش را روایت کند. اکثر آثاری که درباره خیام گفته شده در قالب آثار تحلیلی بوده‌اند. من خودم با چنین متنی مواجه نشده بودم که یک نویسنده زبردست و چیره‌دست افسانه‌ای را دستمایه کار خود قرار دهد و داستانی که در ژانر تاریخ و ادبیات در رفت و آمد است بسازد و اصطلاحات شعرگونه به کتاب اضافه کند. من چنین چیزی ندیده بودم و برای خودم بسیار تازگی داشت.

وی ادامه داد: درمورد خیام مواضع متفاوتی وجود دارد، یکی او را یک شرابخوار معرفی می‌کند و در مقابل دیگری او را یک حکیم فقیه می‌داند. نگاه نویسنده کتاب این بوده که به عنوان یک نویسنده مسلمان پاسخ بدهد و در رد شراب خواری خیام برآمده، برای همین واژه شراب را در انتشار کتاب تغییر ندادیم. این نویسنده به دو پرسش اساسی درباره خیام پاسخ داده؛ اول اینکه خیام یک زندیق و کافر نیست و دوم اینکه او یک شرابخوار نیست. نویسنده از دید خیامی که عالم و حکیم است عجز درک دنیای لایتناهی را مطرح کرده و می و جام بحث عارفانه، صوفیانه، الهام و شهود است.

این مترجم عنوان کرد: تصمیم قطعی برای ترجمه کتاب را هنگامی گرفتم که دیدم نویسنده از پس دفاع از خیام برآمده و تلاش کرده به‌خوبی به مخاطب نشان دهد خیام اندیشمندی آگاه و عالم بوده و کارش آگاهی‌بخشی از جهان هستی به مردم بوده است.

وی در ادامه گفت: یکی از لذت‌های این کتاب، کشف آن بود. اگر می‌خواستیم عنوان کتاب را تحت لفظی ترجمه کنیم باید نام کتاب می‌شد چیز اما من اجازه قوام پیدا کردن متن در ذهنم را دادم. درجایی از کتاب خیام به درجه‌ای رسیده بود که آن وجود را که نامی برایش نمی‌توانست بگذارد درک می‌کرد و آن را چیز می‌خواند. او برای نام‌گذاری وضعیت خاصی که می‌دید و برای توصیف آن لغتی پیدا نمی‌کرد از لفظ چیز استفاده می‌کرد. احساس می‌کردم همان ناشناخته و مجهول خیام درحال شناخته شدن و شکل گرفتن در ذهن او بود و خیام به دنبال نام‌گذاری برایش بود. برای همین با مشورت چندتن از ادبیان ترکیه، لفظ آ ن را برای عنوان کتاب برگزدیم.

مترجم «آن» در ادامه توضیح داد: در فضای فرهنگی و ادبی ترکیه هم مانند اینجا جریان‌های فکری فرهنگی چپ و راست وجود دارد که هرکدام مشغول آفرینش کارهای خودشان هستند. آنچه از من منتشر شده از جریان فکری راست‌گراهاست. ما اگر قدر داشته‌های فرهنگی خود را ندانیم دیگران می‌دانند و آن را تصاحب می‌کنند و هنر ملت‌ها سرمایه‌های نمادینی هستند که نمی‌شود ارزش‌گذاری‌شان کرد و بی‌نهایت ارزشمند هستند و باید آنها را حفظ کرد. ممکن است مانند وقتی که به خاک یک کشور دست‌اندازی می‌شود، به فرهنگ و هنر و میراث ارزشمند آن هم تعرض شود. اما چنین چیزی در این کتاب وجود نداشته و نویسنده کتاب تلاش کرده تا خیام را یک چهره جهانی و هر زمانی معرفی کند که ورای زمان و مکان و جغرافیاست. او به عنوان یک متفکر راست‌گرا از ایدئولوژی خود در دفاع از خیام استفاده کرده است و اینکه یک فرد خارجی سرمایه ارزشمند ما را به گونه و روایت خوبی معرفی کرده، برای ما بسیار ارزشمند است. او یک بازآفرینی دیگری کرده و تصاویری به ما اضافه کرده که دایره شناخت ما از این سرمایه فرهنگی را افزایش داده است، چرا که فرهنگ از مرزها فراروی می‌کند.

به گزارش ایبنا؛ سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلای امام خمینی (ره) به شکل حضوری برگزار می‌شود و سامانه ketab.ir فضای مجازی نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ است.

اطلاعات کامل نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران را اینجا بخوانید.