سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فهیمه ایمانی، مربی کتابخوانی و مروج کتاب کودک و نوجوان: واقعه غدیر خم اهمیت زیادی در فرهنگ شیعی دارد. به تبع انتظار می‌رود والدین نیز دغدغه انتقال این مفاهیم به کودکان را داشته باشند. کتاب، یکی از بسترهای اصلی آموزش و انتقال مفاهیم است که بدون اینکه والدین به طور مستقیم آموزش دهند، به‌راحتی با ارائه کتاب مناسب می‌توانند کودک را با ماجرا درگیر کنند. تا به حال چندین کتاب کودک با موضوع غدیر خم نوشته شده است؛ اما بعضی از کتاب‌ها در این زمینه مغفول مانده است؛ زیرا کاملاً غیرمستقیم به جایگاه امیرالمؤمنین (ع) و نقش ایشان در گسترش اسلام پرداخته‌اند.
یکی از این کتاب‌ها، «علی یارت پهلوان» از فرزانه فراهانی است. این کتاب داستان پسری به نام ایلیا است که همراه پدربزرگش به زورخانه می‌رود. آن‌روز مرشد، داستان فتح خیبر توسط امیرالمؤمنین (ع) را با به صدا درآوردن زنگ تعریف می‌کند؛ ایلیا که آرزو داشت پهلوان شود، گنجشکی را می‌بیند که چون جوجه‌اش زیر وسایل مانده است، بی‌تابی می‌کند. ایلیا با وجود سنگینی وسایل با ذکر یاعلی آنها را بلند می‌کند و گنجشک را نجات می‌دهد.
نویسنده در این کتاب علاوه بر آشنایی کودکان با امام علی (ع) و واقعه فتح خیبر، آنها را با فرهنگ ورزش زورخانه‌ای و منش پهلوانی آشنا می‌کند. درواقع به جای اینکه فقط به معرفی آن حضرت اکتفا کند، الگوی مناسبی را ارائه می‌کند و از کودک می‌خواهد در این رابطه نقش ایفا کند. نمی‌توان این کتاب را یک کتاب داستانی دانست، چه بسا این کتاب را بتوان کتاب کار توصیف کرد و با کمک آن بتوان کودک را با مفاهیم تکلیف‌محور آشنا ساخت.
شاید مهم‌ترین سوال کودکان حین معرفی الگوها این باشد که ما چگونه می‌توانیم مانند آنها باشیم. نویسنده به جای اینکه تنها با یک جمله به این سوال پاسخ دهد، مجموعه منش پهلوانی را به او معرفی می‌کند. خودسازی برای کمک به دیگران و برای رضای خدا از مفاهیمی است که در ورزش زورخانه‌ای در غالب ورزش آموزش داده می‌شود. در ابتدای ارائه داستان فتح خیبر توسط مرشد، نویسنده به گرفتن پرچم از دست پیامبر توسط امیرالمؤمنین (ع) اشاره می‌کند. این گرفتن پرچم که در سراسر زندگی ایشان به گونه‌های مختلف جریان داشت، می‌تواند به شکل نمادین اشاره به ماجرای غدیر خم داشته باشد و به خوبی مفهوم ولایت را در ذهن کودک ماندگار کند.
در شروع داستان اشاره به تابش نور از بیرون به زورخانه می‌شود. درواقع می‌توان از این اشاره این معنی را برداشت کرد که پهلوانان در زورخانه منش و خصلت‌های نیک را در انزوا و برای خود نمی‌آموزند. آنها جدای از مردم نیستند؛ بلکه در خدمت مردم‌اند. در نمای اولیه‌ای که نویسنده از زورخانه ارائه می‌کند، به خوبی فضای زورخانه در ذهن کودک پررنگ می‌شود. در ابتدای داستان، نویسنده کودک را با یکی از ابتدایی‌ترین سوالات آنها روبه‌رو می‌کند. آیا پهلوانان که در گود می‌چرخند، سرشان گیج نمی‌رود؟ این بازنشانی اولین اقدام نویسنده برای جلب حمایت کودک است. در همان ابتدای داستان آنقدر اصطلاحات زورخانه‌ای به کمک تصویرگری خوب به کار رفته است که کودک بدون توضیح اضافه با آنها آشنا خواهد شد. تکرار صدای زنگ در داستان هم می‌تواند برای کودکان جذاب باشد. مرشد با یاعلی (ع) گفتن زنگ را به صدا در می‌آورد و داستان فتح خیبر را آغاز می‌کند. آموزش استمداد از ائمه اطهار علیهم‌السلام با آموزش فرهنگ یاعلی (ع) گفتن ابتدای هر کار به خوبی درونی‌سازی می‌شود.
در این کتاب به خوبی به جایگاه پدربزرگ اشاره شده است. ارتباط خوب ایلیا و پدربزرگش درخور توجه است. پدربزرگ در این داستان پدربزرگی نیست که به کودک بی‌تفاوت باشد یا اینکه اگر او را به زورخانه هم می‌برد، تماشاچی باشد. او خود، پهلوان است و وسط گود می‌رود. الگو در کار و روش عملی به کودک آموزش داده می‌شود. «پهلوانی» اساساً برای کودکان دور از ذهن به نظر می‌رسد یا برای آن، سن خاص و ویژگی‌های متفاوتی تصور می‌کنند؛ اما در این کتاب به این امر اشاره می‌شود که کودک هم می‌تواند پهلوان باشد و در راه رضای خداوند نقش‌آفرینی کند.
کتاب «علی یارت پهلوان» نوشته فرزانه فراهانی با تصویرگری سحر فرهادروش از سوی انتشارات رود آبی در ۲۴ صفحه مصور منتشر شده است.
نظر شما