به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمدرضا خان سردارِ فاتح (۱۲۶۳-۱۳۱۳ ش / ۱۳۵۳ ق)، نهمین پسر امامقلی خان حاجی ایلخانی ایلخان ایل بختیاری و همسر ایشان، بانو بی بی ماه بیگم مالملی از خوانین با نفوذ و نامدار ایل بختیاری بود. او با یکی از دختر عموهایش، که نامش نازبیگم (دختر نجفقلی خان صمصام السلطنه) بود ازدواج کرد. لقب سردارِ فاتح با فرمان عموی دیگرش حاجی علیقلی خان سردار اسعد دوم در زمان قشون کشی بختیاری‌ها برای فتح تهران در تابستان سال ۱۳۲۷ هجری قمری که منجر به شکست محمد علی شاه قاجار و مخالفان حکومت مشروطه سلطنتی شد به وی داده شد. سردار فاتح در ۱۳۳۲ هجری قمری فرماندار یزد، و در ۱۳۰۰ هجری شمسی فرماندار اصفهان، و در ۱۳۰۹ هجری شمسی مقام ایل بیگی ایل بختیاری را در دست داشت.

محمدرضا خان با وجود آنکه امکان تحصیل در اروپا را نیافته بود، علاقه‌مند به شعر و ادب و کسب علم و دانش بود و کمبود تحصیلات منظم را با خواندن بیش از حد، و گرد آوردن کتابخانه بزرگی که ساعت‌ها در آن وقت می‌گذراند، جبران می‌کرد. سردارِ فاتح در سال ۱۳۰۹ به تهران بازگشت و در سال ۱۳۱۲ همراه با چندین تن دیگر از اعضای خانواده‌اش، به علت شورش در برابر اقدامات رضاشاه درباره محدود کردن قدرت خوانین بختیاری و قلع و قمع عشایر متمرد و سرکش دستگیر و در سال ۱۳۱۳ در تهران در زندان قصر به همراه عده دیگری از سران و خوانین عشایر محکوم به اعدام و سپس تیرباران شد.

تحفه فاتحیه (جنگنامه سردارفاتح در یزد)، اثر زنده‌یاد میرزامهدی جلالی یزدی است که در ستایش و گزارش جنگ محمّدرضاخان سردار فاتح بختیاری با راهزنان راه خراسان به سردستگی تیمور سروده شد. این اثر اکنون به همت حسین مسرّت، پژوهشگر تاریخ که چند دهه از عمر خود را برای معرفی فرهنگ یزد و ایران زمین سپری کرده بازنویسی شده است.

حسین مسرت در این باره می‌گوید: محمّدرضاخان سردارفاتح از خوانین روشنفکر و مبارز و مردمدار و متعهد و خوشنام بختیاری بود که مدتی سرپرستی حزب ترقی‌خواه ستاره بختیاری که مؤسس آن خانباباخان اسعد (فرزند علیقلیخان سرداراسعد) بوده را برعهده داشت.

وی می‌افزاید: این اثر از چند نظر ارزشمند است؛ نخست تنها اثر باقیمانده از این شاعر است. دوم تنها اثر جامع در معرفی عملکرد سردارفاتح از دوران حاکمیّت در یزد است. سوم افزودن یک فتحنامه به دیگر فتحنامه‌های ایرانی است. چهارم دارا بودن ارزش ادبی به سبب سروده‌های مرتبط با موضوع چند شاعر است و پنجم گزارش‌های تاریخی از دوران مشروطه و عملکرد سران بختیاری است.

مسرت ادامه می‌دهد: در حدود سال ۱۳۷۰ منظومه‌ای به چاپ سنگی سروده مهدی جلالی یزدی، چاپ یزد، به دستم رسید که در گزارش جنگ سردار فاتح بختیاری با راهزنان راه خراسان در قلمرو یزد بود و چون نامی از این کتاب و سراینده آن در کتاب و تذکره‌ای دیده نشد، راغب شدم که آن را بازنویسی و چاپ کنم که پیش آمدن کارهای دیگر، این مهم را به این زمان انداخت.

در این کتاب پس از یاداشت ناشر، پیش گفتار، دیباچه، متن تحفۀ فاتحیّه، قصاید، تاریخ کوتاه زندگی سردار فاتح بختیاری، نامداران قوم بختیاری: آرمان راکیان، واژه‌های دشوار متن، واژه‌های بیگانه تحفۀ فاتحیّه، نام نامۀ انسانی، نام نامۀ جغرافیایی و تصاویر آمده است. در پیوست کتاب نیزشماری از نام‌دارانی که نام‌شان در منظومه «تحفۀ فاطمیه» آمده، برای آشنایی بیشتر خوانندگان معرفی شده‌اند.

فتح‌نامه یا ظفرنامه یا پیروزی‌نامه به مجموعه‌های منثور و منظومی اطلاق می‌شود که سخنوران یا نویسندگان درباره پیروزی‌های ممدوح خود می‌سرودند یا می‌نوشتند. فتح‌نامه‌های منظوم معمولاً در قالب مثنوی و در بحر متقارب سروده شده‌اند.

این کتاب منظوم مانند بسیاری از فتح‌نامه‌ها در قالب مثنوی و در بحر متقارب سروده شده است. از این کتاب منحصربه‌فرد چاپ سنگی در هیچ‌کدام از فهرست‌های کتاب‌های چاپی فارسی و حتی فهرست‌های جداگانۀ کتاب‌های چاپ سنگی ایران یاد نشده است.

این مثنوی در شرح جنگ‌ها و پیروزی‌های محمدرضا خان بختیاری مشهور به سردار فاتح (۱۲۶۳ ۱۳۱۳ ش) با اشرار و راهزنان منطقه رباط پشت بادام (خلف بادام) یزد در سال ۱۳۳۱ قمری به سرپرستی تیمور است و در پایان آن اشعاری را که شعرای یزد مانند میرزا حسین شوکت، میرزا غلامحسین شارق، خدایی و سیدابراهیم افصح‌الملک در ستایش سردار فاتح سروده‌اند، به همراه تاریخچه کوتاه زندگانی سیاسی سردار فاتح به قلم اسدالله تبریزی (رئیس المتکلمین) از کارگزاران حکومتی سردار فاتح درج شده است. اشعار و مدایح آغاز مثنوی و نیز خود مثنوی با تخلص «جلالی» است و دو قصیده و مخمس به نام افصل الملک آمده است.

از ویژگی‌های این منظومه می‌توان به این موارد اشاره کرد: دارابودن اشعار سیاسی شارق یزدی که در آن واژگان فرانسوی زیادی به کار رفته و در دیوان خطی و چاپی وی نیست. این کتاب گویای بخشی از تاریخ سیاسی اجتماعی یزد در دورل مشروطه است.

این منظومه در ردیف تاریخ ادبیات ایران و یزد در دوره مشروطه قرار می‌گیرد که تا کنون ناشناخته بوده است. نشانه بهره‌گیری سرایندگان ایرانی از ادبیات سیاسی روز اروپا و درج واژگان اروپایی در اشعار است. پیدا شدن اشعار سخنوران یزدی مانند جلالی و خدایی که تا کنون حتی یک بیت از شعر آنها در جایی دیده نشده است. گزارشی از زندگانی سردار فاتح و تاریخ بختیاری و تاریخ مشروطۀ ایران به قلم اسدالله تبریزی را دارد.

یگانه‌بودن و نبودن آن در فهرست‌های چاپی و چاپ سنگی و کتابخانه‌های ایران. این کتاب در رجب ۱۳۳۱ قمری در مطبعۀ اخوت یزد در قطع وزیری با خط نسخ اسدالله تبریزی و به شیوۀ چاپ سنگی و روی کاغذ فرنگی در ۶۲ صفحه چاپ شده است.

تحفۀ فاتحیه (جنگ نامۀ سردار فاتح در یزد) تالیف میرزا مهدی جلالی یزدی و با بازنویسی حسین مسرّت در ۱۶۰ صفحه مصور از سوی انتشارات بختیاری‌پژوهان با ویرایش و رسم‌الخط امروزی و با افزودن دو واژه‌نامه و نمایه به چاپ رسید.