به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «قصه‌های عهد قجر: آشنایی با تاریخ ادبیات داستانی ایران» را سیدعلی کاشفی خوانساری نوشته و انتشارات کتاب چِ (واحد کودک و نوجوان نشر چشمه) آن را برای گروه سنی بالاتر از ۱۲ سال منتشر کرده است.
این کتاب، اثری برای آشنایی نوجوانان با سرچشمه‌های داستانِ نوین در ایران و اولین قصه‌های جدید ایرانی است. سیدعلی کاشفی خوانساری در کتاب «آشنایی با تاریخ ادبیات داستانی ایران: قصه‌های عهد قجر» از زمینه‌های شکل‌گیری داستان نوین در ایران، از اینکه ایرانیان چگونه اولین‌بار با داستان‌نویسی غرب آشنا شدند و از اولین قصه‌های ایرانی که به سبک رمان‌ها و قصه‌های مدرن غربی نوشته شده‌اند می‌گوید. همچنین در کتاب «قصه‌های عهد قجر» نمونه‌هایی از متنِ بعضی از اولین رمان‌ها و قصه‌های کوتاه ایرانی و تجربه‌های ابتدایی در این زمینه نیز آمده است. این کتاب برای نوجوانانی مناسب است که می‌خواهند با تاریخ ادبیات داستانی در ایران و نمونه‌هایی از تجربه‌ها و تلاش‌های اولیه در زمینه نوشتن رمان و داستان کوتاه در ایران آشنا شوند و بدانند قصه‌نویسی جدید در ایران چگونه پا گرفت و اولین داستان‌نویسان ایرانی چگونه و از چه چیزهایی می‌نوشتند.
کتاب «قصه‌های عهد قجر» با پیش‌گفتاری درباره پیشینه قصه در ایران و جهان آغاز می‌شود. نویسنده در این پیش‌گفتار از اهمیت قصه و قصه‌گویی در اعصار قدیم سخن می‌گوید و به سنت قصه‌گویی و نقل قصه در ایران قدیم و اولین قصه‌های ایرانی اشاره می‌کند و نیز به تغییر و تحولات نثر کهن فارسی و زمینه‌های شکل‌گیری قصه مدرن در ایران. بعد از این پیش‌گفتار، در بخشی با عنوان «در دوره‌ی قاجار چه خبر بود؟»، از پدیدآمدن اندیشه تجددخواهی در ایران عصر قاجار و آشنایی ایرانیانِ آن عصر با افکار و اندیشه‌های اروپایی و ادبیات داستانی مدرن صحبت شده است.
کتاب، به جز بخش‌های گفته‌شده، از پنج فصل با عنوان‌های «چیزی شبیه داستان»، «چیزی شبیه رمان»، «رمان‌های تولید ملی»، «داستان، بلوا و انقلاب»، «و حالا داستان‌نویسی حرفه‌ای» و مؤخره‌ای با عنوان «سخنی با کتاب‌داران، منتقدان و دبیران ادبیات» تشکیل شده است.
در فصل اول کتاب «قصه‌های عهد قجر» از اولین تلاش‌های ایرانیان برای قصه‌نویسی مدرن به سبک غربی گفته شده است و اولین قصه‌هایی که به این سبک و سیاق در مطبوعات عصر قاجار چاپ شدند و نیز قصه‌هایی که در آن زمان نوشته شدند اما بعدها به چاپ رسیدند، معرفی شده‌اند. در این فصل می‌بینیم که اولین قصه‌های ایرانیِ نزدیک به قصۀ مدرن غربی، بیشتر قصه‌هایی کوتاه بوده‌اند و اغلبِ این قصه‌ها هم جنبه‌های علمی، آموزشی و سیاسی داشته‌اند و هم مخاطب بسیاری از آنها کودکان و نوجوانان بوده‌اند. در پایان این فصل نمونه‌هایی از متن قصه‌های ایرانی آن دوره آورده شده است.
فصل دوم کتاب «قصه‌های عهد قاجار» درباره پیدایش اولین نمونه‌های نزدیک به رمان در ادبیات داستانی ایران است. در این فصل می‌بینیم که اولین رمان‌گونه‌های جدید فارسی هم، مثل اولین قصه‌های کوتاه، در زمان ناصرالدین‌شاه نوشته شده‌اند. در پایان این فصل نمونه‌هایی از متن این رمان‌ها نیز آمده است.
در فصل سوم کتاب «قصه‌های عهد قجر» رمان‌های ایرانی‌ای معرفی شده‌اند که در زمان مظفرالدین‌شاه و بعد از رمان‌گونه‌های اولیه در ایران پدید آمدند و نشانگر جدی‌تر و حرفه‌ای‌ترشدن رمان‌نویسی در ایران بوده‌اند. در پایان فصل هم نمونه‌هایی از متن رمان‌هایی را می‌خوانید که در طول این فصل درباره‌شان صحبت شده است.
فصل چهارم کتاب «قصه‌های عهد قجر» به معرفی ادبیات داستانی ایران در دوره محمدعلی شاه قاجار و نمونه‌هایی از متن داستان‌های آن دوره اختصاص دارد.
فصل پنجم و پایانی کتاب هم به پیدایش رمان‌ها و قصه‌های کوتاهِ جدی‌تر و حرفه‌ای‌تری که از پسِ تلاش‌های اولیه در ادبیات معاصر ایران پدید آمدند و ارائۀ نمونه‌هایی از متن این رمان‌ها و قصه‌های کوتاه، تعلق دارد.
کتاب با مطلبی درباره ضرورت آموزش و معرفی ادبیات معاصر به کودکان و نوجوانان و ارائه راهکار برای آموزش و معرفی درست و تأثیرگذار این ادبیات به آنها به پایان می‌رسد.
اطلاعات بیشتر:
کتاب «قصه‌های عهد قاجار: آشنایی با تاریخ ادبیات داستانی ایران» در ۱۹۸ صفحه و به بهای ۶۵ هزار تومان از سوی انتشارات کتاب چِ (واحد کودک و نوجوان نشر چشمه) منتشر شده است. این اثر چندی پیش به فهرست چهل‌وچهارم لاک‌پشت پرنده راه یافت و نشان «۳ لاک‌پشت پرنده تابستان ۱۴۰۰» را دریافت کرد.
نظر شما