به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نجفقلی حبیبی، عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی در مراسم افتتاح تالار کتابخانه شخصی سید عبدالله انوار که به مناسبت بزرگداشت مقام این استاد فقید در صدمین سال تولدش ۳ مرداد ماه ۱۴۰۳ در مرکز ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد، گفت: استاد انوار از بزرگان کشور بود و سابقه طولانی در کتاب، کتابخوانی، فهرست‌نویسی و تربیت جوانان داشت.

وی با بیان اینکه او سال‌ها عمرش را در کتاب و کتابداری سپری کرد، افزود: امروز دو کار بزرگ انجام گرفته است، اول فرصتی فراهم شد تا قدر زحمات او را بدانیم و دیگر اینکه به یاد او سالنی افتتاح شد و یاد او زنده خواهد ماند.

حبیبی بیان کرد: در اواخر سال ۱۳۴۰ به عنوان دانشجو در ساختمان قدیم کتابخانه ملی به حضور او رسیدم، در بین کتاب‌ها نشسته بود و به نوعی در بین کتاب‌ها غرق شده بود، به عنوان یک دانشجو سلام کردم، او با بزرگواری پاسخ داد و با مهربانی با من برخورد و مرا راهنمایی کرد. او با بزرگواری افراد را می‌پذیرفت و با آنها برخورد می‌کرد.

وی گفت: استاد انوار چند بار بیان کرده بود که مسئولیت کتابخانه‌ام را می‌خواهم به تو بسپارم اما من قبول نکردم و گفتم کار به این بزرگی از عهده من خارج است. سپاسگزارم که امروز این فضا افتتاح شد تا مکانی برای تمام علاقه‌مندان به او وجود داشته باشد. او در حوزه علمی و تخصص‌های مختلف صاحبنظر و از شخصیت‌های علمی کشور بود.

نجفقلی حبیبی افزود: وجود او در فهرست‌نویسی به تعالی فرهنگ کمک کرد. فهرست‌نویسی او با افراد دیگر متمایز است و او بسیار عمیق کار کرده است، تفاوت کار او با دیگران عمق علاقه او به کار و تحقیق را نشان می‌دهد. او با اینکه معلم رسمی دانشگاه نبود اما منزلش مرکز تعلیم بود. کتابداری، معلمی و تعلیم افراد و روش تحقیق در رفتار او بارز است.

وی با بیان اینکه امروز در فهرست‌نویسی ضعیف هستیم، گفت: ما تجربه آثار استاد انوار و دیگران را داریم اما از لحاظ فهرست‌نویسی در کل ضعیف هستیم. چه کسانی باید افرادی را تربیت کنند تا فهرست‌نویسی عمیق داشته باشند. فهرست‌نویسی به افراد اهل مطالعه کمک می‌کند و این فهرست‌ها منابع دقیق را نشان می‌دهند و بهترین معلم‌ها و راهگشا هستند. از اهل تحقیق درخواست می‌کنم که راه او را پیش بگیرند و به کار خود عمق ببخشند. هنوز هزاران نسخ خطی وجود دارد که فهرست‌شان کامل نیست و فهرست‌نویسی علمی نشده است.

حبیبی افزود: کتابخانه ملی باید به عنوان متولی افرادی را تربیت کند که در کار فهرست‌نویسی متخصص شوند. کار فهرست‌نویسی کار ساده‌ای نیست و در جهان اعتبار علمی دارد. ناگفته نماند که برگزاری چنین مراسمی تشویقی برای جوان‌ترهاست. بسیاری از نسخ خطی ما آنچنان که باید معرفی نشده و این گام مثبت باید برداشته شود.

در خاندان انوار همواره به عنوان یک الگوی علمی مطرح بود

در ادامه این مراسم امیرعلی انوار، از اقوام سیدعبدالله انوار گفت: از طرف خانواده انوار از متولیان این کار سپاسگزارم که در مدت کوتاهی چنین کار بزرگی به انجام رسید و این مجموعه ارزشمند در اختیار همگان قرار گرفت. امروز نکوداشت علم، دانش و قلم است.

وی افزود: از زمانی که به یاد دارم، به همراه پدرم به خدمت استاد می‌رسیدیم، همواره شوق در وجود ما افزایش پیدا می‌کرد. او همت را به زانو درمی‌آورد و چنین روحیه‌ای را به اطرافیان القا می‌کرد. من از چهارده سالگی متون ادبی را در حضور ایشان می‌خواندم، هر مطلبی را که آموزش می‌داد، می‌گفت: جلسه بعد باید بلد باشی. استاد انوار در خاندان انوار همواره به عنوان یک الگوی علمی مطرح بود.

امیرعلی انوار بیان کرد: افتخار بزرگ زندگی من این است که او در دوره دکترای تخصصی در کنار من بود و از سال ۹۱ به بعد هر مرحله از زندگی علمی خویش را مدیون سیدعبدالله انوار هستم. من هر کار جدیدی که انجام می‌دادم، اول به رویت او می‌رساندم. کتابی را با همکاری دوستان به چاپ رسانیده و یک نسخه برایش بردم. تماس گرفت و گفت: کتاب را خواندم و در حواشی آن نکاتی را نوشتم، در چاپ بعدی کتاب آن نکات را به کار ببندید تا اشکال برطرف شود.

نگرانی برای ایران امروز را همیشه با خود داشت

همچنین احمد مسجدجامعی در این مراسم گفت: افتتاح تالار کتابخانه شخصی انوار کار بسیار ارزشمندی است که انجام گرفته است. با توجه به اینکه ایام مشروطیت نزدیک است، از این منظر به سیدعبدالله انوار نگاه کنیم؛ پدرش از مشروطه‌خواهان بود و او از فرزندان مشروطیت است. می‌خواستیم مشروطه‌گردی داشته باشیم، به دفتر آقای دکتر محقق رفتیم و ۹۰ سالگی استاد انوار را برگزار کردیم و آرزو کردیم که صد سالگی او را نیز جشن بگیریم.

وی افزود: سیدعبدالله انوار نگاه علمی به معنای امروز داشت و مسئله‌یاب بود. در جایزه تهران وقتی حضور یافت، گفت: مسئله امروز تهران مسئله آب است و باید آب را مدیریت کرد. او غرق در گذشته و تاریخ نبود و از آنها برای حل مسائل امروز بهره می‌گرفت. او مردی دغدغه‌مند بود و دغدغه‌های عجیبی داشت، آخرین کتابی که مطالعه می‌کرد، در مورد جنگ اکراین بود و نگرانی برای ایران امروز را همیشه با خود داشت.

او دریایی بود که در کوزه‌ای جا می‌گرفت

همچنین غلامرضا فدایی عراقی، پیشکسوت نسخه‌شناسی در این مراسم گفت: زمانی که در کتابخانه مجلس بودم، هر قفسه را به نام یکی از بزرگان علم می‌شناختیم و اختصاص تالاری به سیدعبدالله انوار کار بسیار نیکویی است که جای تقدیر و تشکر دارد. من از سال ۵۰ با معرفی خواهر سیدعبدالله انوار با او آشنا شدم. او با کمال تواضع در جلسات شرکت می‌کرد و از معلوماتشان استفاده می‌کردیم.

وی افزود: بعدها ملاقات من با او بیشتر شد. پیشنهاد کرد که دانشکده کتابداری و اطلاع‌رسانی تاسیس شود که به توفیق اجرای آن نرسیدیم. او فردی فاضل، دانشمند، ذوفنون و بسیار متواضع بود، می‌توان گفت او دریایی بود که در کوزه‌ای جا می‌گرفت. او مدرک دانشگاهی نگرفته بود و او را استاد نمی‌دانستند که در این زمینه حرف بسیار است. اینکه قدر هر استادی را به موقع بدانیم، بسیار مهم است و باید قدر کسی که رنج برده و عمرش را در علم گذاشته، بدانیم.

او جهانی بود بنشسته در گوشه‌ای

فریبا افکاری، پژوهشگر و دکترای رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی نیز در این مراسم گفت: استاد سیدعبدالله انوار از شمار خرد هزاران بیش است، برای اختصاص تالاری به نام استاد در سازمان اسناد و کتابخانه ملی تشکر می‌کنم، خانه استاد انوار زین پس اینجاست. در سال ۹۶ برای نخستین بار افتخار داشتم که به منزل او بروم تا کتابی را که در موردش می‌نوشتیم، تکمیل کنم، به من گفته بودند که با خانم‌ها میانه خوبی ندارد ولی او متواضعانه کتابخانه خود را گشود و کتاب‌ها را در اختیار من قرار داد.

وی افزود: زمانی که پژوهش به اتمام رسید و از او برای عنوان کتاب پرسیدم؛ گفت: هیچ به هیچ. اما او جهانی بود بنشسته در گوشه‌ای و من عنوان «همیشه در جستجوی گمنامی» را انتخاب کردم. همه بزرگان به این مسئله اذعان دارند که او هیچگاه در پی نام و نان نبود. نخستین فردی که از خانه به دانشگاه آمد و تجربه زیسته خود را به دانشگاه آورد، استاد انوار است. او داور رساله من بود؛ اما دانشگاه او را به عنوان مشاور رساله من نپذیرفت، چون مدرک دانشگاهی و درجه علمی نداشت. من نمره داوری را از او کامل دریافت کردم اما مدیر گروه نمره استاد را نپذیرفت.

افکاری بیان کرد: حیف که جوانان ما با چنین کسانی آشنایی ندارند. مهربانی، سخاوت، جوانمردی و از خودگذشتگی استاد بی‌نظیر بود و دلش برای ایران می‌طپید. یادش گرامی و روانش شاد.

زندگی دوباره سیدعبدالله انوار در اینجا اتفاق خواهد افتاد

در ادامه پویا آریان‌پور گفت: امروز برای ما و برای اهل علم روز بسیار شادی است، روحی از سیدعبدالله انوار در اینجا به چشم می‌خورد. تناسب چیدمان تالار متناسب با خانه استاد انوار است و زندگی دوباره سیدعبدالله انوار در اینجا اتفاق خواهد افتاد. این کتاب‌ها با حاشیه و زیرنویس‌ها نشان‌دهنده نحوه زیست استاد انوار خواهد بود.