سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کتاب «معنا در تئاتر» با رویکردی نشانه‌شناختی به نمایش، به دنبال ایجاد پلی میان نظریه و عمل در حوزه تئاتر است. این اثر در ۲ بخش اصلی، یعنی نظریه و کاربست عملی تدوین شده اما هدف آن، برجسته‌سازی و تفکیک این دو حوزه به صورت مجزا نیست. بلکه سعی دارد تا فعالان تئاتر و محققان این حوزه را به هم نزدیک‌تر کند. به این معنا که افراد شاغل در بخش‌های مختلف این هنر، اعم از تولیدکنندگان، کارگردانان، بازیگران و نظریه‌پردازان، به نقش‌ها و وابستگی‌های متقابل خود پی‌ببرند و تلاش کنند تا به عنوان یک پیکره واحد به این هنر نگاه کنند. نویسنده کتاب با این نگاه قصد دارد که تئاتر را به عنوان یک فرایند پویا و در هم‌تنیده معرفی کند که نه تنها وابسته به تئوری‌های خاص است، بلکه کاربست عملی آن‌ها در صحنه نیز نقش حیاتی در تولید معنا دارد.
در این کتاب، نویسنده تلاش کرده تا نه تنها نظریه‌های مهم در زمینه نشانه‌شناسی را مرور کند، بلکه به آن‌ها بسط و توسعه‌ای جدید در حوزه تفکر درباره تئاتر ببخشد. این بسط نظریه‌ها به شکل‌گیری شیوه‌های نوین تحلیل متون نمایشی و اجرای آن‌ها منجر شده است. در بخش عملی کتاب، نمونه‌هایی از این تحلیل‌ها و اجراهای مبتنی بر این نظریه‌ها آورده شده تا نشان دهد چگونه می‌توان این رویکردها را در عمل به کار بست. این ترکیب از نظریه و عمل، کتاب را برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان، از دانشجویان تازه‌وارد در دوره کارشناسی تا پژوهشگران با سابقه، قابل استفاده کرده است.
یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب، تلاش نویسنده برای ساده‌سازی مفاهیم پیچیده است. البته این ساده‌سازی به معنای تقلیل مفاهیم نیست، بلکه نویسنده سعی کرده با حفظ اصالت مفاهیم، آن‌ها را به زبانی قابل فهم و روان برای مخاطبان عرضه کند. این رویکرد باعث شده که کتاب بتواند به عنوان یک منبع آموزشی و پژوهشی موثر برای دانشجویان و محققان تئاتر به کار رود.
بخش نظری کتاب، ابتدا به بررسی مفهوم «معنا» در تئاتر می‌پردازد. در این بخش، خواننده با مباحث مختلفی همچون چگونگی تولید و انتقال معنا از طریق نمایش، نقش مخاطب در فهم معنای تئاتری و تأثیر زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی بر تفسیر نمایش آشنا می‌شود. این بخش با ارائه دیدگاه‌های مختلف نشانه‌شناسانه به تئاتر، به گسترش افق دید مخاطبان و پژوهشگران کمک می‌کند.
بخش دوم کتاب به کاربست عملی نظریه‌ها در تحلیل نمایشنامه‌ها و اجراهای نمایشی اختصاص دارد. این بخش نه تنها به تحلیل متون نمایشی پرداخته، بلکه به بررسی شیوه‌های جدید اجرا و تأثیر آن‌ها بر مخاطب نیز می‌پردازد. نویسنده تلاش کرده تا با ارائه مثال‌هایی از اجراهای موفق، نشان دهد که چگونه می‌توان از نظریه‌های نشانه‌شناختی برای خلق اجرایی معنادار و تأثیرگذار استفاده کرد.
یکی از نکات جالب توجه در این کتاب، این است که نویسنده خوانندگان را تشویق نمی‌کند تا بخش نظری یا عملی را به صورت مجزا مطالعه کنند. بلکه هدف او این است که مخاطبان به ارتباط تنگاتنگ بین این دو بخش پی ببرند و دریابند که نظریه و عمل در تئاتر به یکدیگر وابسته‌اند و هر یک بدون دیگری ناقص است. این نگاه جامع به تئاتر به خوانندگان کمک می‌کند تا به یک درک عمیق‌تر و کامل‌تر از فرایند تولید و اجرای معنا در تئاتر برسند.
در نهایت، این کتاب برای همه کسانی که به تئاتر علاقه دارند، یک منبع ارزشمند و جامع است. از دانشجویانی که در آغاز راه هستند تا پژوهشگران و فعالان با سابقه، همگی می‌توانند از این کتاب بهره‌مند شوند. نویسنده با بهره‌گیری از منابع اصلی و ارائه آن‌ها به زبانی ساده اما دقیق، فضایی را ایجاد کرده که در آن، هر خواننده‌ای بتواند به راحتی به عمق مباحث نشانه‌شناسی و نقش آن در تئاتر نفوذ کند.
کتاب «معنا در تئاتر» به خوانندگان این امکان را می‌دهد که با نظریه‌های پیچیده و کاربردهای عملی آن‌ها در تئاتر آشنا شوند و در نهایت، خود را به عنوان بخشی از این فرآیند پویا ببینند؛ فرایندی که در آن نظریه و عمل در کنار هم معنا می‌یابند و به تولید اثر هنری کمک می‌کنند.
کتاب «معنا در تئاتر» نوشته ریک ناولز و ترجمه محسن نوبخت در نوبت اول ۱۴۰۳ با ۲۶۳ صفحه در ۳۳۰ نسخه به قیمت ۲۷۰ هزار تومان به همت انتشارات مروارید منتشر شده است.
نظر شما