به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «نسل‌کشی در قرن ۲۱» از سلسله نشست‌های روایت آن سوی مرزها همراه با رونمایی و گفت‌وگو درباره نسل‌کشی بوسنی و غزه از سوی دفتر هنر و ادبیات بیداری چهارشنبه ۱۸ مهرماه ۱۴۰۳ برگزار شد.

در این نشست ابراهیم شمشیری دکتری علوم ارتباطات، مجید جاودان از کشور بوسنی و امیر بی‌پروا سخنرانی کردند.

در ابتدای این نشست مرتضی قاضی، دبیر دفتر هنر و ادبیات بیداری گفت: این دومین نشست ما با عنوان «آن سوی مرزها» است، در جلسه پیشین که ماه پیش برگزار شد وعده دادیم در هر فصل نشستی داشته باشیم اما آنقدر سیل اتفاقات مهیب و زیاد بود که زودتر از وعده ما قسمت شد که این نشست را برگزار کنیم، این برنامه در حقیقت ادامه برنامه‌های پیشین است.

او افزود: دفتر هنر و ادبیات بیداری وظیفه تولید آثار دیگر کشورها و ملت‌ها را دارد. مخصوصاً آن اتفاقاتی که با ما پیوند دارد، ما این روزها با شهادت سید مقاومت عزادار هستیم و تلاش می‌کنیم تا مطابق فرمایش مقام معظم رهبری عمل کنیم.

قاضی ادامه داد: طوفان الاقصی یک‌ساله شد و روزهای سختی را سپری می‌کنیم، در این مدت از ابعاد فاجعه نه تنها کم نشده بلکه بیشتر هم شده است. پدیده‌ای مانند آنچه که برای مردم غزه و لبنان رخ داده، بیداری جهانی را در پی داشته و ما امروز به موضوعی جهان‌شمول یعنی نسل‌کشی می‌پردازیم.

غربی‌ها به دنبال تطهیرسازی نسل‌کشی هستند

در ادامه این نشست محمدرضا رضاپور، کارشناس رسانه و مدیر اسبق شبکه نمایش و آی فیلم درباره مستند بی بی سی که به نسل‌کشی سیستماتیک در غزه به تحریک برخی خاخام‌ها اشاره داشته است، گفت: این مستند را سه روز پیش بخش عربی بی بی سی منتشر کرد، چیزی که برای من جالب بود این است که اسرائیل چند سال است با محور بهاییت در ایران در حال کار است، اگر دقت کنیم در جنگ‌های صورت گرفته از افغانستان و عراق تا غزه جنگ مذهبی وجود دارد، شاید سوال پیش بیاید که چطور بی بی سی چنین مستندی آماده کرده است؟ و پاسخ آن است که این کار به دلیل ایجاد رقابت بین بنگاه‌های خبری و جلب مخاطب است چرا که همه افکار آنها مشخص است و دست آنها در دروغ‌پراکنی و حامی از رژیم کودک‌کش مشخص است.

او افزود: این کار در سینما هم صورت می‌گیرد به طوری که همه بدی‌ها و مسائل را به یک شخص نسبت می‌دهند مثلاً در این مستند همه مسائل برای یک شخص است و در نهایت یک نفر از دل سیستم به مبارزه می‌ایستد، کاری که متاسفانه خودمان انجام نمی‌دهیم، این ماجرا در اخبار و سینمای غرب وجود دارد و آنها به دنبال تطهیرسازی هستند.

در ادامه این نشست عنوان شد که به دلیل مشکلاتی امکان ارتباط زنده با نویسنده کتاب وجود ندارد و همچنین تلاش شد که با تیم حقوقی آفریقای جنوبی که دعوای حقوقی علیه رژیم صهیونیستی را شروع کرده ارتباط داشته باشیم که چنین نشد.

تعریف نسل‌کشی توسط یک فرد لهستانی یهودی عنوان شد

در ادامه امیر بی پروا درباره اینکه چرا آفریقای جنوبی در این حرکت پیشگام شده است، گفت: درباره کشورهای مسلمان باید بگوییم که آنها رژیم اسرائیل را به رسمیت نشناخته‌اند و به این دلیل نمی‌توانند دعوای حقوقی داشته باشند، نکته دیگر آن است که معمولاً کشورهایی که علیه رژیم اشغالگر اقدام کرده‌اند در گرداب صهیونیست‌ها گرفتار شده‌اند، نکته بعدی آن است که کشورهای اروپایی و آمریکایی نخواستند در این راه پیش‌قدم شوند.

او افزود: آفریقای جنوبی پس از مسئله آپارتاید یکی از پیشگامان بحث حقوقی در جهان است و نفرات شناخته شده و برجسته‌ای در جهان دارد، آنها همچنین رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخته بودند و برای همین توانست اعلام دعوای حقوقی داشته باشد.

بی پروا درباره تعریف نسل‌کشی گفت: نسل‌کشی توسط یک فرد لهستانی یهودی عنوان و در نهایت در سازمان ملل تصویب شد، پس از جنگ جهانی دوم یکی از اولین مصوبه‌ها همین بود، طبق قانون حتی قوانین داخلی کشورها و اینکه کشوری بگوید این قانون را قبول ندارد نمی‌تواند از زیر بار آن کنار برود. طبق تعریف نسل‌کشی یعنی از میان بردن تمام افراد با یک زبان، یک قوم و… که با قصد قبلی بوده باشد نسل‌کشی است، برای همین هم مثال نسل‌کشی یهودیان، روآندا و ارامنه را عنوان کرده‌اند.

او ادامه داد: پس از واقعه طوفان‌الاقصی خیلی تلاش کردند این مسئله را به عنوان درگیری‌های بین‌المللی عنوان کنند نه نسل‌کشی. من در نشستی در دانشگاه ژنو عنوان کردم که اصلاً رژیم صهیونیستی کشور نیست که چنین مسائلی شاملش شود و اقدام اسرائیلی‌ها نسل‌کشی است، ما در ۲۲ سال گذشته در دیوان بین‌المللی لاهه پرونده‌ای برای نسل‌کشی نداشتیم اما تلاش آفریقای جنوبی و اقدامات رژیم صهیونیستی در رفح باعث شد تا چارچوبی برای نسل‌کشی و محکومیت اولیه آن شکل بگیرد. آفریقای جنوبی در پرونده‌اش به موضوعات مختلفی از جمله اظهارات مقامات اسرائیلی و اقداماتی برای کوچ اجباری مردم غزه اشاره کردند تا این اتفاق را نسل‌کشی به دنیا بشناسانند.

بی پروا ادامه داد: روند پرونده‌ها در دیوان بین‌المللی لاهه زمان‌بر است اما دستور موقت اعلامی که شامل ایجاد راهی برای کمک‌های بشردوستانه و حفاظت از غیر نظامیان بود به این پرونده سرعت داد اما دیوان هیچ‌گاه دستور آتش بس فوری نداد، اما در مجموع رژیم صهیونیستی از زور استفاده می‌کند و به پشتوانه آمریکا و اروپا هرکاری که بخواهد انجام می‌دهد.

اسلام دین بزرگی است و همه می‌توانند پیرو آن باشند

ابراهیم شمشیری، استاد دانشگاه صدا و سیما که نویسنده مقدمه این کتاب هم بود در این نشست به موضوعات مختلفی پرداخت، او در ابتدا و در خصوص اینکه چه گوهری در این نوشته‌ها وجود دارد بیان کرد: هنوز شهادت سید حسن نصرالله را باور نمی‌کنم، سالگرد طوفان‌الاقصی را هم تبریک می‌گویم و امیداورم این راه با تمام مشکلات و مشقاتی که دارد به نتیجه برسد، اتفاقاتی که این روزها شاهد آن هستیم تعجب همه را در پی داشته و موجب شگفتی جهان شده است. این مسئله در حوزه هنر و ادبیات کار زیادی دارد و همین موضوعی است که می‌تواند کار را به نتیجه برساند.

او افزود: با شناختی که از پروفسور حمید مولانا، نویسنده مطالب این کتاب داشتم و اینکه دغدغه جهان اسلام بحث امت اسلامی است، مقدمه آن را نوشتم. این دغدغه مولانا است و این موضوع در جلسات و نوشته‌های او مورد تاکید است، در ابتدای سال که مولانا به ایران آمده بود پیگیر این موضوع شدم. وی گفت که بحث نسل‌کشی هم در ابعاد سیاسی و… قابل پیگیری است. مولانا اشراف خوبی روی وقایع مختلف دارد و گفت که به خاطر دارم چنین مسئله‌ای در ماجرای بوسنی هرزگووین هم دنبال شد، بزرگترین نسل‌کشی‌ها در ۱۰۰ سال گذشته از مسلمانان بوده است که اتفاقی نبوده است، این موضوع بسیار عجیب است، ما تاریخ را دقیق نمی‌بینیم که چه بلایی بر سر مسلمانان می‌آید.

او افزود: عکس‌های داخل این کتاب مثل پل سارایوو را قبل از تخریب از نزدیک دیده بودم و زمانی که اتفاقی رخ می‌داد اشک من درمی‌آمد، به طور مثال همین لبنان مسئله کمی نیست، حالا زحمات نسل‌های مختلف و مردم مختلف به راحتی نابود می‌شود، باید دقت کنیم و شاید اگر از نگاه امت اسلامی به آن بنگریم می‌بینیم این مسئله برای همه نیست. اسلام دینی است که هر انسانی با هر نژادی می‌تواند پیرو آن باشد که این نشان بزرگی این دین است.

شمشیری ادامه داد: حمید مولانا می‌گوید که در اخبار آن زمان صرب‌ها را اهالی منطقه عنوان می‌کردند در حالی که برای مسلمانان چنین عنوانی ذکر نمی‌شد، وقتی این سیر تاریخی را بررسی می‌کنیم شاهد اتفاقات عجیبی هستیم، ما با امتداد رویدادها متوجه نکات زیادی می‌شویم.

او افزود: تا پیش از مقاله آخر در این کتاب شاهد نوشته‌های مولانا از زبان فردی در دل مسائل مختلف هستیم که به تحلیل آنها پرداخته است، اما اگر بخواهیم این سیر تاریخی را بررسی کنیم می‌بینیم که شرایط امروز هم در کار دیده شده است، به طور مثال در ماجرای طوفان‌الاقصی با یک کشور یا ارتش منظم روبه‌رو نیستید اما در طرف مقابل شاهدیم که تمام دنیا یک کشور جعلی را به رسمیت شناخته‌اند و تا دندان مجهزش کردند، مولانا در نوشته‌هایش اشاره کرده که بسیاری از کشورها بدون جمعیت یا سابقه تاریخی تنها برای اهدافی سیاسی به عنوان کشور شناخته می‌شوند اما تاریخی قابل توجه ندارند که به عنوان کشور شناخته شوند.

موضوع نسل‌کشی در بوسنی بسیار پیچیده است

در ادامه این نشست مجید جاودان سخنران بعدی این نشست بود. او درباره جنایات صورت گرفته در بوسنی و هرزگوین بیان کرد: موضوع نسل‌کشی در بحث بوسنی بسیار زیاد و پیچیده است اما اگر بخواهیم به صورت خلاصه بگوییم آن است که پس از فروپاشی یوگسلاوی کشورهای مسیحی پیرو واتیکان به سرعت استقلالشان را کسب کردند اما در بوسنی هدف آن بود که همه پرسی صورت بگیرد، در همان زمان تماسی از طرف سفارت آمریکا به رهبر حزب مسلمانان انجام شد که اگر درخواست استقلال دهید حمایت می‌کنیم، رفراندوم سرانجام برای ۲ روز در سال ۱۳۷۱ انجام شد، در این زمان با پایان رفراندوم سازمان ملل بوسنی را به رسمیت شناخت، در همان سال مقاله‌ای توسط یک نویسنده آلمانی نوشته و برای اولین‌بار از اصطلاح نسل‌کشی استفاده شد، آن هم در حالی که این اتفاق در سال ۱۳۷۴ صورت گرفت.

او افزود: باید این نکته را بگویم که در این منطقه پیروان کلیسای ارتدوکس صرب شناخته می‌شوند، پیروان کلیسای کاتولیک با عنوان کروات و مسلمانان با عنوان بوسنیایی شناخته می‌شوند، در ماجرای بوسنی هم اختلاف‌های کلیسای شرق و غرب و تحریکات بیرونی از طرف آلمان و آمریکا در نهایت به نسل‌کشی انجام منجر شد، بسیاری از اتفاقات رخ داده در بوسنی خود نسل‌کشی است و ۹۳ نفر جنایکار بودند که اکثریت غریب به اتفاق آن صرب و مابقی کروات بودند، با این حال واقعه سال ۱۳۷۴ که منجر به کشته شدن بیش از ۸ هزار مسلمان شد با عنوان نسل‌کشی شناخته می‌شود، در این رویداد با سکوت بین‌المللی روبه‌رو بودیم، در ماجرای بوسنی نه تنها اروپا بلکه بسیاری از کشورهای مسلمان مانند امروز در ماجرای فلسطین ساکت بودند. در آن اتفاق مسلمانان با اعتماد به سازمان ملل سلاح‌هایشان را تحویل دادند اما سازمان ملل سارایوو را به صرب‌ها تسلیم کرد که چنین اتفاقات خون‌باری رقم خورد.

جاودان ادامه داد: شناسایی اتفاقات بوسنی به عنوان جنایات جنگی برای مردم این کشور بسیار مهم بود، جدا از مباحث هویتی این مسئله برای بوسنیایی‌ها یک خط قرمز به‌شمار می‌رفت.

او افزود: در کتاب فعلی بیشتر به منابع صرب‌ها اشاره شده است در حالی که کروات‌ها بسیار بدتر عمل کردند و بسیار خنجر زدند، این را هم بگویم که شهدای ایرانی در بوسنی توسط کروات‌ها به شهادت رسیدند با این حال بسیاری معتقدند که کمک ایرانی‌ها اگر صورت نمی‌گرفت حالا دیگر کشوری به نام بوسنی وجود نداشت.

در ادامه این مراسم از کتاب «نسل‌کشی در قرن ۲۱» رونمایی شد.