سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فاطمه خداوردی: کتاب «ربات جنگلی» "The Wild Robot" نوشته پیتر براون، یک داستان مهیج برای کودکان و نوجوانان است که به زبان ساده اما عمیق، به بررسی مفاهیم حیات و ارتباط میان موجودات زنده می‌پردازد. این کتاب که در ایران با عنوان «ربات جنگلی» از سوی انتشارات پرتقال با ترجمه آناهیتا حضرتی کیاوندانی منتشر شده، است و داستان رُز را روایت می‌کند؛ رباتی که برای یک محیط شهری پیشرفته طراحی شده اما به‌طور تصادفی در جزیره‌ای بیابانی و وحشی سقوط می‌کند. برخلاف دیگر داستان‌های علمی‌تخیلی که اغلب ربات‌ها را با توانایی‌های ماورایی نشان می‌دهند، شخصیت رُز یک ربات ساده و کاربردی است که در ابتدا با جهان طبیعت بیگانه است. او مجبور است در این محیط وحشی بقا یابد و به‌تدریج، از محیط و حیوانات اطرافش می‌آموزد.

داستان «ربات جنگلی» به‌طور هوشمندانه به مضامینی چون قدرت طبیعت و هم‌زیستی بین گونه‌های مختلف می‌پردازد. رُز به عنوان یک ربات، از طبیعت چیزی نمی‌داند؛ اما در تلاش برای بقا یاد می‌گیرد که باید با سایر موجودات همکاری کند و برای بقا به آن‌ها احترام بگذارد. او در ابتدا با گسستگی از دنیای تکنولوژی و نبود دانش برای تعامل با حیوانات جزیره دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ اما با گذر زمان، ویژگی‌های منحصربه‌فردی از خود نشان می‌دهد. او با به‌کارگیری عقل و احساسات، ارتباطی نزدیک با حیوانات برقرار می‌کند؛ در واقع، «ربات جنگلی» داستان رستگاری و کشف و خودشناسی یک ربات است که در تعامل با طبیعت، به انسانیت نزدیک‌تر می‌شود. این داستان به کودکان و نوجوانان می‌آموزد که حتی یک ربات نیز می‌تواند معنای دوستی، فداکاری و توجه به دیگران را بیاموزد.

اقتباس انیمیشنی این داستان توسط دریم‌ورکس با عنوان «ربات وحشی» به کارگردانی کریس سندرز در ۱۰۱ دقیقه تولید و به زبان فارسی نیز دوبله شده است. انتخاب سندرز به عنوان کارگردان که به دلیل آثار موفق در حوزه انیمیشن کودک و نوجوان شناخته شده است، نوید یک اقتباس تصویری زیبا و تأثیرگذار از داستان رُز می‌دهد. این پویانمایی علمی‌تخیلی و ماجراجویی آمریکایی محصول ۲۰۲۴ از جلوه‌های تصویری پیشرفته برای نمایش مناظر بکر و حیوانات جزیره بهره برده و همچنین تلاش می‌کند پیوندهای احساسی عمیق بین ربات و حیوانات را با ظرافت به تصویر بکشد. از آنجا که انیمیشن به مخاطب این امکان را می‌دهد تا بیشتر به دل جهان داستانی و شخصیت‌های آن نفوذ کند، «ربات وحشی» می‌تواند درک عمیق‌تری از پیوند انسان با طبیعت را ارائه دهد و به مخاطبان جوان، نه‌تنها ماجرایی سرگرم‌کننده، بلکه نگاهی اخلاقی به هم‌زیستی با طبیعت و احترام به حیات آموزش دهد.

این انیمیشن که برای نوجوانان بالای ۱۳ سال مناسب است، داستان یک ربات وحشی و باهوش به نام رازوم ۷۱۳۴ (به اختصار راز) است که پس از غرق‌شدن یک کشتی، در جزیره‌ای خالی از سکنه سرگردان می‌شود. در ادامه او به شکل اتفاقی باعث مرگ یک مرغابی مادر می‌شود و حالا باید جوجه او را با کمک یک روباه بزرگ کند. او برای زنده‌ماندن در این محیط طاقت‌فرسا، با حیوانات جزیره دوست می‌شود و از جوجه‌مرغابی یتیمی مراقبت می‌کند. نقدها این انیمیشن را به دلیل تصویرسازی‌های خیره‌کننده و مفاهیم عمیق درباره ارتباط، فداکاری و زندگی در هماهنگی با طبیعت ستوده‌اند و آن را اثری متفاوت از آثار دریم‌ورکس می‌دانند.

«ربات وحشی» نخستین‌بار در جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو در ۸ سپتامبر ۲۰۲۴ به نمایش درآمد و در ۲۷ سپتامبر در ایالات متحده اکران شد.

برخی از منتقدان می‌گویند هدف این انیمیشن برانگیختن احساسات بیننده است از طریق تلاش یک ربات برای درک احساس مادرانه و اینکه به مکانی تعلق داشته باشد. این انیمیشن با اینکه داستان یا حرف جدیدی ندارد؛ اما در نمایش یک روایت احساسی و عمیق موفق عمل کرده و به‌خوبی توانسته است لحظات احساسی بسیار خوب و باکیفیتی خلق و ارائه کند. فداکاری شخصیت اصلی داستان که در ابتدا برای یک جوجه‌مرغابی و در ادامه برای حیوانات جنگل است، باعث می‌شود شاهد شکل‌گیری داستان احساسی و جذاب باشیم. درست است که عمده دقایق این انیمیشن به شخصیت ربات و تنها دوست و فرزندش تعلق دارد؛ اما سندرز به‌خوبی توانسته است لحظاتی را خلق کند که باعث شود بیننده برای هر شخصیت ارزش قائل شود. شخصیتی مثل رهبر مرغابی که با فداکاری‌اش لحظاتی جذاب را خلق می‌کند یا دیگر شخصیت‌های انیمیشن که هر یک تلاش می‌کنند هدف سازندگان را به‌خوبی جلو ببرند.

به همین دلیل است که زمانی که به صحنه دفاع از جنگل می‌رسیم، تعجب نمی‌کنیم که حیوانات جنگل در حال همکاری هستند؛ چراکه سندرز از قبل زمینه آن را ساخته است. بااین‌حال بخشی که بیشتر باعث شده است تا منتقدان انیمیشن "The Wild Robot" را بالاتر از بسیاری از آثار چند سال اخیر دریم‌ورکس قرار دهند، مسیر به پایان رسیدن این انیمیشن است. درست است که این انیمیشن به‌طور کلی می‌خواهد یک نمایش احساسی ارائه کند؛ اما در نهایت نشان می‌دهد حتی اگر مثل ربات داستان، انواع فداکاری‌ها را نیز انجام دهیم، باز هم قرار است تنها بمانیم.

تنهایی بخشی از زندگی است و پذیرفتن آن شاید برای بسیاری سخت باشد؛ اما ما در نهایت با خودمان تنها خواهیم ماند؛ شخصیت اصلی این داستان نیز باید به‌تنهایی تصمیم سختی بگیرد که به نفع همه باشد. پایان‌بندی این انیمیشن نقطه قوت نهایی آن است و سندرز به‌جای اینکه صرفاً یک پایان شاد به بیننده تحویل دهد، یک پایان واقع‌گرایانه ارائه کرده است. ما در این انیمیشن شاهد این موضوع هستیم که هرچقدر هم شخصیت ربات در انیمیشن فداکاری کند، او در نهایت جایگاهی در جنگل ندارد و صاحبانش بارها به جنگل خواهند آمد تا او را با خود ببرند.

پس از تمام اتفاقاتی که در داستان رخ می‌دهد، شاید دیگر اهالی جنگل او را به شکل یک هیولا نبینند یا پسرش بالاخره او را به چشم یک مادر ببیند؛ اما سرانجام، راز باید برای محافظت از آن‌ها فداکاری بزرگ انجام دهد؛ حتی اگر این فداکاری به قیمت پاک‌شدن حافظه و تنهایی و نابودی او باشد. در واقع، پایان‌بندی این انیمیشن حکم امضای روایت و روند داستانی آن را دارد که باعث می‌شود بیننده در اوج اینکه احساساتی می‌شود، احساس رضایت کند و انیمیشن را به‌راحتی لمس کند؛ چراکه شخصیت‌ها شاید ربات و حیوانات جنگل باشند اما کاملاً انسانی و ملموس به تصویر کشیده‌اند.

به‌طور کلی، هم کتاب و هم انیمیشن «ربات جنگلی»، تجربه‌ای آموزشی و جذاب برای کودکان و نوجوانان فراهم می‌آورند که آنان را با مسائلی چون ارزش طبیعت و قدرت دوستی آشنا می‌کند. همچنین، این داستان پیامی فراتر از سرگرمی دارد و کودکان را به تفکر درباره دنیای اطراف و مسئولیت‌هایشان در قبال آن ترغیب می‌کند.