سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - محمدجواد جعفری‌همت، شاعر و فعال فرهنگی: در روزگاری که طوفان‌های مدرنیتۀ جهان، فرهنگ‌های اصیل و گویش‌های بومی را در چالش‌های بی‌رحم خود گرفتار کرده‌اند، گرامیداشت روزی چون لیراوی در روستای ابوالفتح، فرصتی است تا نغمه‌های فراموش‌شده و پژواک‌های اصیل فرهنگی را به گوش دنیا برسانیم. این روز، نه تنها یادآوری میراث فرهنگی‌مان است، بلکه نشانه‌ای از احترام به روح مردم سرزمین‌مان و حیات زبان‌هایی است که در لابه‌لای گویش‌های محلی‌شان زندگی می‌کنند.
ادبیات بومی محلی، همان‌طور که در دل هر کوچه و برزنی پیچیده و در جان هر فرد از دیاری به دیاری دیگر جا دارد، یکی از ارکان هویت فرهنگی و معنوی هر جامعه به شمار می‌رود. این زبان‌ها و گویش‌ها که ریشه در تاریخ دارند، انعکاسی از آداب، رسوم و باورهای مردمی هستند که قرن‌ها پیش در این سرزمین‌ها زندگی کرده‌اند. زبان‌های محلی، از جمله گویش‌ها و لهجه‌های جنوبی، نه تنها ابزاری برای برقراری ارتباط‌اند، بلکه در لایه‌های عمیق‌تر حامل حکایات و اسرار کهن هستند که نسل به نسل انتقال یافته‌اند.
اشعار بومی، این نقوش لطیف کلامی، زیباترین گواه بر پیوند انسان با طبیعت و محیط زیست است. از لیراوی تا شعرهای محلی جنوبی، این آثار از توانمندی مردم در تبیین احساسات و تجربیاتشان در بستر زمان و مکان حکایت می‌کنند. هر قطعه شعر، در هر متن به زبان مادری سروده شده، خود داستانی نهفته از زندگی روزمره، آلام و شادی‌ها، امیدها و آرزوها دارد.
حفظ این گویش‌ها و ادبیات بومی مسئولیتی است که بر دوش نسل‌های گذشته و آینده قرار دارد. چگونه می‌توان این گنجینه‌های فرهنگی را حفظ کرد؟ نخستین گام آموزش و آگاهی است. برگزاری همایش‌هایی چون روز لیراوی، به نسل جدید می‌آموزد که این گویش‌ها و اشعار، تنها کلماتی تکراری یا بی‌فایده نیستند، بلکه شکل‌های هنری و فرهنگی ارزشمندی هستند که به دست ما رسیده و باید درک و پاسداری شوند.
تحقیق و مستندسازی نیز اهمیت دارد. در دنیای امروز که همه چیز به سرعت دیجیتالی می‌شود، ثبت و ضبط آثار ادبی و گویشی با کمک فناوری‌های نوین می‌تواند به یک حرکت ملی تبدیل شود. گویش‌ها، شعرها و داستان‌های محلی اگر به درستی ثبت شوند، نه تنها به عنوان میراثی از گذشته باقی می‌مانند، بلکه به نسل‌های آینده این امکان را می‌دهند که آن‌ها را بشنوند و بشناسند.
نشر و ترویج هنر بومی از دیگر ابزارهای موثر در حفظ و نگهداری این گنجینه‌های فرهنگی است. برگزاری جشنواره‌ها، مسابقات شعرخوانی و کارگاه‌های آموزش زبان و ادبیات بومی بستری مناسب برای تقویت روحیه فرهنگ‌دوستی در جامعه فراهم می‌آورد. هنرمندان بومی، شاعران و نویسندگان محلی می‌توانند با خلق آثار جدید، به حفظ و توسعه ادبیات بومی کمک کنند.
در نهایت، هرچه بیشتر مردم به اهمیت گویش و ادبیات بومی پی ببرند و آن را در زندگی روزمره خود به کار ببرند، این میراث زنده‌تر و پایدارتر خواهد ماند. لیراوی نه فقط روز یادآوری یک واژه یا یک شعر، بلکه روز برافراشتن پرچم فرهنگ بومی و اصالت‌های انسانی‌مان است تا همه بدانیم که هر گویش، هر لهجه و هر واژه‌ای از دل تاریخ برخاسته است و می‌تواند چراغی در تاریکی‌ها باشد.
بزرگداشت این روز، بزرگداشت هویت و میراث است، پاسداشت خویشتن در زبان و شعر و فرهنگ خود. این پاسداشت نه فقط در کلام، بلکه در عمل و در زندگی روزمره ما متجلی خواهد شد.
نظر شما