مجموعهاي از احاديث ائمه اطهار(ع) درباره روزه، احكام و فضايل ماه مبارك رمضان در كتاب «انوار درخشان؛ چهل حديث معتبر» با تهيه و تنظيم موسسه پيام امام هادي(ع) از سوي انتشارات پيام امام هادي(ع) به چاپ ششم رسيد.\
با وجود آن كه احاديث روزه و ماه رمضان فراواناند، اما در اين اثر، انتخاب چند حديث در هر باب از ميان احاديث معتبر از اهداف اوليه بوده است، يعني رواياتي در اين مجموعه فراهم آمدهاند كه از نظر سلسله سند، صحيح، حسن و موثقند و از نظر فقها و دانشمندان اسلامي معتبر و مورد عملاند.
به اعتقاد نويسنده اين اثر، كتاب حاضر به دليل اعتبار براي استفاده و استناد اهل فضل و سخن نيز مناسب است و عموم مردم با استفاده از ترجمه رواني كه از تمامي روايات در ذيل صفحه قرار گرفته است، ميتوانند از مضامين آن بهرهمند شوند.
دو خطبه شعبانيه از حضرت رسول(ص) و خطبهاي از امير مومنان(ع) در آغاز ماه رمضان نيز به اول كتاب و چهار دعا به آخر اثر افزوده شده است.
در آخرين روزهاي ماه شعبان رسول گرامي اسلام(ص) ضمن ايراد خطبهاي براي مردم ـ كه به خطبه شعبانيه موسوم است ـ به بيان فضايل و اهميت ماه مبارك رمضان پرداختند و وظايف يك مسلمان واقعي و مومن حقيقي را براي تمام نسلها در طول تاريخ تشريح كردند. بدون ترديد مجموعه اين توصيهها به عنوان مشعلي روشن براي تمام كساني است كه قصد دارند با شستوشوي جان و روح خويش در جاري زلال ماه مبارك رمضان، لياقت قرب به درگاه ذات باريتعالي بيابند و در رديف مهمانان حقيقي ضيافتالله قرار گيرند.
خطبه شعبانيه در كتابهاي حديثي، نقل شده است. «امالي» صدوق، «عيون اخبارالرضا(ع)»، «وسائلالشيعه» و سيدبن طاوس در اول كتاب «اقبال»، تمام حديث را آوردهاند. شيخ بهايي در حديث نهم از كتاب «اربعين» و مرحوم فيض كاشاني نيز در كتاب «وافي» در باب فضل شهر رمضان از كتاب «المجالس» صدوق كه همان «امالي» است روايت ميكند، تنها «وسائلالشيعه» حديث را تقطيع كرده است و بقيه كتابها تمام حديث را آوردهاند.
در متن و سند خطبه شعبانيه از «بحارالانوار» آمده است: «مرحوم محدث بزرگ علامه محمدباقر مجلسي(ره) در جلد 96 كتاب پر ارزش بحارالانوار، صفحه 356، حديث 25 مينويسد؛ نقاش و قطان و معازي و طالقاني از احمد همداني از عليبن حسن فضال از پدرش حسن از امام همام حضرت عليبن موسيالرضا(ع) از آباء گراميش(ع) از حضرت اميرالمومنين عليبن ابيطالب(ع) روايت ميكند كه فرمود؛ "روزي (آخرين جمعه ماه شعبانالمعظم) پيامبر اكرم حضرت محمدبن عبدالله(ص) براي ما خطبه خواند و فرمود؛ به نام خداوند بخشنده مهربان؛ اي مردم! به درستي كه ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما روي آورده، ماهي است كه نزد خدا بهترين ماهها است و روزهاي آن بهترين روزها و شبهاي آن بهترين شبها و ساعات آن بهترين ساعات است، ماهي است كه در آن به مهماني خدا خوانده شدهايد و در اين ماه از جمله گرامي داشتگان خداي تعالي محسوب ميشويد و نفسهاي شما، ثواب تسبيح دارد و خواب شما در اين ماه عبادت و عمل شما در آن مقبول و دعاي شما در آن مستجاب است.
پس با نيت خالص و دل پاك از پروردگار خود بخواهيد تا شما را براي روزه اين ماه و تلاوت قرآن مجيد موفق بدارد، همانا شقي و بدبخت كسي است كه در اين ماه بزرگ از مغفرت الهي محروم شود. با گرسنگي و تشنگي در اين ماه، گرسنگي و تشنگي روز قيامت را ياد آوريد، به فقراء و مساكين صدقه دهيد. بزرگان خود را احترام و به خردسالان رحم نماييد و صله رحم كنيد. زبانهاي خود را از معصيت نگاه داريد و چشمهاي خود را از آنچه نظركردن بر آن حرام است، بپوشانيد. گوشهاي خود را از آنچه گوش دادن به آن حرام است باز داريد. يتيمان را محبت و ترحم نماييد تا بر يتيمان شما محبت و ترحم شود. از گناهان به سوي خدا توبه كنيد و دستهاي خود را در اوقات نماز به دعا بلند كنيد. همانا كه اوقات نماز بهترين ساعات است چون در اين اوقات خداي عزوجل به نظر رحمت به بندگانش مينگرد و اگر با خدا مناجات و راز و نياز كنند جواب ميدهد و اگر او را بخوانند لبيك ميفرمايد و هرگاه از او حاجتي بخواهند اجابت كند.
اي مردم! بدرستيكه جانهاي شما در گرو كردارهاي شما است به طلب آمرزش و استغفار از گرو بيرون آوريد و پشتهاي شما از بار گناهان سنگين است، با طول سجود سبك سازيد و بدانيد كه خداي عزوجل به عزت خود قسم ياد كرده كه نمازگزاران و سجدهكنندگان را عذاب نكند و آنان را در روزي كه همه در پيشگاه پروردگار حاضر شوند به آتش قهر خود نترساند و نسوزاند.
اي مردم! هركه از شما در اين ماه، مومن روزهداري را افطاري دهد؛ ثواب يك بنده آزادكردن براي او خواهد بود و نيز سبب آمرزش گناهان او ميشود (پس گفته شد يا رسولالله، همه ما تمكن و استطاعت افطاردادن را نداريم آن حضرت فرمود) بپرهيزيد از آتش هر چند با نصف دانه خرما،و حفظ كنيد خود را از آتش؛ اگر چه به شربت آبي باشد.»
در ادامه آمده است: «اي مردم! كسي كه در اين ماه اخلاق خود را نيكو گرداند، در قيامت از پل(صراط) به سلامت خواهد گذشت در آن روزي كه قدمها لغزان است و كسي كه كار خدمتگذاران و نوكران را در اين ماه كم كند، خداوند حساب او را آسان فرمايد و كسي كه شر خود را از ديگري باز دارد، خداوند غضب خود را در روز قيامت از او باز دارد و آن كه يتيمي را در اين ماه گرامي دارد، خداوند در قيامت او را گرامي دارد و آن كه در اين ماه صله رحم نمايد، خداوند او را مشمول رحمت خود گرداند و كسي كه قطع رحم كند، خداوند رحمت خود را از او قطع كند(در روز قيامت) و هركه در اين ماه يك نماز مستحبي بخواند؛ خداوند بيزاري از آتش را براي او بنويسد و آن كس كه عمل واجبي(يك نماز واجب) را در اين ماه انجام دهد ثواب هفتاد عمل واجب و نماز كه در غير ماه رمضان بجا آورد به او داده ميشود و كسي كه در اين ماه زياد صلوات بر من بفرستد، خداوند ميزان حسنات او را در قيامت سنگين ميكند و كسي كه در اين ماه يك آيه از قرآن بخواند ثواب يك ختم قرآن كه در ماه ديگر بخواند براي او خواهد بود.
اي مردم! بدرستيكه در اين ماه درهاي بهشت باز است از خدا بخواهيد كه بر شما بسته نشود و درهاي جهنم بسته است از پروردگارتان بخواهيد كه بر روي شما گشوده نشود.
شياطين در زنجيرند؛ از خدا بخواهيد كه بر شما مسلط نشوند.
حضرت اميرالمومنين(ع) ميفرمايد؛ به پا خواستم و گفتم يا رسولالله بهترين عملها در اين ماه چيست؟ فرمودند: اي اباالحسن! [علي(ع)] بهترين كارها در اين ماه، پرهيز از محرمات الهيه است ...»
شرافت هر چيزي بهواسطه سبب است، مثلا شرافت روز غدير به اظهار ولايت حضرت وصي(ع) است و شرافت روز جمعه بهواسطه تولد پيامبر(ص) است. شرافت روز اضحي بهواسطه واقعه قرباني اسماعيل(ع) توسط ابراهيم خليل(ع) است. همچنين رجب به خاطر انتسابش به علي(ع) و شعبان به سبب انتسابش به پيامبر(ص) و شرافت ماه رمضان، بهواسطه انتسابش به حق تعالي است و ترتيب ماههاي سهگانه به ولايت باب نبوت و نبوت باب توحيد است.
در بخشي از اين كتاب درباره حكمت و فوايد روزه آمده است: «هشامبن حكم درباره علت وجوب روزه از امام صادق(ع) سوال كرد. امام فرمودند؛ خداوند روزه را واجب كرد تا بوسيله آن ثروتمند و فقير مساوي شوند و اين براي آن است كه غني، رنج گرسنگي را احساس نميكند تا به مستمند رحم كند؛ چون دارا هر وقت چيزي را بخواهد آن را به دست ميآورد. از اين رو خداوند اراده فرمود كه بين خلق خود تساوي برقرار كند و اين كه ثروتمند، گرسنگي و درد را بچشد تا بر ضعيف رقت آورد و بر گرسنگي رحم كند.»
كتابهاي امالي صدوق، تنقيحالمقال، توضيحالمسائل امام خميني(ره)، تهذيبالاحكام، ثوابالاعمال، رجال نجاشي، روضةالمتقين، عللالشرايع، عيون اخبارالرضا(ع)، فضائلالاشهرالثلاثة، الفهرست، كافي، لسانالعرب، مرآةالعقول، ملاذالاخبار، من لا يحضرهالفقيه و النهاية، از منابع و مصادر تدوين اين اثرند.
چاپ ششم كتاب «انوار درخشان؛ چهل حديث معتبر» از سوي انتشارات پيام امام هادي(ع) در شمارگان 1500 نسخه، 84 صفحه و بهاي 8400 ريال راهي بازار نشر شده است.
نظر شما