چهارشنبه ۲۲ دی ۱۳۸۹ - ۱۱:۰۳
چاپ سوم «خانه‌ام ابری است» منتشر شد

به مناسبت 13 دی، پنجاه و یکمین سالروز درگذشت نیما یوشیج، ایبنا با چند تن از کارشناسان و منتقدان درباره آثار منتشر شده درباره نیما گفت‌و‌گوهایی داشت.اغلب اين کارشناسان کتاب «خانه‌ام ابری است» تقی پورنامداریان را جامع‌ترین اثر در زمینه نیما‌‌پژوهی می‌دانند.\

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، چاپ سوم کتاب «خانه‌ام ابری است»(شعر نیما از سنت تا تجدد) در ابتدا «نگاهی گذرا به زندگی و شعر نیما» دارد و به «پیش‌درآمد زمینه‌های بحث»، «قالب و صورت در شعرهای نیما»، «زمینه‌های عاطفی و معنایی دیگر»، و «مسئله زبان در شعر نیما» می‌پردازد.

در مقدمه مبحث «مسئله زبان در شعر نیما» بر این نکته تاکید شده است که مسئله زبان در شعر نیما در مجموعه آثار او مسئله مبهمی است که خواننده را غالبا متعجب می کند. این تعجب از دوگانگی زبان در آثار او ناشی می‌شود. از یک سو در شعرهایی که در قالب‌های سنتی و تاحدودی نیمه سنتی سروده است، زبانی نسبتا بی‌عیب و ایراد هم در حوزه صرف و هم در حوزه نحو دارد. اما در شعرهای آزاد او زبانی غیرفصیح و ناهموار می‌بینیم.

همچنین در این مبحث به موضوع «تصرفات زبانی» اشاره شده و این مسئله از خصوصیات سبکی زبان شعرهای آزاد نیما محسوب می‌شود. موضوعاتی چون حذف «ی»، فاصله انداختن میان موصوف و صفت، تقدم صفت بر موصوف، ب/ به زائد، فعل‌های مرکب و عبارات فعلی و پاره‌ای کاربردهای خاص و نارسایی‌های دیگر صرفی و نحوی از آن جمله‌اند.

در ادامه این کتاب به «اسباب و علل هنجارگریزی‌های زبانی» پرداخته و «مسئله معنی در شعر کهن و شعر آزاد نیمایی» بررسی شده است. در این مبحث «معنی در شعر کهن»، «از نشانه تا معنی در شعر کلاسیک»، «از نشانه تا معنی در شعر نیما»، «تاویل و زبان سمبلیک»، «زبان سمبلیک و تاویل شعر گل مهتاب» دیگر موضوعات پرداخته شده هستند.

پورنامداریان در بخش دیگری از این کتاب به موضوع «سبک‌های شعر کهن و شعر نیما و ابهام» اشاره داشته است و دو مبحث «پیوندهای عین و ذهن در شعر» و «بلاغت مخاطب، گفت‌و‌گو با متن و روابط بینامتنی در تاویل شعر نیما» را بررسی کرده است.

در ادامه «شعرهای برگزیده»ی نیما به انتخاب پورنامداریان آماده است. در این بخش برگزیده‌ای از شعرهای نیما از سال 1316 به بعد یعنی از سال سرایش نخستین شعر آزاد نیمایی در نظر گرفته شده است. پورنامداریان در این برگزیده‌ی شعرها هم زیبایی و عمق شعرها را از دریچه پسند نیما در نظر داشته و هم اشتهار بعضی شعرها را که احتمال می‌داده خوانندگان کتاب دیدن آن‌ها را توقع دارند.

در بخش دیگر از این کتاب «تفسیر و تاویل» برخی از شعرهای برگزیده را می‌خوانیم. این تفسیر و تاویل‌ها به اقتضای شعرها گاهی مفصل و گاهی مجمل است. 12 شعر نیما در این بخش تفسیر شده‌اند. پورنامداریان معتقد است در این تفسیرها و تاویل‌ها سعی داشته از کلی‌گویی‌های فارغ از متن و اندیشه‌های نیما- که روشی معمول است- پرهیز کند تا دوستداران شعر نیما با شیوه ورود در فضای شعر او و ارتباط با آن آشنا شوند.

مولف در انتهای کتاب در پیوستی مفصل «ماخذ و یادداشت‌ها» را ارائه کرده و «فهرست شعرهای نیما» و «فهرست اعلام» را آورده است.

پورنامداریان این کتاب را حاصل انس سالیان او با شعر نیما می‌داند و مطابق آن‌چه در آغاز کتاب آورده، سعی کرده است از کار نیما و میراث شعری او به اجمال تصویری دقیق و راستین و پیراسته از غبار حب و بغض‌های بی‌پایه و ادعاهای بی‌مایه و ناشی از جهل و ناآگاهی به دست دهد.

ساختار این کتاب مبتنی بر تجددی است که نیما در شعر فارسی و در مقایسه با شعر کلاسیک فارسی پدید آورد. سنت شعر فارسی بیش از هزار سال بر سه رکن اساسی غیرقابل تغییر استوار بوده است. پورنامداریان این سه رکن را قالب، زبان ادبی و معنی‌داری یا تک‌معنایی می‌داند.

برهمین اساس سه بخش اصلی این کتاب را مباحث مبتنی بر تغییر این سه رکن در شعر نیما تشکیل می‌دهند. به عبارت دیگر مولف در این کتاب در یک بخش به «قالب و صورت در شعرهای نیما» پرداخته و در دو بخش دیگر به «مسئله زبان» و «مسئله معنی» اشاره داشته است.

همان‌طور که اشاره شد کتاب حاضر چاپ سوم این اثر و ویرایش جدیدی از آن است. تفاوت چاپ جدید این اثر با چاپ‌های پیشین در ویرایش متن کتاب، تصحیح اشتباهات چاپی و روشن کردن جملات و مطالب مبهم است. همچنین پاره‌ای مطالب در جای جای کتاب افزوده شده است و جابه‌جایی‌های اندکی نیز در بخش‌هایی از کتاب دیده می‌شود.

چاپ سوم کتاب «خانه‌ام ابری است»(شعر نیما از سنت تا تجدد) اثر تقی پورنامداریان با ویرایش جدید، تصحیح و افزودگی‌ها در 472 صفحه، شمارگان 1100 نسخه و قیمت 9600 تومان پاییز امسال توسط انتشارات مروارید منتشر و راهی بازار کتاب شد.

تقی پورنامداریان متولد 1320 در همدان است. وی در سال 1358 در حالی‌كه فعالیت‌های خود را در آموزش و پرورش ادامه می‌داد موفق به دریافت درجه دكترا در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد.

پورنامداریان در حال حاضر استاد زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. عمده فعالیت‌های او در بررسی شعر كلاسیک فارسی بوده و كتاب‌ها و مقالات منتشر شده او در حدود 36 اثر است.

«تاملی در شعر احمد شاملو»، «درس فارسی برای فارسی‌آموزان خارجی»، «در سایه آفتاب»، «بلاغت و گفت‌وگو با متن»، «پایان بی‌قراری ماهان»، «نقد و تحلیل هزاره دوم آهوی نظامی»، «چند نكته درباره شعر شاعران آذری و نظامی»، «هماهنگی صورت و معنی در شعر بهار»، «عالم شامی شعر حافظ»، «گمشده لب دریا»، «تفسیری دیگر از شیخ»، «عطار و ابوسعید ابوالخیر»، «اسباب و صور در غزل‌های مولویب، «هویت ملی و شاهنامه» و «رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی» عنوان برخی از آثار پورنامداریان هستند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط