خورخه کاستانیدا در «رفیق؛ زندگی و مرگ ارنستو چه‌گوارا» موفق شده چهره واقعی این انقلابی را از پشت مه غلیظ حماسه‌پردازی و افسانه‌سرایی‌های هدفمند و بعضا نادرست حکومت کوبا بیرون بکشد. این کتاب، هم یک ارزیابی از دوران زندگی اوست و هم تصویری شفاف و واضح از یک انسان: والدینش، ازدواج‌هایش، خودپسندی‌هایش، قدرت اراده بی‌نظیرش، مبارزاتش و خشم و عصبیت‌های عنان گسیخته‌اش.
