به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ساری، پژوهشگر مازندرانی عصر سه‌شنبه در نشست نقد کتاب مستند هادی اثر زمانه حسن‌نژاد، با تاکید بر اثرگذاری نظارت و داوری بر غنای آثار تولیدی، درباره متن اثر گفت: شیوایی و کوتاهی اثر باید به گونه‌ای باشد که در کم‌ترین زمان، بیشترین داده به مخاطب منتقل شود.
سید صمد حسینی اظهار کرد: اما درعین حال حفظ توالی زمانی در متن، تکرار نشدن برخی عبارات در یک پاراگراف، ورود علمی به موضوع و مانند آن مهم است. پژوهشگر و نویسنده مازندرانی افزود: نخستین نگاه پژوهشگر همواره به قواره متن است که سنجه‌های انتشار در آن رعایت شده باشد.
این نویسنده ادبیات پایداری با بیان اینکه در مقدمه اثر عنوان «تاریخ شفاهی» ذکر شده گفت: برای مخاطب این پرسش که تاریخ شفاهی چیست مطرح می‌شود، واژه‌ها ساختمان دانش هستند و در کاربرد آنها باید دقت کرد.
وی تصریح کرد: در نگارش سنتی تاریخ، جاذبه مخاطبان به اندک رسیده و به همین دلیل، سبک نوینی برای ایجاد جاذبه خلق شده‌است.
حسینی محتوای مقدمه را سازماندهی تحقیق دانست و ادامه داد: از یک واژه چند بار در یک پاراگراف استفاده می‌کنیم در حالی که با کوتاه‌سازی می‌توان به حل این معضل کمک کرد که به نظرم در ویرایش آینده کتاب، این مسئله می‌تواند اعمال شود.
وی خاطرنشان کرد: پس از انتخاب عنوان، باید بخش مهمی از متن به تمرکز و تشریح عنوان اختصاص داده شود که در این اثر باتوجه به عنوان فرعی کتاب که زندگی هنرمند شهید مدافع حرم هادی باغبانی است این انتظار تا اندازه‌ای برطرف شده‌است.
حسینی با تاکید بر لزوم توجه به جغرافیای تحقیق در نگارش، گفت: برخی پژوهشگران اعتقاد دارند نقطه تمرکز باید در عنوان مطرح شود و برخی بر این عقیده‌اند که الزامی به تعریف کامل آن در عنوان نیست.
وی ادامه داد: ۵۰ صفحه کتاب به سوریه، گروه‌های سیاسی و موضوعات مرتبط با آن اختصاص داده شده، نویسنده می‌توانست همین حجم اطلاعات را در پنج صفحه به مخاطب انتقال دهد.
نویسنده مازندرانی با اشاره به کمبود اطلاعات در این اثر خاطرنشان کرد: برخی اطلاعات تکراری است مانند الگوبرداری شهید از شهید آوینی، بسیاری از حوادث زندگی شهید باید در جای خود مطرح و توالی زمانی آن رعایت می‌شد تا نیاز به تکرار اطلاعات نباشد، در برخی بخش‌ها توضیحات اضافه آمده که نویسنده می‌توانست از آن چشم‌پوشی کند.
حسینی اظهار کرد: آستانه تحمل خواننده در ۷۰ صفحه نخست کتاب است اما نویسنده متن را در بیش از ۱۵۰ صفحه به اتمام رساند، نیم‌فاصله‌ها، آرایه‌های ادبی و برخی موارد دیگر اشکالات کتاب است.
پژوهشگر مازندرانی با بیان اینکه نویسنده باید محیط ادراکی خود تسلط ایجاد کند گفت: تسلط به ایجاد آرایش در اطلاعات می‌انجامد که در این کتاب به دلایل گوناگون این آرایش حاکم نیست.
کتاب هفت بار داوری شد
دیگر پژوهشگر و نویسنده مازندرانی و ویراستار این کتاب با تاکید بر لزوم بیان ویژگی‌های مثبت کتاب در ابتدای نقد گفت: جلسات نقد برای ارتقای دانش برگزار می‌شود، دسترسی به اطلاعات و مطالعه نباید باعث شود خود را نویسنده یا منتقد قهاری بدانیم، نوشتن ما تحت‌تاثیر ترجمه‌ها یا زبان ادبیات برخی استادان است.
زین‌العابدین درگاهی درباره ویراستاری کتاب مستند هادی اظهار کرد: متن کتاب پس از هفت بار داوری به دست من رسید و با وجود امتیازهای بسیار اثر، تغییرات گسترده‌ای در آن اعمال شده بود، مستند هادی نخستین کتاب درباره این موضوع است و مشکلات اثر به نبود یا کمبود اطلاعات، امنیتی بودن موضوع و تاریخ شفاهی بودن اثر مربوط می‌شود.
وی تکرار در این کتاب را محصول تدریس نویسنده در دانشگاه دانست و درباره شیوه نگارش کتاب افزود: روش تدریس دانشگاهی در فصول کتاب مشهود است که با ارجاع به فصل‌های قبلی پیش می‌رود، این کتاب زندگی‌نامه بوده و زندگی‌نامه فاقد هیجان است.
درگاهی درباره پرداختن به مبحث جغرافیای سوریه در فصل‌های میانی کتاب گفت: برای اینکه مخاطب در ابتدای مطالعه کتاب خسته نشود در بخش میانی به این موضوع پرداخته شد، اگرچه می‌توانست کمتر باشد.
نویسنده مازندرانی درباره عنوان تاریخ شفاهی اثر تصریح کرد: تاریخ شفاهی جمع‌آوری اطلاعات از افراد است و به همین دلیل، نویسنده ارجاع‌های دقیق بسیاری به افراد داده است، در این اثر به دلیل نبود متن و اطلاعات و کمبود داده‌ها، حجم متن زیاد شد.
درگاهی با اشاره به اینکه روشی در نهادهای انقلابی داریم که متن اثر پس از ویرایش و نگارش، دوباره در سازمان ویرایش می‌شود، ادامه دادک بخشی از ویرایش سلیقه و بخش دیگر آن روش است، در ویراستاری این کتاب تلاش کردیم دستورالخط فرهنگستان زبان و ادب را به کار ببریم.
همچنین دیگر نویسنده و پژوهشگر تاریخ در این نشست با اشاره به نقشه تحول سازمان حوزه هنری مازندران گفت: پژوهش و تولید آثاری با مضمون مرتبط با انقلاب اسلامی، مدافعان حرم و مانند آن از بخش‌های مهم برنامه تحول حوزه هنری است.
سید رحیم موسوی با اشاره به اینکه ایده نخستین تولید اثر در سال ۱۴۰۰ و در دیدار ریاست سازمان حوزه هنری استان با خانواده شهید باغبانی مطرح شد، اظهار کرد: شهید باغبانی از نخستین مدافعان مازندرانی سوریه بود و نگاه باغبانی به شهید آوینی و سیره او معطوف بود.
وی با بیان اینکه شهید باغبانی در مسیر تولید مستند به شهادت رسید، افزود: از گام نخست تا انتشار اثر بیش از ۲ سال زمان برد، مسئله امنیتی اثر، الزام نظارت بر آن و حضور هفت داور از عوامل به درازا کشیدن تولید اثر بود، همچنین به دلیل حضور مستشاران نظامی، پرداختن به تمامی ابعاد زندگی و فعالیت شهید باغبانی آسان نبود.
متن تاریخ‌نگارانه اقبال عمومی ندارد
نویسنده کتاب مستند هادی درباره چرایی پرداختن به پدر شهید در بخش ابتدایی کتاب گفت: پدر شهید سرچشمه هدایت وی در زندگی بودند و به همین دلیل در بخش ابتدایی به زندگی پدر خانواده پرداخته شد.
زمانه حسن‌نژاد با اشاره به مسائل حاکم بر نگارش کتاب، درباره موانع و مشکلات پژوهش این اثر اظهار کرد: نگارش متن را به شیوه مورخانه انجام دادم و حوزه این کتاب نیز تاریخ شفاهی است، متن تاریخ‌نگارانه مگر در موارد خاص، با اقبال عمومی همراه نیست و غیر از خودمان، سایران از متن زبانی این شیوه نگارش ایراد می‌گیرند.
این نویسنده گفت: خواننده باید به دلایل استراتژیک حضور ایران در کشوری که با آن همسایه نیست پی می‌برد و به همین دلیل بخش‌هایی از کتاب به جغرافیای سوریه، فرقه‌ها و مذاهب، بهار عربی و دیگر موارد مرتبط اختصاص داده شد.
به گزارش ایبنا، مستند هادی، اثری در ژانر تاریخ شفاهی است که به زندگی، فعالیت و شهادت هادی باغبانی از شهدای مدافع حرم در سوریه می‌پردازد. هادی باغبانی، خبرنگار و از نخستین شهدای مدافع حرم مازندران بود که هنگام تهیه مستند در سوریه به شهادت رسید.
انتشارات «کجاوه سخن سوره مهر» در سال ۱۴۰۲ کتاب «مستند هادی» زندگی هنرمند شهید مدافع حرم هادی باغبانی را منتشر کرده است.
نظر شما