به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، مجموعه حاضر از منابع گوناگوني مثل آثار روان‌شناسي، تربيتي، قرآني، نهج‌البلاغه، احاديث و روايات بهره مي‌برد و مراحل مختلف تربيت فرزندان از دوران قبل از تولد تا شكل‌گيري شخصيت‌شان را بازگو و مشكلات آنان را بررسي و برطرف مي‌كند.
بر اساس مطالب كتاب، در تربيت چند چيز ضرورت دارد:
1. مربي بايد فرد مورد تربيت را بشناسد و از ويژگي‌ها و رموز آفرينش جسماني و نفساني او آگاه باشد.
2. او بايد هدفي داشته باشد؛ يعني در نظر بگيرد كه چگونه انساني مي‌خواهد بسازد.
3. مربي بايد برنامه داشته باشد؛ يعني بداند براي پرورش شخصيت فرد، چه شرايطي ضروري است. او بايد همه آنها را فراهم سازد و به طور دقيق به كار ببندد كه در چنين صورتي مي‌توان در انتظار نتيجه بود.
بهترين زمان براي تربيت، دوران كودكي ذكر شده است، زيرا شخصيت انسان هنوز كاملا شكل نگرفته و براي هرگونه تربيت آمادگي دارد. مسووليت اين امر حساس و مهم در مرتبه اول بر عهده پدران و مادران نهاده شده است؛ اما به دليل اين كه تربيت كار سهل و ساده‌اي نيست بلكه فن بسيار ظريف و حساسي است كه كارداني، اطلاعات كافي، تجربه، بردباري و قاطعيت لازم دارد، متاسفانه اكثر پدران و مادران به اين فن آشنا نيستند و از اين‌رو، بيشتر كودكان با برنامه حساب شده و صحيح پرورش نمي‌يابند و خود به خود و به صورت خودرو بزرگ مي‌شوند.
مساله تربيت، در كشورهاي به اصطلاح پيشرفته شرق و غرب، اهميت به سزايي دارد و تحقيقات فراوان، كتاب‌هاي سودمند و متخصصان زيادي در آن جا درباره تربيت به‌وجود آمده‌اند. اما در كشور ما تا اين زمان چندان توجهي به اين مساله حياتي نشده و تعداد كمي متخصص و كتاب داريم كه آن هم به قدر كافي نيست. البته بسياري از كتاب‌هاي خارجي به زبان فارسي ترجمه شده و در اختيار همگان قرار گرفته كه بيشتر آنها شرقي و غربي بوده و دو عيب بزرگ دارد:
عيب اول اين كه آنها به انسان، فقط از ديدگاه جسماني و زندگي دنيوي مي‌نگرند و از سعادت و شقاوت نفساني و زندگي اخروي او غفلت يا اعراض كرده‌اند. هدف غرب از تربيت، چيزي جز اين نيست كه نيروي جسماني و قواي حيواني و اعصاب و مغز كودك را سالم پرورش دهند تا وقتي بزرگ شد، بتواند به راحتي زندگي كند و از تمتعات مادي و لذايذ حيواني برخوردار شود و اگر گاهي از اخلاق بحث شده، آن هم اخلاقي است كه در خدمت زندگي دنيوي و جلب منافع مادي باشد. به طور كلي از كمالات يا نواقص انساني و عوامل سعادت يا شقاوت اخروي و زندگي اخلاقي و معنوي بحثي در ميان نيست.
عيب دوم اين كه مباني و پايه‌هاي مسائل تربيتي غرب، رنگ ديني ندارد، لذا اين گونه كتاب‌ها نمي‌تواند براي مسلمانان كه به انسان از دو بعد جسم و روح و زندگي دنيوي و اخروي مي‌نگرد، مفيد و كامل باشد. از اين‌رو نگارنده اين اثر بر آن شده كه در اين باره مطالعه و تحقيق كند و نتيجه را به صورت كتابي در اختيار علاقه‌مندان قرار دهد.
منابع اصلي نويسنده در اين كتاب، قرآن و كتاب‌هاي حديث و اخلاق ذكر شده است، اما از ده‌ها كتاب روان‌شناسي و تربيت كودك كه به زبان‌هاي فارسي و عربي نوشته يا ترجمه شده بود نيز استفاده كرده است.
از ديدگاه اسلام، پدر و مادر مقام بسيار والايي دارند و خدا، پيامبر و امامان(عليهم‌السلام) در ده‌ها آيه و روايت درباره آنان، سفارش‌هاي اكيد كرده‌اند و احسان و نيكي به آنان، از بهترين عبادت‌ها شمرده شده است: «پروردگارت حكم كرده كه جز او پرستش نكنيد و درباره پدر و مادر احسان نماييد(اسراء، آيه 23)».
امام صادق(ع) فرمود: «بهترين اعمال سه چيز است: برپا داشتن نمازهاي پنج گانه در وقت خود؛ احسان و نيكي به پدر و مادر؛ جهاد در راه خدا». اكنون اين پرسش به ميان مي‌آيد كه پدر و مادر اين همه مقام و مرتبه را چرا و چگونه پيدا كرده‌اند؟ آيا خدا بي‌جهت اين مقام را به آنان اعطا كرده يا در قبال كار ارزنده‌شان است؟ پدر و مادر چه خدمت بزرگي به فرزندانشان مي‌كنند كه لايق اين همه سفارش شده‌اند؟
كودك در ابتداي آفرينش هنوز شكل نگرفته و براي هريك از سعادت و شقاوت آمادگي دارد؛ مي‌تواند يك انسان كامل گردد و يا به صورت يك حيوان پست و فرومايه درآيد. سعادت و شقاوت آينده هر فردي، به كيفيت پرورش او بستگي دارد و اين كار بزرگ، بر عهده والدين نهاده شده است. اصولا پدري و مادري به همين معناست. پدر و مادر، انسان‌ساز و كمال آفرينند. بزرگترين خدمتي كه والدين مي‌توانند در حق فرزندانشان انجام دهند اين است كه او را فردي خوش اخلاق، مهربان، انسان‌دوست، خيرخواه، آزادمنش، شجاع، عدالت‌خواه، دانا، درست‌كار، با شرافت، با ايمان، وظيفه‌شناس، سالم، كاركن، باسواد و خدمتگزار پرورش دهند. كسي كه هم در دنيا سعادت‌مند باشد و هم در آخرت. چنين افرادي به درستي لايق مقام شامخ پدري و مادري‌اند، نه كساني كه در اثر جذبه و تحريك نيروي جنسي، فرزندي را به وجود آورند و او را رها سازند تا بزرگ شود و خود به خود پرورش يابد.
پيغمبر اسلام(ص) فرمود: «بهترين چيزي كه پدر و مادر مي‌تواند به فرزندش بدهد، ادب و تربيت نيكوست». به ويژه مادر در اين مورد نقش مهمتري دارد؛ به طوري كه خوراك و رفتار او در دوران بارداري، در سعادت و شقاوت فرزندش اثر دارد.
پيغمبر اسلام(ص) در روايتي ديگر فرمودند: «سعادت‌مند كسي است كه سعادتش در شكم مادر پايه‌گذاري شده و بدبخت و شقي كسي است كه شقاوتش از دوراني كه در شكم مادر زندگي مي‌كرده شروع شده باشد». همچنين آن بزرگوار فرمودند: «بهشت زير پاي مادران است».
بر اساس مطالب كتاب، پدر و مادري كه به تعليم و تربيت فرزندان خويش توجه نكنند؛ بلكه با رفتار و كردار غلط خود او را منحرف و بدبخت سازند؛ بزرگترين خيانت را مرتكب شده‌اند. والديني كه باعث به وجود آمدن فرزندي مي‌شوند؛ شرعا و وجدانا موظف هستند در تعليم و تربيت او كوشا باشند. بنابراين، تعليم و تربيت يكي از بزرگترين مسووليت‌هاي پدر و مادر است.
همچنين پدران و مادران، در برابر اجتماع نيز مسوولند. كودكان امروز، مردان و زنان آينده خواهند شد و جامعه فردا را همين افراد تشكيل خواهند داد. هر درسي را امروز فرا بگيرند، فردا تحويل خواهند داد. اگر تربيت درستي داشته باشند، جامعه فردا، جامعه‌اي صالح و پيشرفته خواهد بود، اما اگر نسل امروز با برنامه‌هاي نادرست پرورش يابد، اجتماع آينده، اجتماع فاسدي خواهد شد، زيرا مردان سياسي، علمي و اجتماعي فردا، از همين افراد به وجود خواهند آمد.
كودكان امروز، پدران و مادران آينده و مربيان فرزندان خود خواهند شد و تربيت‌هاي خوب يا بد خود را به فرزندان خويش منتقل خواهند ساخت؛ بنابراين، پدران و مادران به دست خود مي‌توانند اجتماع آينده را اصلاح كنند يا به سوي فساد و تباهي بكشانند. از همين‌رو، در برابر اجتماع هم مسووليت بزرگي به عهده دارند.
چاپ هفتم كتاب «تربيت» در شمارگان 1200 نسخه،300 صفحه و بهاي 45000 ريال راهي بازار نشر شد.
یکشنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۱۱:۱۵
نظر شما