به گزارش خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)، اثر حاضر، به موضوعاتي نظير جايگاه و اهميت نماز پرداخته و به سوالاتي درباره چرايي و فلسفه نماز پاسخ مي‌دهد.
نماز به همه كردارهاي فردي و اجتماعي فرد مسلمان جهت مي‌دهد و بر همه رفتارهاي او تاثير مي‌گذارد. با اين فرضيه، اجتماع نيز به پاكي مي‌رسد و فحشا و منكر در همه زمينه‌ها از آن رخت برمي‌بندد. همه اينها وقتي تحقق مي‌يابد كه جايگاه و اهميت نماز را بشناسيم، به چرايي و فلسفه نماز آگاه شويم، راه‌هاي جذب ديگران را به نماز بدانيم، به وظيفه خود در برابر تاركين نماز، وقوف پيدا كنيم.
بر اساس مطالب كتاب، انسان هرچه در عرصه علم و رشد عقلي پيش مي‌رود پرسش‌هاي ديني او هم دگرگون مي‌شود و رنگ عصر و زمان مي‌گيرد. علاوه بر اين، شبهه‌سازي‌هاي خصمانه معاندين هم سوال‌هايي را برمي‌انگيزد و روح‌ها و انديشه‌هاي غير استوار را برمي‌آشوبد. براي پاسخ صحيح دادن به آن پرسش‌ها و رويارويي علمي با شبهه‌ها بايد قبل از آموزش احكام دين و يا همراه آن، شبهه‌ها را رفع كنيم و ظرف ذهن آنان را براي پذيرش احكام، آماده كنيم. به طور مثال، نسل قديم از والدين خود سوال مي‌كردند: چگونه نماز بخوانند؟ ولي نسل جديد مي‌پرسند: چرا نماز بخوانند؟ اگر به اين پرسش، جواب مناسب سن، تحصيلات و آگاهي‌هاي او داده نشود نوبت به سوال بعدي كه چگونه نماز بخواند؟ نخواهد رسيد. در اين كتاب سعي شده است به بخش زيادي از اين سوال‌ها پاسخ مناسب داده شود كه دانستن آنها براي همه والدين و معلمان، دبيران و مربيان لازم است.
جايگاه و اهميت نماز
نماز در اسلام جايگاه والا و اهميت فراوان دارد؛ به طوري كه همه كردارهاي عبادي ديگر به شرط قبولي آن پذيرفته مي‌شود. در اين جا به اهميت و جايگاه نماز از منظر دين نظري مي‌كنيم:
الف) نخستين واجب ديني
پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «اول ما افترض الله علي امتي الصلوات الخمس؛ اول چيزي كه خداوند بر امتم واجب كرد نمازهاي پنج‌گانه بود.»
ابن شهرآشوب مي‌نويسد: «در مدتي كه پيامبر اكرم(ص) در مكه بود، هيچ عبادتي تشريع نشد مگر طهارت و نماز كه بر او واجب، و براي امت، سنت (مستحب موكد) بود. پس از معراج و در سال نهم بعثت، نمازهاي پنج‌گانه واجب شد. هنگامي كه پيامبر(ص) به مدينه هجرت كرد، در شعبان سال دوم هجرت، روزه واجب شد، قبله تغيير كرد و زكات فطريه و نماز عيد نيز واجب شده و فريضه نماز جمعه در سال نخست هجرت جايگزين نماز ظهر و سپس زكات دارايي‌ها واجب شد.
ب) نخستين آموزه پيامبر(ص)
«كان رسول الله(ص) اذا اسلم الرجل، اول ما يعلمه الصلاة؛ سيره و روش پيامبر اكرم(ص) اين بود كه اولين چيزي كه به افراد تازه مسلمان مي‌آموختند، نماز بود.»
ج) ستون دين
حضرت باقر(ع) مي‌فرمايد: «الصلاة عمود الدين، مثلها كمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد و الاطناب، و اذا مال العمود و انكسر لم يثبت وتد و لا طنب؛ نماز ستون دين است، مثل نماز، مثل ستون خيمه است، هرگاه ستون، ثابت و پابرجا باشد ميخ‌ها و طناب‌ها ثابت خواهند بود و هرگاه كج شده و بشكند ميخ و طنابي نمي‌ماند».
پيامبر اكرم(ص) نيز مي‌فرمايند: «اصلاة عباد الدين فمن ترك صلاته متعمدا فقد هدم دينه؛ نماز ستون دين است، پس هركس عمدا نمازش را ترك كند به تحقيق دينش را منهدم كرده است.»
د) اولويت اول در فروع دين
همان گونه كه بدن داراي اعضاي مختلفي است و از نظر اهميت و اولويت متفاوتند مانند سر و قلب نسبت به بقيه اعضاي بدن كه اولويت اول را دارند؛ اجزاي دين نيز چنين است و از تعبيراتي كه اولياي دين درباره نماز فرموده‌اند مي‌توان اهميت و اولويت اول را به خوبي استفاده كرد. پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايد: «موضع الصلاة من الدين كموضع الراس من الجسد؛ جايگاه نماز در دين، مانند جايگاه سر در بدن است.»
«عنه ـ في وصايا لقمان لابنه: لا تصم صوما يمنعك من الصلاة، فان الصلاة احب الي الله من الصيام؛ از معصوم(ع) روايت شده است كه از سفارش‌هاي لقمان به پسرش اين بود: روزه‌اي كه تو را از نماز باز مي‌دارد، مگير؛ چون نزد خداوند، نماز محبوب‌تر از روزه است [البته مراد روزه مستحبي است].»
هـ) چهره دين
حضرت علي(ع) مي‌فرمايد: «لكل شيء وجه و وجه دينكم الصلاة فلايشينن احدكم وجه دينه؛ براي هرچيز چهره‌اي است و چهره دين شما نماز است، مبادا كسي چهره و سيماي دينش را خراب كند.»
اگر دين را به يك انسان تشبيه كنيم و براي آن اعضا و جوارحي در نظر بگيريم؛ مقام و منزلت نماز در جسم دين، هم‌چون مقام و منزلت صورت در بدن است. صورت، شريف‌ترين عضو از اعضاي ظاهر بدن است، زيرا ارجمندترين عضو بدن انسان، سر اوست و شريف‌ترين عضو در سر، صورت است كه اعضاي حساسي در آن قرار دارد مانند چشم، گوش، بيني، زبان و دندان. هم‌چنين نماز در ميان عبادت‌ها، والاترين آنهاست، چون نماز مانند صورت دين است و زيبايي هربدني به زيبايي صورت آن است و اگر صورت كسي زيبا نباشد او را زيبا نمي‌گويند. زيبايي جسم دين و نيكويي بدن ديانت نيز به نماز بستگي دارد. هنگامي كه ما به ديدار كسي مي‌رويم، ابتدا به صورت او نگاه مي‌كنيم و اگر مهرباني و خوشرويي در چهره‌اش مشاهده كنيم خوشحال مي‌شويم و دوست داريم با او همنشين شويم و اگر صورتي گرفته داشت از او دوري مي‌جوييم.
و) پرچم اسلام
پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايد: «علم الاسلام الصلاة؛ نماز، پرچم اسلام [و علامت و نشانه مسلمان بودن] است.»
ز) نخستين عمل بالارونده
پيامبر اكرم(ص) فرمود: «اول ما يرفع من اعمالهم الصلوات الخمس؛ اول چيزي كه از اعمال امتم بالا برده مي‌شود، نمازهاي پنج‌گانه است.»
ح) آرزوي ابراهيم(ع)
يكي از راه‌هاي شناخت شخصيت خود و ديگران آن است كه دعاها، خواسته‌ها و آرزوها مورد بررسي قرار گيرد كه چقدر از آنها مادي و چه مقدار معنوي است و مي‌توان گفت ارزش هركس به ميزان آرمان‌هاي اوست. حضرت امير مومنان(ع) مي‌فرمايد: «من كانت همته ما يدخل بطنه كانت قيمته ما يخرج منه؛ هركس همت و تلاشش [فقط] در جهت مسائل مربوط به شكمش مصروف باشد، قيمت و ارزش او به مقدار چيزي است كه از او خارج مي‌شود.»
قرآن كريم زماني كه دعاها و آرزوهاي حضرت ابراهيم(ع) را بيان مي‌كند چنين مي‌فرمايد: «رب اجعلني مقيم الصلوة و من ذريتي ربنا و تقبل دعاء؛ پروردگارا من و ذريه‌ام را از اقامه‌كنندگان نماز قرار بده و بار الهي دعاي ما را اجابت فرما(ابراهيم، آيه 40)». «ربنا اني اسكنت من ذريتي بواد غير ذي زرع عند بيتك المحرم ربنا ليقيموا الصلوة؛ پرورگارا به تحقيق، ذريه و فرزندان خود را به وادي بي‌كشت و زرعي نزد بيت‌الحرام تو براي اقامه نماز مسكن دادم(ابراهيم، آيه 37).»
ط) برپادارنده دين
پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايد: «قيم الدين الصلاة؛ برپا دارنده دين، نماز است.»...
كتاب حاضر در شش بخش به تفصيل دانستني‌هايي درباره نماز را مورد بحث و بررسي قرار داده است. جايگاه و اهميت نماز در اسلام، چرا نماز بخوانيم؟، دسته‌بندي انسان‌ها براساس نماز، آيا ما از اقامه كنندگان نمازيم؟، راه‌هاي جذب ديگران به نماز و وظيفه ما در برابر تاركين نماز، عناوين ششگانه بخش‌هاي اين اثرند.
چاپ پنجم کتاب «دانستي‌هاي لازم از نماز» در شمارگان 2000 نسخه، 276 صفحه و بهاي 37000 ريال راهي بازار نشر شد.
دوشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۰۸:۰۰
نظرات