خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)- به گزارش ستاد خبري سرا‌هاي اهل قلم بيست‌وچهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست نقد و بررسي كتاب "مقاله‌ها و مقوله‌ها" با حضور قدرت‌الله طاهري استاد رشته ادبيات فارسي، مصطفي گرجي پژوهشگر و مهدي كاموس نويسنده حوزه دفاع مقدس ، عصر امروز، سه شنبه 20 ارديبهشت ماه در سراي اصل اهل قلم نمايشگاه كتاب برگزار شد.

در ابتداي اين نشست مهدي كاموس كتاب "مقاله‌ها و مقوله‌ها" را كتابي پژوهشي و آموزشي عنوان كرد و گفت: اين اثر توسط تيمي پژوهشي گردآوري شده و نخستين اثر در بررسي ادبيات دفاع مقدس در حوزه‌هاي "شعر"، "داستان"، "خاطره" و " زندگي‌نامه داستاني" است.

قدرت‌الله طاهري با اشاره به تازگي اين ادبيات در ايران تصريح كرد: هنوز اثري ادبي و پژوهشي كه شايسته نسل دوران جنگ تحميلي عراق عليه ايران باشد نگاشته نشده، اما اين كتاب مي‌تواند ما را به نقد‌هاي كارگشا براي تاليف آثار علمي‌تر ترغيب كند.

طاهري در بررسي پژوهشي اين اثر به نكات ضعف آن در حوزه روش اشاره كرد و گفت: روش پژوهش داراي دو شيوه نقد دانشگاهي و برون دانشگاهي است. اما در گردآوري و نگارش اين اثر از هيچ يك از اين روش‌ها استفاده نشده. نقدهاي اين كتاب بيشتر نگاهي انتقادي به نهاد‌ها و ستادهايي است كه در اين حوزه مشغول به كاراند.

وي با نقد بر مقدمه مولف گفت: محمدقاسم فروغي براي كليت پژوهش خود مساله پژوهشي مطرح نكرده و در كنار آن 22 سوال را پيش ‌روي پژوهشگران قرار مي‌دهد كه بيشتر به دنبال معرفي آثار و تبيين آن بوده است تا پيدا كردن راه حل و ارايه علمي آن. در واقع يك كتاب پژوهشي نبايد بيشتر از 5 فرضيه داشته باشد، اما اين اثر 22 سوال دارد كه بيشتر به بايد‌ها و نبايد‌ها سياستگذاري‌ها مي‌پردازد نه حل مساله.

مهدي كاموس نيز در ادامه نقدهاي طاهري تصريح كرد: در واقع، اين كتاب فاقد انسجام است و بيشتر به پژوهشي توصيفي شباهت و گزارشي از وضعيت ادبيات دفاع مقدس در ايران دارد. اما وجود روش‌هاي پژوهشي متفاوت در ارايه مقالات نشان از آزادي و انعطاف در بيان نظرات پژوهشگران است.

مصطفي گرجي به عنوان پژوهشگر در بخش داستان اين اثر گفت: در بررسي 18 متن داستاني سه سوال اساسي پژوهشي نظير هدف، نتيجه و فايده مطرح است. اما نويسندگان مقالات در اين حوزه بدون توجه به سوالات مطرح شده مقاله‌هاي خود را ارايه داده‌اند. مشكل دوم آن است كه مولفان، ارجاعي به منابع نداده‌اند و برخي از اين ارجاع‌ها فاقد پي‌نوشت است.

گرجي در ادامه افزود: يك اثر پژوهشي سه مبحث توصيف، توصيه و تبين را دارد. اما اين مقالات در مقوله توصيف باقي مانده‌اند. مؤلفان حتي در مقام توصيه و پيشنهاد نيز به زمينه و شرايط متن توجه نكرده‌اند. اين اثر داراي طبقه‌بندي منسجم نيست برخلاف آنچه كه از عنوان كتاب كه به صورت مقاله و مقوله تقسيم‌بندي شده است .

گرجي با اشاره به نبود چكيده در پايان مقاله‌ها گفت: اگر در اين كتاب مبنا نوشتن مقاله‌اي علمي است بايد جمع‌بندي نسبي از مطالب در آخر هر پژوهش آورده شود. البته اين اثر در راستاي ادبيات داستاني يك گام به جلو است هرچند كه در بحث تحقيق بيشتر به معرفت‌شناسي پژوهش پرداخته است تا چيستي و هدف آن.

كاموس در ادامه، اين كتاب را اثري در قالب تالار گفت‌وگو خواند و اظهار داشت: جمع‌بندي آرا و نظرات پژوهشي 50 مؤلف در حوزه ادبيات دفاع مقدس كار ارزشمندي است كه در اين ميان برخي آثار خوب هم به چشم مي‌خورد. 

وي تصريح كرد: اين كتاب نيازمند فرهنگ واژگان در انتهاي كتاب است تا ضعف ادبيات دفاع مقدس را در اين حوزه پاسخ‌گو باشد.

طاهري در ادامه گفت: هدف ما از نقد اين اثر رسيدن به مكتوباتي علمي و قوي است زيرا يك نظريه غلط پويا مي‌تواند بهانه‌اي براي توليد يك نظريه قوي و جديد باشد.

او با اشاره به بررسي بخش شعر در اين مقالات گفت: در بررسي 11 مقاله كه در 336 صفحه نگاشته شده بود تنها 9 منبع پژوهشي ارجاع داده شده كه برخي از آن تكراري بودند و در كنار آن نام منبع هم نيامده بود.

وي در پايان پيشنهاد داد: مؤلف مي‌تواند 5 يا 6 مقاله كاربردي را كه بر اساس استاندارد‌ها تاليف شده انتخاب و براي آن، سلسله جلسات نقد را بگذارد تا به نتيجه‌اي كاربردي دست پيدا كند. زيرا اين كتاب بيشتر جنبه كارگاهي دارد و به تناسب آن مي‌تواند آغاز راهي براي توليد علم و ايجاد متن و روش‌هاي جديد باشد.