دهم رجب مصادف با 23 خرداد، سالروز ولادت نهمين پيشواي شيعيان، امام جواد(ع) است. به همين مناسبت «ايبنا» مروري دارد بر كتابهاي فارسي و عربي كه درباره زندگي و فضايل اخلاقي و رفتاري اين بزرگوار به رشته تحرير درآمدهاند.\
دوران کودکی امام جواد علیهالسلام از دوران شیرخوارگی تا زمانی که در سن هفت سالگی به امامت رسیدند، با حوادث گوناگوني آمیخته بود. با شهادت امام رضا علیهالسلام و به امامت رسیدن امام جواد(ع) در سن کودکی، یکی از موضوعاتی که حتی برخی از یاران امام هشتم را دچار شک و تردید کرد، کم سن و سالی امام جواد(ع) براي مقام امامت بود. به همین دلیل در مواردی امام رضا علیهالسلام و در موارد دیگری، خود امام جواد(ع) به تبیین آن پرداختند و به شبههها پاسخ گفتهاند.
اگرچه امام جواد علیهالسلام نسبت به سایر امامان در سن بسیار کمی به امامت رسیدند، اما دوران هفده ساله امامت ايشان، دورانی نسبتاً طولانی و پر حادثه بود.
امام جواد علیهالسلام به دلیل قابلیت، لیاقت و بهرهمندی از موهبت الهی، از جایگاهی رفیع در پیشگاه خداوند، پیامبر اکرم(ص)، پدر بزرگوارشان و تمام کسانی که بهرهای از شناخت امام(ع) دارند، برخوردار بودند. اگرچه دشمنان دین و حاکمان معاصر امامان معصوم همواره در مقام توطئه، سرکوب و تحقیر آنان بودند، اما حقانیت، صداقت و نورانیت امامان شیعه پیوسته نقشههای دشمنان را خنثی و بیتأثیر میساخت و در برخی موارد، حتی دشمنان تحت تاثیر وجود پر برکت آنان قرار میگرفتند.
امام جواد(ع) با هوشمندی و درایت در برخورد با حاکم ستمگر عباسی، مامون که قاتل پدرشان امام رضا علیهالسلام بود، بهگونهای عمل كردند که مامون نیز افتخار خویش را در انتخاب او برای ازدواج با دخترش، ام فضل(لبابه) میدید. در دوران زندگی مشترک امام جواد علیهالسلام با ام فضل(تا هنگام شهادت) حوادث گوناگونی اتفاق افتاد.
همسر دیگر امام جواد علیهالسلام، «سمانه مغربیه» نام داشت که مادر امام هادی علیهالسلام بود. امام جواد(ع) مانند امامان دیگر با بهرهمندی از علوم و معارف ناب توحیدی و دریافت حقایق از عوالم بالا در صحنههای مختلف، گوشههایی از اقیانوس نامتناهی علم و حکمت خویش را در زندگی خویش به نمایش گذاشتند.
زندگی پربرکت نهمين پيشوا با نقشه معتصم، حاکم ستمگر عباسی و دخالت مستقیم امفضل، همسر آن حضرت، پایان یافت. آن حضرت تاریخ 220 هجری قمری به شهادت رسیدند و در کنار قبر جد بزرگوارشان، حضرت امام موسی کاظم(ع) در کاظمین به خاک سپرده شدند.
از جمله سخنان گوهر بار اين بزرگوار كه در كتاب «تحف العقول» جاي دارد، ميتوان به اين موارد اشاره كرد: «حرکت کردن به سوی خداوند با دل، شخص را بهتر، سریعتر و مطمئنتر به خداوند میرساند، نسبت به اطاعت و عبادتش با سایر اعضاء و جوارح»، «هر کس از هوای خویش اطاعت کند، آرزوی دشمن خویش را بر آورده کرده است»،«عزت مومن در بینیازی او از مردم است»،«این گونه مباش که در آشکارا دوست خدا و در پنهان دشمن خدا باشی»، «هر کس گوش دل به کسی دهد او را پرستیده است. اگر گوینده از طرف خداست، او خدا را پرستیده است و اگر گوینده از زبان ابلیس سخن میگوید، شیطان را پرستیده است.»
درباره كرامات، دوران زندگي، فضايل اخلاقي و شهادت نهمين پيشواي شيعيان آثار و كتابهاي گوناگون به زبانهاي فارسي و عربي منتشر شدهاند كه برخي از آنها عبارتند از:
ـ گلبوتههای امامت و ولایت؛ گذری کوتاه بر زندگانی حضرت امام محمدتقی(ع) جوادالائمه/ محمدجواد مجد (شاعر)/ دارالطب / 1389
ـ گوهر وجود؛ مباحثی پیرامون زندگی و شخصیت امام محمدتقی(ع)/ سیدمحمدرضا طباطبایینسب، مهدی ابوطالبی یزدی (ویراستار)/ نور الائمه(ع)/ 1389
ـ زندگانی و سیره اهلبیت(ع) برای نوجوانان: حضرت امام محمدتقی(ع)/ لطیف راشدی، محمدرضا راشدی/ لاهوتیان / 1388
ـ جوانترین ستاره؛ امام محمدتقی(ع)/ عباسعلی سپاهییونسی، سیما بروجردی(تصویرگر)/ انصار/ 1387
ـ ناسخ التواریخ: زندگانی معصوم نهم حضرت امام محمدتقی جواد الائمه(ع)/ عباسقلی سپهر، محمدباقر بهبودی (مصحح)/ اسلامیه / 1385
ـ در مکتب جواد الائمه، باب المراد امام محمدتقی(ع)/ علی قائمی امیری/ پیام مقدس/ 1385
ـ تحلیلی از زندگانی و دوران امام محمدتقی(ع)/ فضلالله صلواتی/ اطلاعات / 1384
ـ جوان پارسا؛ سرگذشت داستانگونه امام محمدتقی(ع)/ کمال سید، مهدی عابدی(مترجم)/ حدیث راه عشق/ 1384
ـ چشمه جود: در مدح و منقبت حضرت امام محمدتقی جوادالائم علیه السلام/ عباسعلی اسدی (گردآورنده)/ بنیاد پژوهشهای اسلامی / 1384
همچنين از کتابهاي چاپي عربي كه درباره امام جواد(ع) به رشته تحرير درآمدهاند، ميتوان آثار زير را نام برد:
- أبوجعفر محمدالجواد … تاسمع أئمة اهل البیت الطاهر صلواتالله علیهم اجمعین، مولده و وفاته و مدة عمره و مدفنه/ اعیان الشیعة/ للسید محسن الامین/ بیروت/ دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳هجري
ـ الامام التاسع أبو جعفر محمد الجواد علیه السلام/ للشیخ محمد حسن القبیسى العاملى/ بیروت/ ۱۴۰۳هجري
ـ الامام الجواد / للسید عبدالرزاق الموسوى المقرم / النجف الاشرف/ المطبعة الحیدریة/ ۱۳۷۱هجري
ـ الامام الجواد علیه السلام/ تألیف لجنة التألیف فى مؤسسة البلاغ/
طهران/ مؤسسة البلاغ/ ۱۴۰۹هجري
ـ الامام الجواد قدوة و أسوة / للسید محمد تقى المدرسى/ طهران/ رابطة الاخوة الاسلامیة/ ۱۳۶۳شمسي
ـ الامام الجواد من المهد الى اللحد/ للسید محمد کاظم القزویني/ بیروت/ مؤسسة البلاغ/ ۱۴۰۸هجري
ـ الامام محمدبن على الجواد/ لعبد الزهراء عثمان محمد/ مشهد/ مجمع البحوث الاسلامیة/ ۱۴۰۸هجري
ـ الامام المعجزة محمد الجواد: سیرة و دراسة و تحلیل/ کامل سلیمان/ بیروت/ دار الکتاب اللبنانى
ـ الحیاة السیاسیة للامام الجواد علیه السلام/ نبذة یسیرة/ للسید جعفر مرتضى العاملى/ بیروت/ الدار الاسلامیة/ ۱۴۰۵هجري
ـ محمد الجواد علیه السلام، الامام ـ المعجزة(سیرة، و دراسة و تحلیل)/ لکامل سلیمان / بیروت/ الشرکة العالمیة للکتاب/ ۱۹۸۷ميلادي
ـ مسند الامام الجواد علیه السلام، للشیخ عزیز الله العطاردي/ مشهد/ الموتمر العالمى للامام الرضا(ع)/ ۱۴۱۰هجري
نظر شما